Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
genggeng | [geN.geN] | kata kerja | mengangkat sesuatu agak tinggi daripada aras yang sepatutnya. | Jangan digenggeng budak tu, nanti die nanges. | [dZA.NAn di.geN.geN bu.dA/ tu nAn.ti di.j« nA.Nes] | Jangan diangkat budak itu tinggi-tinggi nanti dia menangis. |
genggeng | [geN.geN] | kata kerja | mengangkat sesuatu agak tinggi daripada aras yang sepatutnya. | Jangan digenggeng budak tu, nanti die nanges. | [dZA.NAn di.geN.geN bu.dA/ tu nAn.ti di.j« nA.Nes] | Jangan diangkat budak itu tinggi-tinggi nanti dia menangis. |
tonjet | [ton.dZet] | kata kerja | mengangkat kedua-dua tumit kaki (seseorang) untuk mencapai sesuatu yang terletak pada paras yang agak tinggi. | Tonjet tinggi siket, baru dapat ambek. | [ton.dZet tiN.gi si.ket bA.Äu dA.pAt Am.be/] | Angkat tumit tinggi sedikit, barulah dapat dicapai barang itu. |
gontai | [gon.tAj] | kata adjektif | tinggi lampai. | Anak kau tu gontai orangnye. | [A.nA/ kAw tu gon.tAj o.ÄAN.ø«] | Anak engkau itu tinggi lampai orangnya |
nyerigai | [ø«.Äi.gAj] | kata kerja | memanjat. | Jangan nyerigai, pokok tu tinggi, jatoh karang. | [dZA.NAn ø«.Äi.gAj po.ko/ tu tiN.gi dZA.toh kA.ÄAN] | Jangan memanjat, pokok itu tinggi, nanti jatuh. |
darat yan | [dA.ÄAt jAn] | | tanah tinggi sebagai pedoman untuk berlabuh dan lain-lain. | Bile nampak darat yan tu kite belok ke kanan sikit. | [bi.l« nAm.pA/ dA.ÄAt jAn tu ki.t« be.lo/ k« kA.nAn si.kit] | Apabila nampak tanah tinggi itu kita belok ke kanan sedikit. |
amben | [Am.ben] | kata nama | sejenis lantai tinggi yang berkaki, lazimnya terdapat di bahagian belakang rumah atau dapur yang boleh dijadikan tempat duduk, tempat tidur dan lain-lain. Barang-barang juga boleh diletakkan di bahagian bawah atau atas amben. | Mari dok atas amben ni jangan dok kat lantai. | [mA.Äi do/ A.tAs Am.ben ni dZA.NAn do/ kAt lAn.tAj] | Marilah duduk di atas amben ini jangan duduk di lantai. |
merepak | [m«.Äe.pA/] | kata kerja | berleter dengan nada suara yang tinggi. | Siket saje salah kite, bejam-jam die merepak. | [si.ket sA.dZ« sA.lAh ki.t« b«.dZAm.dZAm di.j« m«.Äe.pA/] | Sedikit sahaja kita buat salah, berjam-jamlah dia berleter dengan suara yang kuat. |
candi | [tSAn.di] | kata adjektif | tidak kekok melakukan sesuatu atau berhadapan dengan orang yang lebih tua atau tinggi kedudukannya. | Candinye budak ni, becakap kat pentas pon boleh. | [tSAn.di.ø« bu.dA/ ni b«.tSA.kAp kAt p«n.tAs pon bo.leh] | Tidak kekok langsung budak ini, bercakap di atas pentas pun dia boleh. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
rembat I | [ÒEm.bAt] | kata nama | galah. | Rembat tu pendek, mana nak sampai buah hak tinggi tu. | [ÒEm.bAt tu pEn.dE/ mA.nA nA/ sAm.pAj bu.wAh hA/ tiN.gi tu] | Galah itu pendek, tentu tidak sampai kepada buah yang tinggi tu. |
| | | 2. segulung benang, selilit benang (sebagai penjodoh bilangan). | Kalu nak bagi naek wau tinggi, kena guna empat kampoi benang. | [kA.lu nA/ bA.gi nAe/ wAw tiN.gi k«.nA gu.nA «m.pAt kAm.poj b«.nAN] | Kalau layang-layang itu hendak diterbangkan tinggi, gunakanlah empat kampoi benang. |
rojoh | [Ò.dZh] | kata kerja | 1. menjolok, merodok, menikam dengan kasar. | Dia rojoh buah pelam tu pasai pokok dia tinggi. | [di.jA Ò.dZh bu.wAh p«.lAm tu pA.sAj p.k/ di.jA tiN.gi] | Dia jolok buah mangga itu kerana pokoknya tinggi. |
cengkerewang | [tS«N.k«.ÒE.wAN] | kata adjektif | tidak beraturan, tanpa sistem, tinggi rendah; cengkerawang. | Jalan kat kampong tu cengkerewang sunggoh, pasai tula kreta susah nak lalu. | [dZA.lAn kAt kAm.poN tu tS«N.k«.ÒE.wAN suN.goh pA.sAj tu.lA kÒE.tA su.sAh nA/ lA.lu] | Jalan di kampung itu tinggi rendah, sebab itulah kereta susah hendak lalu. |
cengkerawang | [tS«N.k«.ÒA.wAN] | kata adjektif | tidak beraturan, tanpa sistem, tinggi rendah; cengkerewang. | Jalan kat kampong tu cengkerawang sunggoh, pasai tula kreta susah nak lalu. | [dZA.lAn kAt kAm.poN tu tS«N.k«.ÒA.wAN suN.goh pA.sAj tu.lA kÒE.tA su.sAh nA/ lA.lu] | Jalan di kampung itu tinggi rendah, sebab itulah kereta susah hendak lalu. |
jinjat | [dZin.dZAt] | | berdiri dengan hujung kaki, jinjit; ginjat. | Budak tu kena jinjat pasai benda hak dia nak ambek tu tinggi. | [bu.dA/ tu k«.nA dZin.dZAt pA.sAj b«n.dA hA/ di.jA nA/ Am.be/ tu tiN.gi] | Budak itu terpaksa berjinjit kerana benda yang hendak diambilnya tinggi. |
ginjat | [gin.dZAt] | kata kerja | berdiri dengan hujung kaki, jinjit; jinjat. | Budak tu kena ginjat pasai benda hak dia nak ambek tu tinggi. | [bu.dA/ tu k«.nA gin.dZAt pA.sAj b«n.dA hA/ di.jA nA/ Am.be/ tu tiN.gi] | Budak itu terpaksa berjinjit kerana benda yang hendak diambilnya tinggi. |
cangkat sila | [tSAN.kAt si.lA] | | tempat tinggi di tengah-tengah balai majlis kenduri, pentas, platform. | Suroh orang hak nak baca Kuran tu dok ataeh cangkat sila. | [su.Òh .ÒAN hA/ nA/ bA.tSA kur.An tu do/ A.tAeh tSAN.kAt si.lA] | Suruhlah pembaca Quran itu duduk di atas cangkat sila. |
kerabat | [k«.ÒA.bAt] | kata kerja | memanjat pokok atau tempat tinggi dan lain-lain, panjat, ragas. | Buaeh sunggoh budak tu, kira dok kerabat pokok saja. | [buAEh suN.goh bu.dA/ tu kE.ÒA do/ k«.ÒA.bAt p.k/ sA.dZA] | Budak itu nakal sungguh, ia selalu memanjat pokok. |
katok | [kA.to/] | kata nama | lopak, aliran air, alur atau jalan air di celah-celah bukit atau tanah tinggi; katok. | Katok dalam duson aku penoh dengan ayaq ujan hak turon semalam. | [kA.to/ dA.lAm du.son A.ku p«.noh d«NAn A.jAâÖ u.dZAn hA/ tu.Òon s«.mA.lAm] | Lopak dan alur di dusun aku dipenuhi air hujan yang turun semalam. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
tinggi langgok | [tiN.gi lAN.go/] | | terlampau tinggi. | Pohong nyo tuwo tu, tinggi langgok. | [p.hoN ø tu.w tu tiN.gi lAN.go/] | Pokok kelapa tua tu, terlampau tinggi. |
ayuk | [A.ju/] | kata adjektif | gayat. | Jange naek tinggi bedokoh, nati ayuk. | [dZA.NE nAE/ tiN.gi b«.d/.h nA.ti A.ju/] | Jangan naik terlalu tinggi, nanti gayat. |
| | | 2. berkenaan badan yang besar dan tinggi sedangkan umurnya masih muda. | Budok tu jadi lo lagu tu. | [bu.d/ tu dZ:A.di lo lA.gu tu] | Budak tu jadi besar dan tinggi macam tu. |
gong I | [goN] | kata nama | tanah tinggi. | Jange dok maeng gak atah gong tebaka tu. | [dZA.NE do/ m:AeN gA/ A.tAh goN t«.bA.kA tu] | Janganlah bermain di atas tanah tinggi tempat tanaman tembakau tu. |
mucuk | [m:u.tSu/] | kata kerja | meluncur. | Wa bule tu naek mucuk tinggi lepah kapong. | [wA bu.lE tu nAe/ m:u.tSu/ tiN.gi l«.pAh kA.poN] | Wau bulan tu naik meluncur tinggi merentasi kampung. |
reyok | [ÄE.j)/] | kata adjektif | tinggi sebelah, senget, miring. | Aku napok kaeng mung reyok bowoh. | [A.ku nA.p/ kAeN muN ÄE.j)/ b:.wh] | Aku nampak kain kamu senget di sebelah bawah. |
manggok | [mAN.g/] | kata adjektif | sifat tinggi diri, sombong, angkuh. | Kalu gi tepak ore, jange buwak manggok sangak. | [kA.lu gi t«.pA/ .ÄE dZA.NE bu.wA/ mAN.g/ sA.NA/] | Kalau pergi tempat orang, jangan sombong sangat. |
potek | [p:.tE)/] | kata nama | kedudukan yang paling tinggi dan jelas, puncak. | Takdi ambo tengok rima aka dok potek bukek tu. | [tA/.di Am.b tE.N/ Äi.mA A.kA do/ p:.tE)/ bu.ke/ tu] | Tadi saya tengok harimau akar di puncak bukit tu. |
cotek | [tS:.tE)/] | kata nama | kedudukan yang paling tinggi dan jelas, puncak; potek. | Budok jate tu dok cotek atah pohong nyo. | [bu.d/ dZA.tE tu do/ tS:.tE)/ A.tAh p.hoN ø] | Budak lelaki tu berada di puncak pokok kelapa. |
cuk | [tSu/] | kata kerja | melepaskan sesuatu (berkenaan tali wau, tali lembu dan lain-lain) supaya dapat bergerak lebih bebas (tetapi masih dalam ikatan). | Mung cuk molek la tali wa tu, baru wa mung naek tinggi. | [muN tSu/ m:.lE/ lA tA.li wA tu bA.Äu wA muN nAe/ tiN.gi] | Kamu lepaskanlah tali wau tu, baru wau kamu naik tinggi. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
solompot II | [s.lm.pt] | kata adjektif | sehelai sepinggang, terlalu miskin. | Ponguni rumah tu tinggi solompot yo, sobab romahe tobaka. | [p.Nu.ni Äu.mAh tu tiN.gA s.lm.pt j s.bAb Äu.mAh.E t.bA.kA] | Penghuni rumah itu tinggal sehelai sepinggang sahaja sebab rumahnya terbakar. |
botok | [b.t/] | kata adjektif | berkenaan saiz badan orang yang gemuk dan pendek. | Adeke gunjai abange botok. | [A.dE/.E gun.dZAj A.bAN.E b.t/] | Adiknya tinggi, abangnya gemuk pendek. |
bongka | [bN.kA] | kata kerja | bangun dari duduk atau tidur, bangkit. | Dah moninggi ari, dio bolom yo bongka lai. | [dAh m.niN.gi A.Äi di.j b.lum j bN.kA lAi:] | Matahari pagi telah pun tinggi, dia belum juga bangun dari tidur. |
midi | [mi.di] | kata adjektif | sombong, tinggi diri. | Dio tu midi, bilo bokawan pilih orang. | [di.j tu mi.di bi.l b.kA.wAn pi.lih .ÄAN] | Dia itu sombong, bila berkawan pilih orang. |
tonggong | [tN.gN] | kata adjektif | berkenaan bentuk badan manusia yang besar serta tinggi. | Lamo tak jumpo, dah tonggong rupoe kau ni jang. | [lA.m tA/ dZum.p dAh tN.gN Äu.p.E kAw ni jAN] | Lama tidak berjumpa, sudah besar panjang rupanya engkau. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
pencok | [p«n.tSo/] | kata kerja | memangkas pada bahagian atas atau hujung pokok. | Kau pencok pokok tu, biau tak tinggi sangat. | [kAw p«n.tSo/ po.ko/ tu bi.jAw tA/ tiN.gi sA.NAt] | Engkau pangkas pokok itu, biar tidak tinggi. |
padi nacen | [pA.di nA.tSen] | | sejenis pokok padi yang tinggi. | | | |
tebu lanjung | [t«.bu lAn.dZuN] | | sejenis tebu yang batangnya kurus tinggi, berwarna kehijauan dan mempunyai ruas yang panjang-panjang. | | | |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
lapus | [lA.pus] | kata adjektif | berkenaan sesuatu yang tinggi hingga melebihi paras kepala. | Pago tu tinggi beto, lapus kepale. | [pA.g tu tiN.gi b«.to lA.pus k«.pA.l«] | Pagar itu tinggi betul sehingga melebihi paras kepala. |
dongkok | [doN.ko/] | kata kerja | mendaki tempat tinggi (seperti gunung, bukit). | Tokkanlah awok tok daye dongkok bukit tu, bukannya tinggi ngat. | [t/.kAn.lAh A.w/ t/ dA.j« doN.ko/ bu.kit tu bu.kAn. ø« tiN.gi NAt] | Takkanlah awak tidak berdaya mendaki bukit itu, bukannya tinggi sangat. |
gelemah | [g«.l«.mAh] | kata adjektif | berkenaan suara tinggi rendah dalam melagukan sesuatu seperti nasyid, berzanji dan lain-lain. | Gelemahla siket sore tu baru sedap. | [g«.l«.mAh.lA si.ket s.Ä« tu bA.Äu s«.dAp] | Tinggi rendahkan sedikit suara baru sedap. |
rebak | [Ä«.bA/] | kata adjektif | berkenaan tanah, tebing sungai yang runtuh. | Musem pejo, tebeng tinggi sokmo rebak. | [mu.sem p«.dZ t«.beN tiN.gi s/.m Ä«.bA/] | Musim banjir, tebing tinggi sering runtuh. |
puko anok | [pu.ko A.n/] | | kayu panjang memukul kayu pendek dalam permainan congkeh mate. | Mase puko anok tu jangan tinggi ngat takot dapat sambot. | [mA.s« pu.ko A.n/ tu dZA.NAn tiN.gi NAt tA.kot dA.pAt sAm.bot] | Semasa pukul anak, jangan tinggi sangat, nanti dapat sambut. |
tenom | [t«.nom] | kata nama | sejenis bekas agak tinggi, bertangkai satu dan diperbuat daripada logam aluminium. | Mok senalo bawok beka nasik dalam tenom gi noreh. | [m s«.nA.l bA.w b«.kA nA.si dA.lAm t«.nom gi n.ÄEh] | Emak selalu membawa bekal nasi di dalam tenom pergi menoreh getah. |
gete | [g«.t«] | kata nama | binaan tempat tidur pengantin biasanya tinggi sedikit daripada lantai. | Orang sebok buat gete anok daro die tu nok kawen. | [.ÄAN sE.bo/ bu.wA g«.t« A.n/ dA.Ä di.j« tu n/ kA.wen] | Orang ramai sibuk membuat gete anak dara dia hendak kahwin. |
serong II | [s«.ÄoN] | kata adjektif | berkenaan rasa takut memandang ke bawah dari tempat tinggi. | Abang tok berani panjat pokok pase serong. | [A.bAN t b«.ÄA.ni pAn.dZAt p.k pA.sE s«.ÄoN] | Abang tidak berani memanjat pokok kerana takut memandang ke bawah. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
jinjat | [dZin.dZAt] | kata kerja | berdiri pada hujung kaki dengan mengangkat tumit tinggi-tinggi, jengket; ginjat. | Masa nak ukoq tinggi, hang jangan jinjat. | [mA.sA nA/ u.k)Ö tiN.gi hAN dZA.NAn dZin.dZAt] | Semasa mengukur tinggi, awak jangan jengket. |
ginjat [ | [gin.dZAt] | kata kerja | berdiri pada hujung kaki dengan mengangkat tumit tinggi-tinggi, jengket; jinjat. | Hang ginjat tengok apa ada ataih lemari tu. | [hAN gin.dZAt tE.N A.pA A.dA A.tAC l«.mA.Òi tu] | Awak jengket tengok apa ada atas almari itu. |
tinggi melayup | [tiN.gi m«.lA.jup] | | berkenaan dengan seseorang atau sesuatu yang sangat tinggi | Rumah dia silin tinggi melayup. | [Òu.mAh di.jA si.lin tiN.gi m«.lA.jup] | Siling rumahnya sangat tinggi. |
rengkat | [ÒEN.kAt] | kata adjektif | berkenaan dengan kaki seseorang yang tinggi rendah. | Lepaih eksiden kaki dia rengkat sikit. | [l«.pAC ek.si.dEn kA.ki di.jA ÒEN.kAt si.kit] | Selepas kemalangan kakinya tinggi rendah sedikit. |
| | | 2. berkenaan dengan bercakap banyak dengan nada suara yang tinggi berkenaan perempuan | Sora mami tu merancang, sakit telinga aku. | [s.ÒA mA.mi tu m«.ÒAn.tSAN sA.kit t«.li.NA A.ku] | Suara mami itu tinggi, sakit telinga saya. |
bagok | [bA.g] | kata adjektif | besar dan tinggi berkenaan badan manusia atau haiwan. | Budak ni bagok sunggoh, pasai tu baju pak dia pon dia buleh pakai. | [bu.dA ni bA.g suN.goh pA.sAj tu bA.dZu pA di.jA pon di.jA bu.leh pA.kAj] | Budak ni besar sungguh, sebab itu pakai bajunya pun dia boleh pakai. |
kasut bandong | [kA.sut bAn.doN] | | kasut wanita bertumit tinggi tetapi terdedah di bhg belakang kaki | Kasut bandong orang selalu pakai dengan baju kebaya. | [kA.sut bAn.doN .ÒAN s«.lA.lu pA.kAj d«.NAn bA.dZu k«.bA.jA] | Kasut bandung selalunya dipakai apabila berbaju kebaya. |
menguroi | [m«.Nu.Òoj] | kata kerja | menganginkan padi untuk mengasingkan padi daripada hampa dengan menggunakan angin atau kipas angin khas. Proses ini dilakukan dengan mencurahkan padi dari tempat yang agak tinggi di depan kipas angin khas yang digerakkan supaya padi terasing daripada hampa | Kalu padi banyak orang menguroi pakai kipaih. | [kA.lu pA.di bA.øA/ .ÒAN m«.Nu.Òoj pA.kAj ki.pAC] | Kalau padi banyak orang menganginkan padi menggunakan kipas. |
|
Tesaurus |
---|
| tinggi (adjektif) | 1. Dalam konteks orang bersinonim dengan panjang, lampai, langsing, renjong, tonjeng, lonjong, agam, ampai, Berantonim dengan pendek
2. Bersinonim dengan luhur: mulia, murni, besar, agung, Berantonim dengan hina
3. Bersinonim dengan angkuh: bongkak, congkak, sombong, pongah,
4. Dalam konteks suara bersinonim dengan nyaring, muluk, halus dan keras, Berantonim dengan rendah
5. Dalam konteks harga bersinonim dengan mahal, melambung, menjulang, meningkat, naik, Berantonim dengan rendah
| Kata Terbitan : meninggikan, ketinggian, |
|
Puisi |
---|
|
Rumput tinggi tepi hutan, Bintang timur tinggi melambung; Minta rezeki besar lautan, Minta umur tinggi gunung.
Lihat selanjutnya... |
|