Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
mento-mento | [men.to.men.to] | kata tugas | sekejap-sekejap. | Tak ade keje laen ke, mento-mento makan, mento-mento makan. | [tA/ A.d« k«.dZ« lAen k« men.to.men.to mA.kAn m«n.to.m«n.to | Tidak ada kerja lain ke, sekejap-sekejap makan, sekejap-sekejap makan. |
kap | [kAp] | kata adjektif | gelojoh. | Makan bukan maen kap lagi macam dah tak makan tige ari. | [mA.kAn bu.kAn mAen kAp lA.gi mA.tSAm dAh tA/ mA.kAn ti.g« ] | Makan bukan main gelojoh, seperti tidak makan tiga hari. |
melengka | [m«.leN.kA] | kata kerja | berbaring selepas makan. | Tak senonoh bebudak ni, adeke lepas makan nak melengka. | [tA/ s«.no.noh b«.bu.dA/ ni A.d«.k« l«.pAs mA.kAn nA/ ] | Tidak senonohnya perangai budak-budak ini, selepas makan hendak berbaring pula. |
kebentak | [k«.b«n.tA/] | kata adjektif | kenyang kerana terlebih makan dan minum; begah, bentos. | Bepade-pade makan tu, jangan sampai kebentak. | [b«.pA.d«.pA.d« mA.kAn tu dZA.NAn sAm pAj k«.b«n.tA/] | Makan itu biar berpada-pada, jangan sampai terlalu kenyang. |
sesah | [s«.sAh] | kata kerja | makan (bahasa kasar). | Jangan sesah laok tu sampai abes, ingat orang belakang. | [dZA.NAn s«.sAh lAo/ tu sAm.pAj A.bes i.NAt o.ÄAN b«.lA.kAN] | Jangan makan lauk itu hingga habis, ingat orang yang belum makan |
nyak | [øA/] | kata tugas | apa (Pulau Aur, Mersing). | Aji makan nyak? | [A.dZi mA.kAn øA/] | Kamu makan apa? |
pakwe | [pA/.w«] | kata nama | panggilan untuk bapa saudara. | Ajak le pakwe makan. | [A.dZA/ l« pA/.w« mA.kAn] | Jemputlah bapa saudara kamu makan. |
jalan jajah | [dZA.lAn dZA.dZAh] | | makan angin. | Kawan ni dah puas jalan jajah merate-rate. | [kA.wAn ni dAh pu.wAs dZA.lAn dZA.dZAh m«.ÄA.t«.ÄA.t«] | Saya ini sudah puas makan angin di merata tempat. |
kenyap-kenyep | [k«.øAp.k«.øep] | kata kerja | makan berterusan; cekap-cekup. | Kalau kenyap-kenyep siang malam badan pon lemah. | [kA.lAw k«.øAp.k«.øep siAN mA.lAm bA.dAn pon l«.mAh] | Jikalau makan berterusan dari siang hingga ke malam badan pun akan menjadi lemah. |
kegiat | [k«.gi.jAt] | kata adjektif | lokek. | Orang belanje kau makan, suroh belanje, kau kegiat. | [o.ÄAN b«.lAn.dZ« kAw mA.kAn su.Äoh b«.lAn.dZ« kAw k«.gi.jAt] | Orang belanja engkau makan, disuruh belanja, engkau lokek. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
mentekedarah | [m«n.t«.k«.dA.ÒAh] | kata nama | makan banyak dan gelojoh, pelahap. | Bila dapat makan peri, dia mentekedarah tak renti-henti. | [bi.lA dA.pAt mA.kAn p«.Òi di.jA m«n.t«.k«.dA.ÒAh tA/ Ò«n.ti.Ò«n.ti] | Apabila berpeluang makan percuma, dia makan dengan pelahap tanpa henti. |
dia I | [di.jA] | kata nama | panggilan (kata sapaan mesra) suami kepada isteri atau sebaliknya. | Dia makan la dulu, saya makan kemdian, bini dia kata. | [di.jA mA.kAn lA du.lu sA.jA mA.kAn k«m.di.jAn bi.ni di.jA kA.tA] | Awak makanlah dahulu, saya makan kemudian, kata isterinya. |
makan cekak | [mA.kAn tS«.kA/] | | sanggup dan berkeupayaan melakukan sesuatu. | Kalu takat nak tebaeh kelilin kampong hang tu aku makan cekak la. | [kA.lu tA.kAt nA/ t«.bAEh k«.li.lin kom.poN hAN tu A.ku mA.kAn tS«.kA/ lA] | Jika sekadar hendak menebas di sekeliling kampung engkau tu sangguplah aku. |
lilaeh | [li.lAEh] | kata adjektif | habis langsung, tidak berbaki lagi, habis sama sekali; habeh licon, habeh lilaeh. | Lilaeh nasik tu depa makan pasai dah dua ari tak makan. | [li.lAEh nA.si/ tu d«.pA mA.kAn pA.sAj dAh du.wA A.Òi tA/ mA.kAn] | Habis langsung nasi itu dimakan oleh mereka kerana sudah dua hari tidak makan. |
habeh lilaeh | [hA.beh li.lAEh] | | habis langsung, tidak berbaki lagi, habis sama sekali; habeh licon, lilaeh. | Habeh lilaeh nasik tu depa makan pasai dah dua ari tak makan. | [hA.beh li.lAEh nA.si/ tu d«.pA mA.kAn pA.sAj dAh du.wA A.Òi tA/ mA.kAn] | Habis langsung nasi itu dimakan oleh mereka kerana sudah dua hari tidak makan. |
habeh licon | [hA.beh li.tSon] | | habis langsung, tidak berbaki lagi, habis sama sekali; habeh-lilaeh, lilaeh. | Habeh licon nasik tu depa makan pasai dah dua ari tak makan. | [hA.beh li.tSon nA.si/ tu d«.pA mA.kAn pA.sAj dAh du.wA A.Òi tA/ mA.kAn] | Habis langsung nasi itu dimakan oleh mereka kerana sudah dua hari tidak makan. |
lantak | [lAn.tA/] | kata kerja | 1. makan dengan gelojoh. | Dia lantak nasik tu habeh seperiok. | [di.jA lAn.tA/ nA.si/ tu hA.beh s«.p«.Òi.jo/] | Dia makan nasi itu dengan gelojoh hingga habis seperiuk. |
tenggak | [t«N.gA/] | kata nama | ketika, masa, waktu. | Tenggak kita nak makan dia pon mai. | [t«N.gA/ ki.tA nA/ mA.kAn di.jA pon mAj] | Ketika kita hendak makan dia pun sampai. |
| | | 2. menghisap, menghirup, menyedut (tentang minuman dan sebagainya). | Kalu nak makan sipot paet kena la pandai serot. | [kA.lu nA/ mA.kAn si.pot pAet k«.nA lA pAn.dAj s«.Òt] | Kalau hendak makan siput pahit mestilah tahu cara menyedutnya. |
bengkong | [b«N.koN] | kata kerja | 1. makan dengan rakus, gelojoh, lahap. | Pasai dia lapaq, dia bengkong nasik satu periok. | [pA.sAj di.jA lA.pAâÖ di.jA b«N.koN nA.si/ sA.tu p«.Òi.jo/] | Dia makan seperiuk nasi kerana tersangat lapar. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
leba pulok | [l«.bA pu.lo/] | | seseorang lebai yang suka menerima jemputan kenduri hanya untuk makan. | Diyo tu leba pulok, kalu ajok make wojik diyo gi. | [di.j tu l«.bA pu.lo/ kA.lu A.dZ/ mA.kE w.dZi/ di.j gi] | Dia tu lebai pulut, kalau ajak makan dia mesti pergi. |
ranggoh | [ÄAN.goh] | kata kerja | makan (bahasa kasar). | Abih nasik tu nyo ranggoh ko kucing. | [A.bih nA.si/ tu ø ÄAN.goh k ku.tSiN] | Habis nasi tu dimakan oleh kucing. |
lapa peda | [lA.pA p«.dA] | | berasa hendak makan (kerana perut kosong), lapar perut. | Nanok cepak sikik gak, aku lapa peda ni. | [n:A.n/ tS:«.pA/ si.ki/ gA/ A.ku lA.pA p«.dA ni] | Masak nasi cepat sikit, aku lapar perut ni. |
deme cupok | [d«.mE tSu.p/] | | demam yang pesakit masih berselera untuk makan. | Aku tok rusing kalu mung deme, pasa deme cupok. | [A.ku t/ Äu.siN kA.lu muN d«.mE pA.sA d«.mE tSu.p/] | Aku tak runsing kalau kamu demam, sebab deme cupok. |
kongo | [k.N] | kata adjektif | berkenaan tidak bermaya (kerana tidak cukup tidur, kurang makan), tidak cergas, letih. | Mung napok kongo ari ni, tok cukop tido koh. | [muN nA.p/ k.N A.Äi ni t/ cu.ko/ ti.do kh] | Kamu nampak tak bermaya saja hari ni, tak cukup tidurkah? |
krelong | [kī.loN] | kata adjektif | tamak, rakus. | Jange dok krelong gak make tu. | [dZA.NE do/ kī.loN gA/ mA.kE tu] | Jangan tamak kalau makan tu. |
| | | 2. terlalu kenyang. | Ambo make banyok dooh ari ni sapa seeh. | [Am.b mA.kE bA.ø/ d:/.h A.Äi ni sA.pA sE/.E)))h] | Saya makan banyak sangat hari ni sampai terlalu kenyang. |
cepurah | [tS«.pu.ÄA)h] | kata adjektif | comot; celoreng. | Muko adek cepurah lepah make ae skreng. | [mu.k A.de/ tS«.pu.ÄA)h l«.pAh mA.kE Ae skÄeN] | Muka adik comot selepas makan aiskrim. |
kropeh | [kÄ.pEh] | kata nama | sisa makanan (yang tidak habis dimakan). | Diyo make sapa kenye, hok kropeh tingga kawe. | [di.j mA.kE sA.pA k«.øE h/ kÄ.pEh tiN.gA k:A.we] | Dia makan sampai kenyang, sisanya ditinggalkan kepada saya. |
kerah kejong | [k«.ÄAh k«.dZoN] | | sangat keras (seperti batu); kerah kekong. | Krepok ni kerah kejong, nok make guano. | [kÄ«.po/ ni k«.ÄAh k«.dZoN n/ mA.kE gu.wA.n] | Keropok ni terlalu keras, nak makan macam mana. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
toi makan | [tj mA.kAn] | | tumpang makan. | Untong Siti tongah makan, den toi makan. | [un.tN si.ti t.NAh mA.kAn dEn tj mA.kAn] | Untung Siti tengah makan, saya tumpang makan. |
molanco | [m.lAn.tSo] | kata nama | tahi cair; melanuih. | Kok makan julap porut molanco. | [k/ mA.kAn dZu.lAp po.Äut m.lAn.tSo] | Kalau makan julap, senang tahi cair. |
melanuih | [m«.lA.nuih] | kata nama | tahi cair; molanco. | Kok makan julap, sonang melanuih. | [k/ mA.kAn dZu.lAp s.nAN m«.lA.nuih] | Kalau makan julap, senang tahi cair. |
leco | [lE.tS] | kata adjektif | berkenaan tubuh badan yang tidak membesar, bantut; bentong. | Kok kau tak makan, kau sok kok leco. | [ko/ kAw tA/ mA.kAn kAw s/ ko/ lE.tS] | Jika engkau tidak makan, nanti badan engkau bantut. |
bentong | [bEn.tN] | kata adjektif | berkenaan tubuh badan yang tidak membesar, bantut; leco. | Kok kau tak makan, kau sok kok bentong. | [ko/ kAw tA/ mA.kAn kAw s/ ko/ bEn.tN] | Jika engkau tidak makan, nanti badan engkau bantut. |
montereh | [mn.tE.ÄEh] | kata adjektif | terlalu kenyang. | Den dah monotok tadi, porut pon dah montereh, kau yolah makan sorang. | [dEn dAh m.n.t/ tA.di p.Äut pon dAh mn.tE.ÄEh kAw j.lAh mA.kAn s.ÄAN] | Saya sudah makan tadi, perut pun sudah terlalu kenyang, kau sajalah makan sendirian. |
komirau | [k.mi.ÄAw] | kata adjektif | berkenaan buah yang masak mencelah, hampir tua, hampir masak. | Langsat baru komirau kalau makan pon masam. | [lAN.sAt bA.Äu k.mi.ÄAw kA.lAw mA.kAn pon mA.sAm] | Langsat baru masak mencelah kalau di makan pun masam. |
bororok | [b.Ä.Ä/] | kata kerja | berebut-rebut. | Ayam tu bororok makan jagung, jagunge siket. | [A.jAm tu b.Ä.Ä/ mA.kAn dZA.guN s.bAb dZA.guN.E si.kEt] | Ayam itu berebut-rebut makan jagung, sebab jagungnya sedikit. |
kobok I | [k.b/] | kata nama | sejenis mangkuk besar yang diisi air untuk mencuci tangan. | Basoh tangan dalam kobok tu, baru makan. | [bA.sh tA.NAn dA.lAm k.b/ tu bA.Äu mA.kAn] | Basuh tangan dalam kobok itu, baru makan. |
moragau | [m.ÄA.gAw] | kata kerja | menangis. | Anake moragau sopanjang malam sobab tosalah makan. | [A.nA/.E m.ÄA.gAw s.pAn.dZAN mA.lAm s.bAb t.sA.lAh mA.kAn] | Anaknya menangis sepanjang malam kerana tersalah makan. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
boko | [bo.ko] | kata kerja | makan; sepah, tedas. | Keje malas, boko aje tahunye! | [k«.dZ« mA.lAs bo.ko A.dZ« tA.hu.ø«] | Kerja malas, makan sahaja tahunya! |
makan kuah kuneng | [mA.kAn ku.wAh ku.neN] | | pergi ke majlis perkahwinan; pegi panggel. | Wah, esok makan kuah kuneng le kite! | [wAh e.so/ mA.kAn ku.wAh ku.neN l« ki.t«] | Wah, esok ke majlis perkahwinanlah kita! |
komkom | [kom.kom] | kata adjektif | berkenaan permukaan yang melengkung ke dalam seperti permukaan mangkuk. | Makan sop dalam mangkok kan senang, komkom. | [mA.kA sop dA.lAm mAN.ko/ kAn s«.nAN kom.kom] | Makan sup dalam mangkuk senang kerana permukaannya melengkung. |
mencoho | [m«n.tSo.ho] | kata kerja | terberak cair, mencirit. | Makan lagi macam-macam, kan dah mencoho. | [mA.kAn lA.gi mA.tSAm.mA.tSAm kAn dAh m«n.tSo.ho] | Makan lagi macam-macam, sekarang dah mencoho. |
sembe | [s«m.be] | kata adjektif | sedikit. | Orang tue bukan makan sangat, sembe dah cukop. | [o.ÄAN tu.w« bu.kAn mA.kAn sA.NAt s«m.be dAh tSu.kop] | Orang tua bukan makan sangat, sedikit sudahcukup. |
mengkam | [m«N.kAm] | kata adjektif | sakit perut sedikit. | Mengkam pulak perot aku, makan nangke agaknye. | [m«N.kAm pu.lA/ p«.Äot A.ku mA.kAn nAN.k« A.gA/.ø«] | Sakit perut pula aku, makan nangka agaknya. |
cangap | [tSA.NAp] | kata adjektif | ternganga | Cangap aje mulot budak tu, nak makan le tu. | [tSA.NAp A.dZ« mu.lot bu.dA/ tu nA/ mA.kAn l« tu] | Ternganga sahaja mulut budak tu, nak makan agaknya. |
tedas | [t«.dAs] | kata kerja | makan; boko, sepah. | Abes kau tedas semue laok tu. | [A.bes kAw t«.dAs s«.mu.w« lAo/ tu] | Habis kamu makan semua lauk tu. |
sepah | [s«.pAh] | kata kerja | makan; boko, tedas. | Abes kau sepah semue laok tu. | [A.bes kAw s«.pAh s«.mu.w« lAo/ tu] | Habis kamu makan semua lauk tu. |
tambun | [tAm.bon] | kata nama | kolam kecil yang dibina di dalam petak sawah untuk memerangkap ikan. Biasanya berukuran lebih kurang sepuluh kaki panjang dan sepuluh kaki lebar. Lumpur digunakan untuk membina dinding tambun. Dinding tambun yang bersempadan dengan petak-petak sawah dibuat lubang bagi membolehkan ikan dari petak-petak tersebut masuk ke dalam tambun. | Taon ni aku due tige tambon kat sawah. Puas le makan ikan. | [tAon ni A.ku du.w« ti.g« tAm.bon kAt sA.wAh pu.wAs l« mA.kAn i.kAn] | Tahun ini aku buat dua tiga kolam ikan di sawah. Puaslah makan ikan. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
kepong | [kE.pN] | kata kerja | makan buah-buahan tanpa dipotong-potong. | Tak baek makan kepong, nampak tak senonoh. | [tA/ bA.e/ mA.kAn kE.pN nAm.pA/ tA/ s«.n.nh] | Tidak elok makan kepong, nampak tidak senonoh. |
rahang | [ÄA.hAN] | kata adjektif | berkenaan rasa tidak enak dalam mulut selepas makan makanan yang berbau seperti kerdas, jering atau petai; kehe. | Makan sireh nok ilang rasa rahang mulot. | [mA.kAn si.Äeh no/ i.lAN ÄA.sA ÄA.hAN mu.lot] | Makan sirih untung menghilangkan rasa rahang dalam mulut. |
kehe | [kE.hE] | kata adjektif | berkenaan rasa tidak enak dalam mulut selepas makan makanan yang berbau seperti kerdas, jering atau petai; rahang. | Kehe rase tekok pase makan jering. | [kE.hE ÄA.s« t«.k/ pA.sE mA.kAn dZ«.ÄiN] | Kehe rasa tekak sebab makan jering. |
puak | [pu.wA)/] | kata kerja | makan. | Puak dulu baru balek. | [pu.wA)/ du.lu bA.Äu bA.le/] | Makan dulu kemudian baru balik. |
kekek | [k«.kE/] | kata adjektif | kurus. | Man makan banyok pon kekek. | [mAn mA.kAn bA.ø/ pon k«.kE/] | Saya makan banyak pun kurus. |
tambilan | [tAm.bi.lAn] | kata nama | sisa makanan. | Lepaih makan sapu tambilan ataih meja. | [l«.pAC mA.kAn sA.pu tAm.bi.lAn A.tAC mE.dZA] | Selepas makan sapu sisa makanan di atas meja. |
seroh | [s«.Äh] | kata kerja | berehat seketika selepas makan. | Bio seroh dulu baru tido. | [bi s«.Äh du.lu bA.Äu ti.do] | Biar berehat dulu selepas makan, baru tidur. |
kekati | [k«.kA.ti] | kata nama | kacip | Wek tok leh makan sireh, kekati ilang. | [wE/ t/ leh mA.kAn si.Äeh k«.kA.ti i.lAN] | Nenek tidak boleh makan sirih, kacip hilang. |
polok | [p.l/] | kata kerja | makan banyak lauk tetapi nasi sedikit. | Simpan lauk untuk orang laen, jangan polok. | [sim.pAn lA.wu/ un.tu/ .ÄAN lA.en dZA.NAn p.l/] | Simpan lauk untuk orang lain, jangan makan lauk sahaja. |
lulu | [lu.lu] | kata nama | gusi. | Tok ki tok boleh makan pase lulu bengkok. | [to/ ki t/ b.leh mA.kAn pA.sE lu.lu b«N.k/] | Datuk tidak boleh makan sebab gusi bengkak. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
balai | [bA.lAj] | kata nama | binaan berlantai yang berbumbung dibina khusus untuk jamuan kenduri kahwin. | Orang ramai makan kat balai, penganten makan depan pelamin. | [o.ÒAN ÒA.mAj mA.kAn kAt bA.lAj p«.NAn.ten mA.kAn d«.pAn p«.lA.min] | Orang ramai makan di balai, pengantin makan depan pelamin. |
lan | [lAn] | kata adjektif | terasa jijik, loya sehingga tidak lalu makan. | Aku lan nak makan kat kedai mamak tu bila tengok dapoq dia. | [A.ku lAn nA/ mA.kAn kAt k«.dAj mA.mA/ tu bi.lA tE.N/ dA.po)Ö di.jA] | Saya berasa jijik hendak makan di kedai mamak itu apabila melihat dapurnya. |
makan | [mA.kAn] | kata kerja | minum. | Maila singgah makan ayaq dulu. | [mAj.lA siN.gAh mA.kAn A.jA)Ö du.lu] | Marilah singgah minum air dulu. |
lajak | [lA.dZA/] | kata adjektif | berselera untuk makan. | Kalu ada pekasam dengan gulai ikan puyu baru lajak makan. | [kA.lu A.dA p«.kA.sAm d«.NAn gu.lAj i.kAn pu.ju bA.Òu lA.dZA/ mA.kAn] | Kalau ada pekasam dan gulai ikan puyu baharu berselera. |
tibai | [ti.bAj] | kata kerja | makan | Dia tibai sampai lilaih. | [di.jA ti.bAj sAm.pAj li.lAC] | Dia makan sehingga habis. |
| | | 2. membazir | Makan nasik perabeh, jangan buat tahana. | [mA.kAn nA.si/ p«.ÒA.beh dZA.NAn bu.wAt tA.hA.nA ] | Makan nasi hingga habis, jangan membazir. |
lantak | [lAn.tA/] | kata kerja | makan (bahasa kasar). | Apa hampa dok lantak tu? | [A.pA hAm.pA do/ lAn.tA/ tu] | Apa kamu semua sedang makan tu? |
| | | 6. makan suap | Laki dia kena tangkap pasai tutoh duet serekat. | [lA.ki di.jA k«.nA tAN.kAp pA.sAj tu.toh du.wet s«.ÒE.kAt] | Suaminya ditangkap sebab makan suap wang syarikat. |
majai | [mA.dZAj] | kata adjektif | tidak berselera | Masa demam makan pon majai. | [mA.sA d«.mAm mA.kAn pon mA.dZAj] | Masa demam makan pun tidak berselera. |
tutoh | [tu.toh] | kata kerja | 1. makan. | Hang tutoh udang kat hang sorang saja noh. | [hAN tu.toh u.dAN kAt hAN so.ÒAN sA.dZA noh] | Awak makan udang seorang sajalah. |
|
Tesaurus |
---|
| makan (kata nama) | 1. Bersinonim dengan santap: menjamah, merasa, meratah membaham, mencaruk, melahap, membedal, menyental, membalun,
membantai, menggasak, menalak, mengisi perut, menyekang perut, menangsel perut, mencengam, mencekik,
muntah kedarah mengunyah, memamah, menggigit-gigit, mengunggis, mengerit, mengerip, mengerkah,
mematuk, mencatuk meragut, menelan, melulur menghirup, menjilat, bahau, mendahar, menyunkah,
mengganyang, menggerogot, meranggah,
2. Bersinonim dengan tembus: telap, lut, mempan, kena, ayap, masuk,
3. Dalam konteks brek bersinonim dengan mencengkam, berfungsi, berkesan, memakan,
4. Dalam konteks nasihat bersinonim dengan menerima, mengikut, menurut, mendengar, mematuhi, mentaati,
| Kata Terbitan : memakan, makanan, |
|
Puisi |
---|
|
Buah nanas makan berkupas, Makan berkupas dalam perahu; Tuan panas siapa mengibas, Panaslah juak tuan badanmu.
Lihat selanjutnya... |
|