Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
melenjan | [m«l«n.dZAn] | kata kerja | merayau keluar rumah dan tidak tahu duduk diam. | Asyek melenjan aje, tak tau dok kat rumah. | [A.Se/ m«.l«n.dZAn A.dZ« tA/ tAu do/ kAt Äu.mAh] | Asyek merayau sahaja tidak tahu duduk diam di rumah. |
ujan petos | [u.dZAn p«.tos] | | hujan lebat. | Ujan petos pon, kau nak kelua jugak. | [u.dZAn p«.tos pon kAw nA/ k«.lu.wA dZu.gA/] | Hujan lebat pun kau hendak keluar juga. |
benang ari | [b«.nAN A.Äi] | | waktu subuh. | Maseh benang ari lagi, dah kelua menoreh. | [mA.seh b«.nAN A.Äi lA.gi dAh k«.lu.wA m«.no.Äeh] | Masih waktu subuh lagi, dia sudah keluar pergi menoreh getah. |
tesesel | [t«.se.sel] | kata kerja | terserlah bahagian dalam kerana kulit yang menutupnya terkupas. | Batang pokok tu tesesel langga dik lori. | [bA.tAN po.ko/ tu t«.se.sel lAN.gA di/ lo.Äi] | Bahagian dalam batang pokok itu terserlah keluar dilanggar lori. |
nakek | [nA.ke/] | kata adjektif | hampir-hampir terjadi atau hampir-hampir berlaku. | Dah nakek nak jalan, ale-ale pak mentua sampai. | [dAh nA.ke/ nA/ dZA.lAn A.le.A.le pA/ m«n.tu.we sAm.pAj] | Sudah hampir hendak keluar berjalan, tiba-tiba bapa mentua sampai. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
adan | [A.dAn] | kata nama | pengadang yang dipasang di pintu, tangga dan sebagainya, untuk menyekat kanak-kanak keluar rumah. | Mak buboh adan depan pintu tak bagi adek keluaq rumah. | [mA/ bu.boh A.dAn d«.pAn pin.tu tA/ bA.gi A.de/ k«.lu.wAâÖ ] | Ibu memasang pengadang di pintu supaya adik tidak dapat keluar rumah |
| | | 2. bahagian bumbung yang di sebelah hadapan menganjur keluar (untuk menjadi pelindung atau penaung). | Bangsai kedai kopi tu patot ada conggoh, biaq telindong panaeh. | [bAN.sAj k«.dAj k.pi tu pA.tot A.dA tSN.gh bi.jAâÖ t«.lin.doN pA.nAEh] | Bangsal kedai kopi itu sepatutnya beratap tambahan di bahagian hadapan, agar terlindung daripada panas. |
bebeh | [bE.bEh] | kata adjektif | berkenaan bibir bawah yang terjuih keluar. | Muka dia lawa tapi bibiaq dia bebeh. | [mu.kA di.jA lA.wA tA.pi bi.bi.jAâÖ di.jA bE.bEh] | Mukanya lawa tetapi bibirnya terjuih. |
dongga | [dN.gA] | kata adjektif | berkenaan dahi yang luas dan sedikit menonjol keluar. | Orang kata, sapa hak dahi dongga, orang tu credek. | [.ÒAN kA.tA sA.pA hA/ dA.hi dN.gA .ÒAN tu tSÒ«.de/] | Kata orang, mereka yang berdahi luas itu cerdik. |
jerap II | [dZ«.ÒAp] | kata kerja | menyerap, meresap atau telus (air dan lain-lain). | Ayaq dalam buyong tu jerap keluaq. | [A.jA)Ö dA.lAm bu.joN tu dZ«.ÒAp k«.lu.wA)Ö] | Air di dalam buyung itu menyerap keluar. |
merenyau | [m«.Ò«.øAw] | kata adjektif | 1. merasa gatal yang menyerap ke seluruh badan, miang. | Lepaeh sepa keluaq utan buloh tu, badan sepa rasa merenyau. | [l«.pAEh sE.pA k«.lu.wA)Ö u.tAn bu.loh tu bA.dAn sE.pA ÒA.sA m«.Ò«.øAw] | Selepas kami keluar dari hutan buluh itu, badan kami terasa gatal. |
pejera | [p«.dZ«.ÒA] | kata adjektif | bersiap sedia, perkemas. | Hang pejera betoi-betoi, dia keluaq saja dari bilek tu, hang cekop. | [hAN p«.dZ«.ÒA b«.toj.b«.toj di.jA k«.lu.wA)Ö sA.dZA dA.Òi bi.le/ tu hAN tS«.kop] | Engkau bersiap sedia betul-betul, sebaik dia keluar dari bilik itu, engkau tangkap. |
inci | [in.tSi] | kata kerja | berleter, memarahi, menasihati atau menegur kerana terlalu geram atau dendam (biasanya dengan panjang lebar) (kiasan). | Lepaeh keluaq bilek bos, muka dia merah padam pasai dia kena inci dengan bos. | [l«.pAEh k«.lu.wA)Ö bi.le/ bos mu.kA di.jA mE.ÒAh pA.dAm pA.sAj di.jA k«.nA in.tSi d«.NAn bos] | Selepas keluar dari bilik itu, mukanya merah padam kerana dimarahi oleh ketua. |
| | | 2. kurang siuman. | Tok sah cari pasai dengan budak gelong tu, dia baru keluaq dari Tanjong Moktan. | [to/ sAh tSA.Òi pA.sAj d«.NAn bu.dA/ gE.lN tu di.jA bA.Òu k«.lu.wAâÖ dA.Òi tAn.dZoN m/.tAn] | Tidak usah mencari pasal dengan budak yang kurang siuman itu, kerana dia baru keluar dari Tanjung Rambutan. |
darang | [dA.ÒAN] | kata nama | 1. lubang tempat tinggal landak. | Bakaqla sampah kat muka darang belah sini, sat ni landak merojoi keluaq belah sana. | [bA.kAâÖ.lA sAm.pAh kAt mu.kA dA.ÒAN b«.lAh si.ni sAt ni lAn.dA/ m«.Òo.dZoj k«.lu.wAâÖ b«.lAh sA.nA] | Bakarlah sampah di muka darang sebelah sini kelak landak akan keluar sebelah sana. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
jebok | [dZ:«.b/] | kata kerja | melimpah keluar kerana terlampau banyak (berkenaan cecair), menggelegak keluar. | Gula dale puyok tu jebok tubek, pasa banyok tlajok. | [gu.lA dA.lE pu.jo/ tu dZ:«.b/ tu.be/ pA.sA bA.ø/ tlA.dZ/] | Gulai dalam periuk tu melimpah keluar, kerana terlampau banyak. |
rejak | [Ä«.dZA/] | kata kerja | keluar air daripada bekas yang bocor. | Ae dale bledi tu rejak pasa bledi tembuh. | [Ae dA.lE bl«.di tu Ä«.dZA/ pA.sA bl«.di t«m.buh] | Air dalam baldi tu keluar kerana baldi itu berlubang. |
latah | [lA.tAh] | kata kerja | keluar semuanya (berkenaan kudis, campak dan lain-lain). | Capok tuboh adek latah abih lepah minum ae nyo. | [tSA.p/ t:u.boh A.de/ lA.tAh A.bih l«.pAh mi.num Ae N] | Campak pada tubuh adik habis keluar selepas minum air kelapa. |
tubek | [tu.be/] | kata kerja | keluar. | Tubek la rumoh male-male, nyo tibe ko ayoh. | [tu.be/ lA Äu.mh mA.lE.mA.lE ø ti.bE k A.jh] | Keluarlah rumah pada waktu malam, nanti dipukul ayah. |
kiya | [ki.jA] | kata nama | cecair yang keluar daripada kulit limau (boleh memedihkan mata). | Pedeh mato ambo masok kiya lima. | [p«.deh mA.t Am.b mA.so/ ki.jA li.mA] | Pedih mata saya kerana dimasuki semburan kulit limau. |
srongeh | [sÄ.NEh] | kata adjektif | berkenaan gigi atas yang kedudukannya tidak teratur dan menonjol keluar, jongang. | Budok tu kalu suko gak, napok gigi srongeh. | [bu.d/ tu kA.lu su.k gA/ nA.p/ gi.gi sÄ.NEh] | Budak tu kalau ketawa nampak giginya yang jongang. |
ebe | [E.bE] | kata nama | bahagian tambahan (pada rumah dan lain-lain) yang menganjur keluar. | Ebe rumoh ambo tu repuk doh, pasa keno uje sokmo. | [E.bE Äu.mh Am.b tu Ä«.pu/ dh pA.sA k«.n u.dZE s/.m] | Ebe di rumah saya tu dah reput kerana sentiasa kena hujan. |
tuwa | [tu.wA] | kata nama | sejenis alat untuk menangkap ikan (yang membolehkan ikan masuk tetapi tidak boleh keluar), lukah. | Diyo tehe tuwa payo nak-nak ari. | [di.j tE.hE tu.wA p:A.j nA/.nA/ A.Äi] | Dia memasang lukah di paya setiap hari. |
nak-nak | [nA/.nA/] | kata tugas | setiap. | Nak-nak ore keno tubek ngundi. | [nA/.nA/ .ÄE k«.n tu.be/ Nun.di] | Tiap-tiap orang kena keluar mengundi. |
jeteh | [dZ«.tE)h] | kata nama | tunas pokok. | Pokok hok baru tebe tu tumboh jeteh pulok. | [p.k/ h/ bA.Äu t:«.bE tu tum.boh dZ«.tE)h pu.l/] | Pokok yang baru ditebang tu keluar tunas semula. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
sopang II | [s.pAN] | kata adjektif | tidak bengkak lagi. | Bisoe dah sepang sobab nanahe dah kelua. | [bi.s.E dAh sE.pAN s.bAb nA.nAh.E dAh k«.luA] | Bisulnya sudah tidak bengkak lagi, sebab nanahnya sudah keluar. |
tomaru II | [t.mA.Äu] | kata adjektif | parah. | Tomaru kau kono puko, patutlah tak kolua rumah. | [t.mA.Äu kAw k.n pu.ko pA.tut.lAh tA/ k.luA Äu.mAh] | Parah kau kena pukul, patutlah tidak keluar rumah. |
solemo | [s.lE.m] | kata nama | hingus. | Solemo budak ni tak boronti-ronti kolua, lomeh den dibueke. | [s.lE.m bu.dA/ ni tA/ b.Än.ti b.Än.ti k.luA l.mEh dEn di.bu.wE/.E] | Selesema budak ini tidak berhenti-henti keluar, lemas saya dibuatnya. |
monggehet | [mN.gE.hEt] | kata kerja | menggesel, bersentuhan. | Kobau dalam kandang tu, menggehet lumpo kek pintu kandang maso koluwa. | [k.bAw dA.lAm kAn.dAN tu mN.gE.hEt lum.p kE/ pin.tu kAn.dAN mA.s/ k.lu.wA] | Kerbau dalam kandang itu, menggeselkan lumpur di pintu semasa keluar. |
moncieh | [mn.tSi.jEh] | kata kerja | mengeluarkan peluh dengan banyak. | Dek tolalu lamo molambuk tanah di bolakang rumah, moncieh polohe. | [de/ t.lA.lu lA.m m.lAm.bu/ tA.nAh kE/ b.lA.kAN Äu.mAh mn.tSi.jEh p.lh.E] | Kerana terlampau lama mencangkul tanah di belakang rumah, keluar banyak peluhnya. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
tejeromo | [t«.dZ«.Äo.mo] | kata kerja | terserempak. | Die keluau aje pintu rumah, terus aje tejeromo dengan aku. | [di.j« k«.lu.wAw A.dZ« pin.tu Äu.mAh t«.Äus A.dZ« t«.dZ«.Äo.mo d«.NAn A.ku] | Dia keluar sahaja dari pintu rumah, terus terserempak dengan aku. |
penglong | [p«N.loN] | kata nama | alat penyiram tanam-tanaman yang dibuat daripada tin atau plastik. | Tesumbat pulak penglong aku ni, patut le ae tak keluau. | [t«.sum.bAt pu.lA/ p«N.loN A.ku ni pA.tut l« Ae tA/ k«.lu.wAw] | Tersumbat pula alat penyiram air aku ini, patutlah air tidak keluar. |
kerongkong | [k«.ÄoN.koN] | kata nama | bahagian pada pukat yang berfungsi sebagai penahan supaya ikan tidak dapat keluar. | Ikat kerongkong terek-terek, nanti ikan telepas. | [i.kAt k«.ÄoN.koN t«.Äe/.t«.Äe/ nAn.ti i.kAn t«.l«.pAs] | Ikat kerongkong terik-terik, nanti ikan terlepas. |
silang gunteng | [si.lAN gun.teN] | | tingkap kecil di bahagian bumbung dapur yang boleh dibuka dan ditutup untuk membolehkan asap keluar. | Lepas masak tutop silang gunteng, nanti ae ujan masok. | [l«.pAs mA.sA/ tu.top si.lAN gun.teN nAn.ti Ae u.dZAn mA.so/] | Lepas masak tutup silang gunting, nanti air hujan masuk |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
langgah | [lAN.gAh] | kata adjektif | berkenaan kawasan atau ruang yang menjadi lapang. | Pemburu cari jalan keluar utan ikot langgah. | [p«m.bu.Äu tSA.Äi dZA.lAn k«.lu.wA u.tAn ikot lAN.gAh] | Pemburu mencari jalan keluar dari hutan melalui langgah. |
rempang | [Ä«m.pAN] | kata nama | pagar kecil yang dibuat di pintu untuk menghalang kanak-kanak keluar. | Tutop rempang tu, kang adek keluo. | [tu.top Ä«m.pAN tu kAN A.de/ k«.lu.w] | Tutup pagar kecil di pintu tu, nanti adik keluar. |
kuwek | [ku.we/] | kata kerja | mendayung sampan dengan pendayung dikuak keluar. | Kalo bedayong sebelah kiri nok gi ke kanan, kena kuwek. | [kA.l b«.dA.joN s«.b«.lAh ki.Äi n/ gi k« kA.nAn k«.nA ku.we/] | Semasa berdayung sebelah kiri handak ke kanan, kena kuwek. |
beremban | [b«.Ä«m.bAn] | kata nama | penghadang pintu supaya kanak-kanak tidak boleh keluar masuk dalam rumah atau bilik. | Buat beremban kat pintu dapo, tak gi adek jatoh. | [bu.wAt b«.Ä«m.bAn kAt pin.tu dA.po tA/ gi A.de/ dZA.toh] | Buat penghadang pintu di dapur, tidak lagi adik jatuh. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
pecah mengkarong | [p«.tSAh m«N.kA.ÒoN] | | darah yang keluar melalui lubang hidung secara tiba-tiba | Kalu pecah mengkarong, hang sumbat daon sireh. | [kA.lu dZA.di lA.gi p«.tSAh m«N.kA.ÒoN hAN sum.bAt dAon si.Òeh] | Kalau darah keluar melalui lubang hidung secara tiba-tiba, awak sumbat dengan daun sirih. |
orat | [.ÒAt] | kata nama | garisan yang dibuat di atas tanah atau lantai untuk sesuatu permainan | Kalu guli hang keluar orat, hang kalah la. | [kA.lu gu.li hAN k«.lu.wA)Ö .ÒAt hAN kA.lAh lA] | Kalau guli awak keluar garisan, awak kalah. |
begenuaq | [b«.g«.nu.wA)Ö] | kata adjektif | berkenaan dengan orang atau anak yang ramai. | Orang kampung bergenuaq keluar pi tengok pampe. | [.ÒAN kAm.poN b«.g«.nu.wA)Ö k«.lu.wA)Ö pi tE.N pAm.pE] | Orang kampung ramai keluar pergi `funfair'. |
belenja | [b«.l«n.dZA] | kata adjektif | 1. berkenaan dengan air liur yang sentiasa keluar. | Ada benda hat aku mengidam tak dapat pasai tu anak aku belenja. | [A.dA b«n.dA hAt A.ku m«.Ni.dAm tA dA.pAt pA.sAj tu A.nA A.ku b«.l«n.dZA] | Ada benda makan yang saya idamkan tidak dapat sebab itulah anak saya sentiasa keluar air liurnya |
rojoh | [Ò.dZh] | kata kerja | menjolok sesuatu supaya jatuh, keluar dan sebagainya | Pi rojoh buah betek hat ranum tu, kalu tak burong sentai kat dia. | [pi Ò.dZh bu.wAh b«.te hAt ÒA.num tu kA.lu tA bu.ÒoN s«n.tAj kAt di.jA] | Pergi jolok buah betik yang ranum itu, kalau tidak dimakan burung. |
gagau | [gA.gAw] | kata kerja | mencuri | Dia keluaq sat saja, kawaq mai gagau reta meredak. | [di.jA k«.lu.wA)Ö sAt sA.dZA kA.wA)Ö mAj gA.gAw Ò«.tA m«.Ò«.dA/] | Dia keluar sekejap saja, pencuri datang mencuri harta bendanya. |
loi | [loj] | kata adjektif | berkenaan dengan seseorang yang pulang tanpa sesuatu (seperti barang atau kejayaan) | Pi belajaq sampai luaq negeri, balek loi. | [pi b«.lA.dZA)Ö sAm.pAj lu.wA)Ö n«.g«.Òi bA.le/ loj] | Pergi belajar hingga keluar negeri, pulang tidak membawa apa-apa kejayaan. |
lambat lepa | [lAm.bAt l«.pA] | | mengambil peluang untuk melakukan sesuatu | Lambat lepa pak dia kita keluaq, dia pon cungget pi padang. | [lAm.bAt l«.pA pA/ di.jA k«.lu.wA)Ö di.jA pon tSuN.get pi pA.dAN] | Peluang bapanya keluar, dia pun pergi ke padang. |
cepoih | [tS«.poC] | kata kerja | muncul dengan tiba-tiba | Tekejut aku, tau-tau cepoih babi utan menerepa dekat aku. | [t«.k«.dZut A.ku tAw.tAw tS«.poC bA.bi u.tAn m«.n«.Ò«.pA d«.kAt A.ku] | Terkejut saya, tiba-tiba keluar babi hutan menerpa ke arah saya. |
besiaq | [bE.si.jA)Ö] | kata adjektif | 1. berkenaan dengan seseorang yang kerap membuang air kecil. | Baru keluaq rumah dah nak kencin lagi, awat besiaq sangat. | [bA.Òu k«.lu.wA)Ö Òu.mAh dAh nA k«n.tSin lA.gi A.wAt bE.si.jA)Ö sA.NAt] | Baru keluar dari rumah sudah hendak buang air kecil lagi, mengapa besiaq sangat. |
|
Tesaurus |
---|
| keluar (kata kerja) | 1. Bersinonim dengan pergi: berangkat, beredar, berlalu, bergerak, berganjak, Berantonim dengan masuk
2. Bersinonim dengan muncul: timbul, terpacul, terpacak, menjelma, terjengul, menjengul, Berantonim dengan lesap
3. Bersinonim dengan mengalir: terbit, terpancar, terpancut,
4. Bersinonim dengan diumumkan: disiarkan, diterbitkan, dipasarkan, dijual, diedarkan,
5. Bersinonim dengan dilafazkan: diucapkan, diluahkan, dilahirkan, terhambur,
6. Bersinonim dengan berhenti: menarik diri
| Kata Terbitan : mengeluarkan, terkeluar, keluaran, pengeluaran, pengeluar, |
|
Puisi |
---|
|
Hisap sigup tembakau cina, Keluar asap berbunga-bunga; Jangan marah abang bertanya, Bunga di taman siapa punya?
Lihat selanjutnya... |
|