| Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
| besempudal | [b«.s«m.pu.dAl] | kata adjektif | penuh dengan kekotoran, selekeh. | Kaki die besempudal dengan lumpo. | [kA.ki di.j« b«.s«m.pu.dAl d«.NAn lum.po] | Kaki dia penuh dengan kekotoran tanah lumpur. |
| semonyeh | [s«.mo.øeh] | kata adjektif | berkenaan mulut yang penuh dengan makanan hingga terkeluar sebahagiannya daripada mulut (khusus tentang kanak-kanak). | Budak ni asal makan, kalau tak semonyeh mulut tu, tak sah. | [bu.dA/ ni A.sAl mA.kAn kA.lAw tA/ s«.mo.øeh mu.lut tu tA/ | Budak ini bila makan, kalau tidak penuh mulutnya itu, tidak sah. |
| bente | [b«n.t«] | kata nama | parut atau bekas penyakit kulit di badan. | Badan Ngah penoh bente kudes. | [bA.dAn NAh p«.noh b«n.t« ku.des] | Badan Ngah penuh dengan parut kudis. |
| lolok | [lo.lo/] | kata nama | longkang besar. | Lolok tu penoh sampah, susah ae nak lalu. | [lo.lo/ tu p«.noh sAm.pAh su.sAh Ae nA/ lA.lu] | Longkang besar itu penuh dengan sampah sarap, susah air hendak mengalir. |
| merepau | [m«.Ä«.pAw] | kata kerja | meredah semak atau belukar; melangsang. | Jangan merepau tak tentu hale, semak tu banyak duri. | [dZA.NAn m«.Ä«.pAw tA/ t«n.tu hA.l« s«.mA/ tu bA.øA/ du.Äi] | Jangan meredah semak dengan tidak tentu tujuan, semak itu penuh duri. |
| melangsang | [m«.lAN.sAN] | kata kerja | meredah semak atau belukar; merepau. | Awak melangsang tu ape nak carik, kan semak tu penoh duri? | [A.wA/ m«.lAN.sAN tu A.p« nA/ tSA.Äi/ kAn s«.mA/ tu | Kamu meredah semak itu apa yang hendak dicari, bukankah semak itu penuh duri? |
| Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
| merasak | [m«.ÒA.sA/] | kata adjektif | penuh sesak, berasak-asak. | Budak-budak mai merasak kat padang pasai tengok pesta medeka. | [bu.dA/.bu.dA/ mAj m«.ÒA.sA/ kAt pA.dAN pA.sAj tE.N/ pes.tA m«.dE.kA] | Budak-budak penuh sesak di padang kerana hendak melihat pesta merdeka itu. |
| betekap | [b«.t«.kAp] | kata kerja | membuat sesuatu kerja dengan penuh perhatian dan ketekunan, dan lain-lain sehingga selesai. | Bila dia betekap buat kreja, dengan sapa pon dia tak becakap dah. | [bi.lA di.jA b«.t«.kAp bu.wAt kÒ«.dZA d«.NAn sA.pA pon di.jA tA/ b«.tSA.kAp dAh] | Apabila dia bertekun membuat sesuatu kerja, dia tidak akan bercakap dengan sesiapa pun. |
| baloq | [bA.lâÖ] | kata nama | jalur bekas kena pukul, bilur. | Habeh baloq badan dia kena rotan. | [hA.beh bA.lâÖ bA.dAn di.jA k«.nA Ò.tAn] | Badannya penuh dengan bilur dirotan. |
| | | 2. makan dengan memasukkan makanan dengan sebanyak-banyaknya dalam mulut (biasanya dengan rakus dan pantas). | Dia polok nasik tu sat saja abeh sepinggan bak. | [di.jA p.l/ nA.si/ tu sAt sA.dZA A.bEh s«.piN.gAn bA/] | Dia memakan nasi itu begitu pantas sehingga habis sepinggan penuh. |
| meragau | [m«.ÒA.gAw] | kata kerja | satu cara menangkap ikan menggunakan tangan, gagau. | Dogoi memang tera pasai meragau ikan dalam sejam bakoi dia penoh. | [d.gj mE.mAN t«.ÒA pA.sAj m«.ÒA.gAw i.kAn dA.lAm s«.dZAm bA.koj di.jA p«.noh] | Dogol pandai meragau ikan, dia dapat sebakul penuh ikan dalam satu jam. |
| beraeh rendang | [b«.ÒAEh Ò«n.dAN] | | anyaman daun mengkuang yang dikemin pada bakul padi mengelilingi bahagian bawah bingkainya. | Padi dalam bakoi tu tak penoh, takat beraeh rendang dia saja. | [pA.di dA.lAm bA.koj tu tA/ p«.noh tA.kAt b«.ÒAEh Ò«n.dAN di.jA sA.dZA] | Padi di dalam bakul itu tidak penuh, tetapi setakat beras rendang sahaja. |
| Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
| penuh lite] | [p«.nuh l:i.te] | | terlampau penuh hingga melimpah. | Mok buboh ae dale paye sapa penuh lite. | [m/ bu.boh Ae dA.lE p:A.jE sA.pA p«.nuh l:i.te] | Mak memasukkan air ke dalam tempayan sampai melimpah. |
| pradok | [pÄA.d/] | kata kerja | mengisi sesuatu sehingga penuh (seperti isi kekabu dalam bantal). | Pradok masok penuh kabu dale bata tu. | [pÄA.d/ mA.so/ p:e.nuh k:A.bu dA.lE bA.tA tu] | Isikan sampai penuh kekabu ke dalam bantal tu. |
| deke | [dE.kE] | kata adjektif | berkenaan buah dalam keadaan tidak berisi penuh, tidak elok. | Tahong ni buoh mokte deke, pasa masok museng kemara. | [tA.hoN ni bu.wh m/.tE dE.kE pA.sA mA.s/ mu.seN k«.mA.ÄA] | Tahun ini buah rambutan tak berisi penuh, kerana masak musim kemarau. |
| gerek | [gE.ÄE/] | kata nama | 1. sejenis burung yang sentiasa berbunyi bising (burung layang-layang). 2. emas tiruan. | Tok praeh lek siye paka gerek penuh lenge. | [to/ pÄAeh le/ si.je pA.kA gE.ÄE/ p«.nuh l«.NE] | Peraih dari Thailand memakai emas tiruan penuh lengan. |
| temu tiko | [t:«.mu t:i.k] | | genap, cukup, penuh, contohnya satu minggu, satu bulan dan lain-lain. | Diyo gi Kolo Lupo, temu tiko sbule doh. | [di.j gi k:.l lu.po t:«.mu t:i.k sbu.lE dh] | Dia pergi ke Kuala Lumpur sudah genap sebulan. |
| behe I | [b:E.he] | kata nama | bintat-bintat pada kulit akibat terkena sesuatu yang berbisa, bedan. | Tuboh budok tu abih behe keno ulak bulu. | [tu.boh bu.d/ tu A.bih b:E.he k«.n u.lA/ bu.lu] | Badan budak tu penuh bintat kerana terkena ulat bulu. |
| Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
| monjuju | [mn.dZu.dZu] | kata adjektif | terlalu penuh. | Dah monjuju ae anau dalam torangkek, payah nak bawak turon. | [dAh mn.dZu.dZu AE A.nAw dA.lAm t.ÄAN.kE/ pA.jAh nA/ bA.wA/ tu.Äon] | Sudah terlampau penuh air enau dalam terangkek, payah hendak dibawa turun. |
| sokuntung | [s.kun.tuN] | kata nama | sejenis bekas mengisi ikan daripada buluh, mengkuang, dawai dan lain-lain. | Ponuh sokuntung dapek ikan monjalo somalam. | [p.nuh s.kun.tuN dA.pE/ i.kAn mn.dZA.l s.mA.lAm] | Penuh sekuntung, dapat ikan menjala semalam. |
| tuyong | [tu.joN] | kata kerja | 1. tambah. | Tuyung ae dalam taka tu, bia ponoh. | [tu.joN AE dA.lAm tA.kA tu biA p.nh] | Tambah air dalam takar itu, biar penuh. |
| ponanggah | [p.nAN.gAh] | kata nama | 1. tempat meletak peralatan dapur ketika kenduri. | Bilo nak konduri ponoh pinggan mangkuk dilotak kek ponanggah. | [bi.l nA/ kn.du.Äi p.nh piN.gAn mAN.ku/ di.l.tA/kE/ p.nAN.gAh] | Apabila hendak kenduri, penuh pinggan mangkuk diletakkan di penanggah. |
| loncong | [ln.tSN] | kata adjektif | kosong, tiada lagi, habis. | Tadi ponoh bako tu dek buah-buahan, ni dah loncong. | [tA.di p.nh bA.k tu dE/ bu.wAh.bu.wAh.An ni dAh ln.tSN] | Tadi bakul itu penuh dengan buah-buahan, kini bakul sudah kosong. |
| torangkik | [t.ÄAN.ki/] | kata nama | 1. tabung buluh untuk menadah nira, perian. | Torangkik kek pohon nau tu ponoh elokla kito turunkan. | [t.ÄAN.ki/ kE/ p.hn nAu: tu dAh p.nh El/.lA ki.t tu.Äun.kAn] | Terangkik di pohon enau itu sudah penuh, eloklah kita turunkan. |
| gebong | [gE.bN] | kata adjektif | lahap. | Gebong boto budak ni abih nasi sopinggan monjuju, nak botambahe lai. | [gE.bN bo.to bu.dA/ ni A.bih nA.si s.piN.gAn mn.dZu.dZu nA/ b.tAm.bAh.E lAi:] | Lahap betul budak ini, habis nasi sepinggan penuh hendak bertambahnya lagi. |
| Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
| terak | [t«.ÄA/] | kata adjektif | berkenaan isi mangkuk dan lain-lain yang penuh. | Belaklah, terabes ke engkau nasik sepinggan terak ni? | [b«.lA/.lAh t«.ÄA.bes k« «N.kAw nA.si/ s«.piN.gAn t«.ÄA/ ni] | Belaklah, terhabiskah engkau nasi sepinggan penuh ni? |
| kobak | [ko.bA/] | kata kerja | mencangkul. | Jangan kobak kat situ, tanahnye bebatu. | [dZA.NAn ko.bA/ kAt si.tu tA.nAh.ø« b«.bA.tu] | Jangan mencangkul di situ kerana tanahnya penuh dengan batu. |
| langgai bubu | [lAN.gAj bu.bu] | | bahagian belakang langgai yang berjaring halus, berkerucut serta berinjap. Langgai diangkat separuh menegak ke arah badan sambil digoncang-goncangkan supaya anak udang terus masuk ke dalam kerucut. | Langgai bubu kau dah penoh, masokkan dalam bakol. | [lAN.gAj bu.bu kAw dAh p«.noh mA.so/.kAn dA.lAm bA.kol] | Langgai bubu kau dah penuh, masukkan dalam bakul. |
| orang luan | [o.ÄAN lu.wAn] | | pekerja yang mengikut arahan tekong dalam perahu, sampan atau bot nelayan; awak perahu. | Ae dah penoh dalam sampan, suroh orang luan buangkan ae. | [Ae dAh p«.noh dA.lAm sAm.pAn su.Äoh o.ÄAN lu.wAn bu.wAN.kAn Ae] | Air dah penuh dalam sampan, suruh pekerja buangkan air. |
| pencewan | [p«n.tSe.wAn] | kata nama | bilik air tanpa bumbung di luar rumah yang berdinding atap dan lantainya diperbuat daripada kayu atau batang nibung; mengkewan | Pegi mandi kat pencewan, bilek ae kat dalam dah penoh. | [p«.gi mAn.di kA p«n.tSe.wAn bi.le/ Ae kAt dA.lAm dAh p«.noh] | Pergi mandi kat pencewan, bilik air di dalam dah penuh. |
| mengkewan | [m«N.k«.wAn] | kata nama | bilik air tanpa bumbung di luar rumah yang berdinding atap dan lantainya diperbuat daripada kayu atau batang nibung; pencewan. | Pegi mandi kat mengkewan, bilek ae kat dalam dah penoh. | [p«.gi mAn.di kAt m«N.k«.wAn bi.le/ Ae kAt dA.lAm dAh p«.noh] | Pergi mandi di mengkewan, bilik air di dalam sudah penuh. |
| Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
| betok | [b«.t/] | kata adjektif | berkenaan cecair yang sudah penuh dalam sesuatu bekas. | Tutop pep, besen tu dah betok. | [tu.top pep bE.sEn tu dAh b«.t/] | Tutup paip, besen tu sudah penuh. |
| sebam | [s«.bAm] | kata adjektif | berkenaan mulut yang penuh dengan makanan sehingga tidak boleh bercakap, mengunyah dan menelan; seboi. | Mulut adek sebam dengan nasi. | [mu.lot A.de/ s«.bAm d«.NAn nA.si] | Mulut adik penuh dengan nasi. |
| seboi | [s«.bj] | kata adjektif | berkenaan mulut yang penuh dengan makanan sehingga tidak boleh bercakap, mengunyah dan menelan; sebam. | Tok elok cakap mulot tengah seboi. | [to/ E.lo/ tSA.kAp mu.lot t«.NAh s«.bj] | Kurang sopan bercakap ketika mulut penuh dengan makanan. |
| pocot | [p.tS/] | kata adjektif | berkenaan sesuatu seperti guni, tali yang tinggal sedikit sahaja untuk diikat atau dijerut. | Jangan isi penoh ngat guni tu kalo doh pocok payah nok ikat. | [dZA.NAn i.si pe.nh NAt gu.ni tu kA.lo doh p.tS/ pA.jAh n/ i.kAt] | Jangan isi penuh sangat guni itu kalau tinggal sedikit hujungnya, susah hendak ikat. |
| Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
| merasak II | [m«.ÒA.sA/] | kata adjektif | berkenaan dengan orang yang penuh sesak | Orang merasak kat stedium nak tengok bola. | [.ÒAN m«.ÒA.sA/ kAt ste.di.um nA/ t«.No/ b.lA] | Orang penuh sesak dalam stadium hendak menonton bola. |
| | | 2. mendengar perbualan dengan penuh minat tetapi tidak ikut serta dalam perbualan tersebut. | Aku dok bang kat kedai kopi orang dok cerita pasai tok pengulu menikah dengan anak dara. | [A.ku do bAN kAt k«.dAj k.pi o.ÒAN do tS«.Òi.tA pa.sAj to/ p«.Nu.lu m«.ni.kAh d«.NAn A.nA/ dA.ÒA] | Saya dengar perbualan di kedai kopi orang bercerita tentang tok penghulu berkahwin dengan anak dara. |
| pedo | [p«.d] | kata kerja | melakukan sesuatu pekerjaan dengan penuh berhati-hati, teliti dan cermat | Hang kena pedo sikit masa dok pasang waya takot dia syot. | [hAN k«.nA p«.d si.kit mA.sA do pA.sAN wA.jA tA.kot di.jA St] | Awak perlu berhati-hati sedikit semasa memasang wayar bimbang berlaku litar pintas. |
| perembang | [p«.Ò«m.bAN] | kata kerja | 1. memerhati dengan penuh minat dengan sesuatu tujuan dalam jangka masa yang agak lama | Lagi anak dara tu tak habeh sidai kaen dia dok asek perembang. | [lA.gi A.nA dA.ÒA tu tA hA.beh si.dAj kAen di.jA do A.se p«.Ò«m.bAN] | Selagi anak dara itu belum selesai menyidai pakaian dia asyik perembang. |
| bekeritam | [b«.d«.ni.jA] | kata adjektif | berkenaan dengan lalat yang banyak. | Kotoq kedai tu, bekeritam. | [ko.t)Ö k«.dAj tu b«.k«.Òi.tAm] | Kotor kedai itu, penuh dengan lalat. |
| bederemen | [b«.d«.Ò«.mEn] | kata adjektif | berkenaan dengan muka yang mempunyai kesan luka, calar atau lebam. | Masa kami sampai kat hospital, muka Not bederemen pasai jatoh moto. | [mA.sA kA.mi sAm.pAj kAt hos.pi.tAl mu.kA not b«.d«.Ò«.mEn pA.sAj dZA.toh m.t] | Semasa kami sampai di hospital, muka Noor penuh luka sebab terjatuh motosikal. |
|
| Tesaurus |
|---|
| | | penuh (adjektif) | 1. Bersinonim dengan berisi: tepu, padat, pepak, mampat, tumpat, sarat, pejal, rapat, ketat, sendat, lejuh, merepuh,
Berantonim dengan kosong
2. Bersinonim dengan banyak: sesak, sakan, bertimbun-timbun, berlebihan, melimpah, melaut, lebat, rendang,
merenduh, berkelun-kelun, berkepul-kepul, bergumpal-gumpal, rapat, tebal, rimbun, belanar,
jenuh,
Berantonim dengan sedikit
3. Bersinonim dengan lengkap: cukup, sempurna, memadai, genap, tuntas,
Berantonim dengan kurang
4. Bersinonim dengan ramai: banyak, berduyun-duyun, berpusu-pusu, berasak-asak, bersesak-sesak, berbondong-bondong,
terpermanai, berjuak-juak,
Berantonim dengan sedikit
| | Kata Terbitan : sepenuhnya, memenuhi, memenuhkan, |
|
| Puisi |
|---|
|
Hujan lebat perigi penuh,
Kapal besar dari muara;
Kalau tak dapat si buntar penuh,
Biar kumati berbuang nyawa.
Lihat selanjutnya... |
| Peribahasa |
|---|
| 368
Many a mickle makes a muckle
Duit yang sedikit jika disimpan lama-kelamaan akan menjadi banyak juga.
Berdikit-dikit lama-lama jadi bukit.
''One day, I'll drive that car out of this showroom,'' she said full of determination. ''But, you don't earn that much,'' I said. ''Many a mickle makes a muckle , doesn't? I'll save whatever I have to own it even though it may take years,'' she answered.
''Satu hari nanti, aku akan memandu pulang kereta itu,'' kataku dengan penuh keazaman tatkala berkunjung ke bilik pameran tersebut. ''Tapi, gaji kau taklah banyak,'' kataku. ''Bukankah berdikit-dikit lama-lama jadi bukit? Aku akan menyimpan semua duit yang aku ada untuk memilikinya walaupun mengambil masa bertahun-tahun lamanya,'' jawabnya.
Peribahasa dan Ungkapan Inggeris - Melayu
Lihat selanjutnya... |
|