Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
mereket | [m«.Äe.ket] | kata adjektif | badan, tumbuh-tumbuhan yang tidak mahu membesar atau segar. | Pokok tu tumboh mereket. | [po.ko/ tu tum.boh m«.Äe.ket] | Pokok itu tumbuh tetapi tidak mahu membesar. |
dare gembo-gembo | [dA.Ä« g«m.bo g«m.bo] | | anak dara belasan tahun yang cantik. | Kawan yang dah tue ni, nengok anak dare gembo-gembo, mahu juge tanggal songkok. | [kA.wAn jAN dAh tuw« ni ne.No/ A.nA/ dA.Ä« g«m.bo.g«m.bo | Saya yang dah tua ni, menengok anak dara belasan tahun yang cantik, mahu juga tanggal songkok. |
betatang | [b«.tA.tAN] | kata kerja | berdiri secara berderet-deret beramai-ramai dan tidak mahu duduk. | Orang tue-tue dok kat belakang, awak dok betatang kat depan. Tak reti dudok ke? | [o.ÄAN tu.w«.tu.w« do/ kAt b«.lA.kAN A.wA/ do/ b«.tA.tAN kAt | Orang tua duduk di belakang, kamu semua berdiri di hadapan. Tidak tahu dudukkah? |
membebek | [m«m.be.be/] | kata adjektif | berkenaan api dapur yang terlalu perlahan dan seakan-akan mahu padam akibat kehabisan minyak. | Api dapo minyak tanah tu nampak membebek dari tadi. Bile nak masak? | [A.pi dA.po mi.øA/ tA.nAh tu nAm.pA/ m«m.be.be/ dA.Äi ] | Api dapur minyak tanah itu dari tadi perlahan macam nak padam. Bila hendak masak? |
lembik-loyak | [l«m.be/.lo.jA/] | kata adjektif | terlalu lembik. | Tak endak kami kue tu dah lembek-loyak. | [tA/ «n.dA/ kA.mi ku.we tu dAh l«m.be/.lo.jA/] | Saya tidak mahu kuih itu, sudah terlalu lembik. |
bingai | [bi.NAj] | kata adjektif | bodoh sombong. | Dah lah bingai sangat, menanye orang tak mau. | [dAh lAh bi.NAj sA.NAt m«.nA.ø« o.ÄAN tA/ mAu] | Sudahlah bodoh sombong, menanya orang pun tidak mahu. |
bejenang | [b«.dZ«.nAN] | kata kerja | menegakkan kebenaran dengan bersungguh-sungguh. | Nak tunjok die tu tak curik die bejenang tak ngaku kalah. | [nA/ tun.dZo/ di.j« tA/ tSu.Äi/ di.j« b«.dZ«.nAN tA/ NA.ku ] | Hendak menunjukkan dia itu tidak mencuri, dia bertahan bermati-matian dan tidak mahu mengaku kalah. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
tebeledoh | [t«.b«.l«.doh] | kata adjektif | tersergam dan besar. | Apa yang dia mau lagi, laki lawa, arta banyak, rumah tebeledoh. | [A.pA jAN di.jA mAw lA.gi lA.ki lA.wA Ar.tA bA.øA/ Òu.mAh t«.b«.l«.doh] | Apa yang dia mahu lagi, suami lawa, harta banyak, rumah pun tersergam. |
menereloh | [m«.n«.Ò«.lh] | kata kerja | tidur sepanjang masa (tentang orang). | Pak hang menereloh siang malam, kreja tak mau buat. | [pA/ hAN m«.n«.Ò«.lh si.jAN mA.lAm kÒ«.dZA tA/ mAw bu.wAt] | Ayah engkau asyik tidur siang malam, kerja tidak mahu buat. |
cek | [tSe/] | kata nama | saya, aku (bahasa sapaan yang digunakan oleh orang yang lebih muda kepada yang lebih tua) dalam suasana manja atau mesra. | Cek tak mau pi dengan pak tengok Pesta Langkawi. | [tSe/ tA/ mAw pi d«.NAn pA/ tE.N/ pEs.tA lAN.kA.wi] | Saya tidak mahu pergi dengan ayah ke Pesta Langkawi. |
sangloq | [sAN.l)Ö] | kata kerja | keguguran atau kematian anak dalam kandungan (binatang). | Lembu betina tu baru sangloq, jadi tuan dia tak jadi nak sembeleh. | [l«m.bu b«.ti.nA tu bA.Òu sAN.l)Ö dZA.di tu.wAn di.jA tAk dZA.di nA/ s«m.b«.lEh] | Lembu betina itu baru keguguran, jadi tuannya tidak mahu menyembelihnya. |
dagin buah nyoq | [dA.gin bu.wAh øâÖ] | | daging yang membulat di bahagian tengah paha seperti buah nyiur. | Kalu tak mau lemak-lemak, kita buleh makan dagin buah nyok, dia dagin saja. | [kA.lu tA/ mAu l«.mA/.l«.mA/ ki.tA bu.leh mA.kAn dA.gin bu.wAh øâÖ di.jA dA.gin sA.dZA] | Kalau tidak mahu makan lemak, kita boleh makan daging buah nyiur kerana ia daging pejal. |
berok mat ye | [b«.Òo/ mAt yE] | | gelaran kepada orang yang tidak disukai (kerana rupa, kelakuan atau sebab-sebab lain). | Depa tak mau bekera sama dengan berok mat ye tu, pasi dia kedekut paet. | [dE.pA tA/ mAu b«.kE.ÒA sA.mA d«.NAn b«.Òo/ mAt yE tu pA.sAj di.jA k«.d«.kut pAet] | Mereka tidak mahu berkira bicara dengan orang itu (berok mat ye) kerana dia sangat kedekut. |
apa | [A.pA] | kata tugas | kata bantu yang diletakkan selepas kata ganti nama saya, kami, dia, kamu yang membentuk rangkai kata saya apa (sepa), dia apa (depa), hang apa (hampa) yang membawa maksud semua atau sekalian. | Sepa apa tak mau pi mesyorat tu pasai depa kecoh. | [sE.pA A.pA tAk mAw pi m«.So.ÒAt tu pA.sAj dE.pA kE.tSh] | Kami semua tidak mahu menghadiri mesyuarat itu kerana mereka menipu. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
tokse | [t/.se] | kata adjektif | tidak mahu, tidak ingin. | Anok ambo tokse gi skoloh ari ni. | [A.n/ Am.b t/.se gi sk.lh A.Äi ni] | Anak saya tak mahu pergi sekolah hari ni. |
pida | [pi.dA] | kata adjektif | berkenaan seseorang yang tidak mahu membayar hutang. | Demo jange dok buwi ute ko ore pida. | [dE.m dZA.NE do/ bu.wi u.tE k .ÄE pi.dA] | Kamu jangan beri hutang kepada orang yang tak mahu bayar hutang. |
kerah keng | [k«.ÄAh keN] | | tidak mahu mengalah atau menurut kata, keras kepala. | Budok ni kerah keng sungguh, ore royak duo tigo kali buwak tok denga jah. | [bu.d/ ni k«.ÄAh keN suN.goh .ÄE Ä.jA/ du.w ti.g kA.li bu.wA/ t/ d«. NA dZAh] | Budak ni keras kepala sungguh, orang cakap dua tiga kali buat tak dengar saja. |
berak reng | [b«.ÄA/ ÄeN] | | tidak mahu melakukan sesuatu apabila disuruh, enggan, malas. | Jange dok berak reng sangak gak, kalu ore suroh gapo-gapo. | [dZA.NE do/ b«.ÄA/ ÄeN sA.NA/ gA/ kA.lu .ÄE su.Äoh ::] | Jangan malas sangat kalau orang suruh buat sesuatu. |
berah jemoh | [b«.ÄAh dZ«.mh] | | beras. | Kalu tok se buwi lembek sangak pulok tu, maso nok tanok capo denge berah jemoh sikik. | | Kalau tak mahu lembik sangat pulut tu, semasa nak masak campur dengan beras sikit. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
tokinyam | [t.ki.øAm] | kata adjektif | berselera. | Tadi tak nak, dah rasom baru tokinyam. | [tAdi tA/ nA/ dAh ÄAs bAÄu t.ki.øAm] | Tadi tidak mahu, sudah rasa baru berselera. |
bega | [bE.gA] | kata adjektif | degil, tidak mendengar nasihat, baning. | Bega boto budak ni, tak donga cakap orang. | [bE.gA b.to bu.dA/ ni tA/ d.NA tSA.kAp .ÄAN] | Degil betul budak ini, tidak mahu mendengar nasihat orang. |
baning | [bA.niN] | kata adjektif | degil, tidak mendengar nasihat, bega. | Baning boto budak ni, tak donga cakap orang. | [bA.niN b.to bu.dA/ ni tA/ d.NA tSA.kAp .ÄAN] | Degil betul budak ini, tidak mahu mendengar nasihat orang. |
komat | [k.mAt] | kata nama | sejenis ilmu pengasih. | Kok kau tak nak kek den, den komat kang, nanti kau ikut yo den. | [ko/ kAw tA/ nA/ kE/ dEn dEn k.mAt kAN nAn.ti kAw i.kt j dEn] | Kalau kau tidak mahu kepada saya, saya kenakan ilmu pengasih, nanti kau ikut sajalah saya. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
baot | [bAot] | kata adjektif | degil; himol; jelat. | Baot betol budak ni, langsong tak dengau cakap orang. | [bAot b«.tol bu.dA/ ni lAN.soN tA/ d«.NAw tSA.kAp o.ÄAN] | Degil betul budak ini, langsung tidak mahu mendengar cakap orang. |
padok | [pA.do/] | kata kerja | memadankan barang-barang atau menjodohkan pasangan manusia. | Kalau mak padokkan kau dengan budak tu, kau mau? | [kA.lAw mA/ pA.do/.kAn kAw d«.NAn bu.dA/ tu kAw mAu] | Kalau emak jodohkan engkau dengan budak itu, engkau mahu? |
bekereng | [b«.k«.ÄeN] | kata kerja | bertegas, tidak setuju akan sesuatu perkara, tawar-menawar harga dan lain-lain. | Puas aku tawau hage, bekereng die tak mau. | [pu.wAs A.ku tA.wAw hA.g« b«.k«.ÄeN di.j« tA/ mAu] | Puas aku tawar harga, bertegas dia tidak mahu. |
melilit | [m«.li.lit] | kata adjektif | sangat malas membuat kerja; kelebang. | Anak sulong die tu, padah melilit baju sendiri pon tak nak basoh. | [A.nA/ su.loN di.j« tu pA.dAh m«.li.lit bA.dZu s«n.di.Äi pon tA/ nA/ bA.soh] | Anak sulungnya itu sangat malas, baju sendiri pun tidak mahu basuh. |
kala-bata | [kA.lA.bA.tA] | kata nama | persengketaan yang berlarutan antara ahli keluarga. | Dulu kawen suke same suke. Ni dah kala-bata, mak tak mau campo. | [du.lu kA.wen su.k« sA.m« su.k« ni dAh kA.lA.bA.tA mA/ tA/ mAu tSAm.po] | Dulu kahwin suka sama suka, sekarang sudah bersengketa, emak tidak mahu masuk campur. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
tok mboh | [t mboh] | | tidak mahu, tidak hendak atau enggan. | Koi tok mboh ikot awok. | [kj t mboh i.kot A.w] | Saya tidak mahu mengikut awak. |
mboh | [mboh] | kata tugas | mahu. | Koi mboh kat awok. | [kj mboh kAt A.w/] | Saya mahukan awak. |
cukang | [tSu.kAN] | kata adjektif | tanda pangkah. | Esok ayah tok nok tengok buku ni banyak cukang. | [E.so/ A.jAh t/ n/ tE.N/ bu.ku ni bA.øA/ tSu.kAN] | Nanti ayah tidak mahu melihat buku sekolah ini banyak tanda pangkah. |
kecek | [kE.tSE/] | kata kerja | minta sesuatu dengan memujuk dan merayu. | Keceklah kat Y.B. kalo nok jalan. | [kE.tSE/.lAh kAt wAj.bi kA.l no/ dZA.lAn] | Pujuk dan rayulah pada Y.B. kalau mahu jalan. |
pedaeh merepang | [p«.dAeh m«.Ä«.pAN] | | berkenaan rasa yang sangat pedas. | Mau tebako lidoh koi, pedaeh merepang sambe awok. | [mAw t«.bA.k li.dh koj p«.dAC m«.Ä«.pAN sAm.bE A.w/] | Mahu terbakar lidah saya sebab sambal awak sangat pedas. |
sekoye | [s«.k.j«] | kata adjektif | berkenaan kesan torehan yang banyak pada pokok getah untuk mengeluarkan dan mengalirkan susu. | Mamat tok nok toreh getah Pak Abu pase sekoya. | [mA.mAt t/ n/ t.ÄEh g«.tAh pA/ A.u pA.sE s«.k.j«] | Mamat tidak mahu menoreh getah Pak Abu kerana torehannya terlalu banyak. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
kot | [kot] | kata tugas | agaknya. | Co hang pi tanya, kot dia tak mau pi. | [tSo hAN pi tA.øA kot di.jA tA/ mAw pi] | Cuba awak pergi tanya, agaknya dia tidak mahu pergi. |
temaa | [t«.mA).A)] | [t«.mA).A)] | kedekut | Hang ni temaa sunggoh, seringget pon tak mau derma. | [hAN ni t«.mA).A) suN.goh s«.ÒiN.get pon tA mAw d«Ò.mA] | Awak ini sungguh kedekut, seringgit pun tidak mahu derma. |
segok | [sE.g] | kata adjektif | kekok dan malu | Dia tak mau jadi pengapet penganten pasai kata dia segok. | [di.jA tA mAw dZA.di p«.NA.pet p«.NAn.ten pA.sAj kA.tA di.jA sE.g] | Dia tidak mahu menjadi pengapit pengantin sebab katanya dia malu. |
het-het | [het.het] | kata tugas | bersebab atau berpunca. | Het-het belanggaq pokok nyoq, dia tak mau naek baskat. | [het.het b«.lAN.gA)Ö po.ko ø)Ö di.jA tA mAw nAe bAs.kAt] | Sejak berlanggar pokok kelapa, dia tidak mahu naik basikal. |
masak kecut | [mA.sA/ k«.dZut] | | berkenaan dengan buah muda yang masak sebelum tempoh matang | Buah masak kecut ni burong pon tak buloq. | [bu.wAh mA.sA/ k«.dZut ni bu.ÒoN pon tA/ bu.lo)Ö] | Buah masak kecut ini burung pun tidak mahu makan. |
buat akai | [bu.wAt A.kAj] | | mencari helah untuk tidak melakukan sesuatu. | Bila ujan dia mola buat akai tak mau pi sekolah. | [bi.lA. u.dZAn di.jA m.lA bu.wAt A.kAj tA mAw pi s«.ko.lAh] | Apabila hujan, dia mula buat helah tidak mahu pergi sekolah. |
keras kedekiang | [k«.ÒAC k«.d«.ki.jAN] | | berkenaan dengan sesuatu yang terlalu keras. | Patot la sapa pon tak mau makan roti ni, dah keras kedekiang. | [pA.tot lA sA.pA pon tA/ mAw mA.kAn Òo.ti ni dAh k«.ÒAC k«.d«.ki.jAN] | Patutlah siapa pun tidak mahu makan roti ini, terlalu keras. |
menyeronot | [m«.ø«.Òo.not] | kata kerja | bergerak dengan pantas melalui bahagian yang rendah; meronot | Kami menyeronot bawah rumah pasai tak mau bagi orang nampak. | [kA.mi m«.ø«.Òo.not bA.wAh Òu.mAh pA.sAj tA/ mAw bA.gi .ÒAN nAm.pA/] | Kami berlari menyusup bawah rumah sebab tidak mahu orang nampak. |
selibaq | [s«.li.bA)Ö] | kata nama | kain atau tuala yang diletakkan di atas bahu | Besanya orang boh selibaq pasai tak mau bau dia becalaq masa pikoi barang berat. | [bE.sA.øA o.ÒAN boh s«.li.bA)Ö pA.sAj tA mAw bAw di.jA b«.tSA.lA)Ö mA.sA pi.koj bA.ÒAN b«.ÒAt] | Biasanya orang letak kain di atas bahu sebab tidak mahu bahunya bercalar semasa memikul barang berat. |
| | | 2. sombong dan kurang ajar. | Sejak dia naek pangkat nampak juah sunggoh, kawan baek pon dia tak mau tegok. | [s«.dZA/ di.jA nAe/ pAN.kAt nAm.pA/ dZu.wAh suN.goh kA.wAn bAe/ pon di.jA tA/ mAw t«.go)Ö] | Sejak dia naik pangkat nampak sangat sombongnya, kawan baik pun dia tidak mahu tegur. |
|
Tesaurus |
---|
| mahu (kata kerja) | Bersinonim dengan hendak, ingin, berkeinginan, berkepingin, berhajat, berhasrat, berkenan, bersedia,
sanggup, rela, sudi, reda; suka, gemar, berminat, berharap, bercita-cita, berazam, mengidam,
dahaga akan, damba akan, berahi akan, sir, embuh, kasik, lepau;, | | Kata Terbitan : mahu tak mahu, mahupun, semahunya, semahu-mahunya, kemahuan, |
|
Puisi |
---|
|
Kalau tuan pergi seberang, Semai padi tumbuh lalang; Saya umpama beras segantang, Mahu lebih tak mahu kurang.
Lihat selanjutnya... |
|