Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
bening | [b«.niN] | kata nama | masakan yang berebus (khusus untuk sayur), masak air. | Musem panas ni, bayam tu masak bening ajelah kite. | [mu.sem pA.nAs ni bA.jAm tu mA.sA/ b«.niN A.dZ«.lAh ki.t«] | Pada musim panas begini, sayur bayam itu kita masak rebus air sahajalah. |
melentoi | [m«.l«n.toj] | kata adjektif | terlalu lapar. | Belom masak lagi? Perot dah melentoi ni. | [b«.lom mA.sA/ lA.gi p«.Äot dAh m«.l«n.toj ni] | Belum masak lagi? Perut sudah terasa terlalu lapar. |
male | [mA.l«] | kata adjektif | terlampau masak, ranum. | Kenape datang lambat sangat, buwah dah male. | [k«.nA.p« dA.tAN lAm.bAt sA.NAt bu.wAh dAh mA.l«] | Kenapa datang lambat sangat, buah dah terlampau masak. |
ae jarang | [Ae dZA.ÄAN] | | air masak yang disejukkan, air mati; hampak. | Kawan suke minom ae jarang bandeng ae manes. | [kA.wAn su.k« mi.nom Ae dZA.ÄAN bAn.deN Ae mA.nes] | Saya suka minum air masak sejuk jika dibandingkan dengan air manis. |
sarot | [sA.Äot] | kata kerja | melurut dengan jari. | Sarot daon turi tu, kite masak lemak. | [sA.Äot dAon tu.Äi tu ki.t« mA.sA/ l«.mA/] | Lurut daun turi itu, kita masak lemak. |
mencelah | [m«n.tS«.lAh] | kata adjektif | masak sebahagian daripada segugus. | Datangle ke rumah, buah langsat dah mencelah. | [dA.tAN.l« k« Äu.mAh bu.wAh lAN.sAt dAh m«n.tS«.lAh] | Datanglah ke rumah, buah langsat sudah ada yang masak. |
hampak | [hAm.pA/] | kata nama | air masak yang disejukkan, air mati, air jarang (Pulau Aur, Mersing). | Man haus beno ni, aji bawak hampak ke? | [mAn hAus b«.n ni A.dZi bA.wA/ hAm.pA/ k«] | Saya haus benar ni, kamu ada bawa air masak yang disejukkan ke? |
penanggah | [p«.nAN.gAh] | kata nama | kumpulan tukang masak dan juga yang menolong semasa majlis kenduri kahwin. | Biasenye kite beri makan penanggah sebelum orang jemputan datang. | [biA.s«.ø« ki.t« b«.Äi mA.kAn p«.nAN.gAh s«.b«.lum o.ÄAN | Biasanya kumpulan tukang masak dan petugas majlis kenduri kahwin diberi makan dahulu sebelum ketibaan orang jemputan. |
lokoh | [lo.koh] | kata adjektif | keras atau mengkal (durian). | Abang suke makan diyan lokoh bandeng dian masak. | [A.bAN su.k« mA.kAn di.jAn lo.koh bAn.deN di.jAn mA.sA/] | Abang suka makan durian yang mengkal berbanding dengan durian yang sudah cukup masak. |
gonjol | [gon.dZol] | kata adjektif | gila-gila. | Suruh budak gonjol beli ikan, tak masak kite ari ni. | [su.Äoh bu.dA/ gon.dZol b«.li i.kAn tA/ mA.sA/ ki.t« A.Äi ni] | Suruh budak yang berperangai gila-gila membeli ikan, tidak masaklah kita hari ini. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
bantot II | [bAn.tot] | kata kerja | menempel ramuan tertentu pada bisul supaya cepat masak dan pecah. | Mokalu mau bagi bisoi cepat masak, hang kena bantot dia dengan kapoq campoq misan lebah. | [m.kA.lu mAw bA.gi bi.soj tS«.pAt mA.sA/ hAN k«.nA bAn.tot di.jA d«.NAn kA.pâÖ tSAm.pâÖ mi.sAn l«.bAh] | Jika kamu hendakkan bisul cepat masak dan pecah, tempelkannya dengan campuran kapur dan manisan lebah. |
lom | [lom] | kata adjektif | masak ranum (bagi buah yang boleh dimakan mentah seperti jambu, gajus dan sebagainya). | Buah jambu tu lom dah, awat tak ambek lagi. | [bu.wAh dZAm.bu tu lom dAh A.wAt tA/ Am.be/ lA.gi] | Buah jambu itu sudah masak ranum, mengapa tidak dipetik lagi. |
lebui | [l«.buj] | kata adjektif | berkenaan buah yang terlalu masak terlalu ranum. | Buat apa hang biaq buah sawa tu sampai lebui kat pokok. | [bu.wAt A.pA hAN bi.jA)Ö bu.wAh sA.wA tu sAm.pAj l«.buj kAt p.k/] | Mengapa engkau membiarkan buah ciku itu sehingga terlalu ranum di pokok. |
apau | [A.pAw] | kata nama | sejenis pisang yang biasanya dijadikan perencah gulai, masak lemak, dan sebagainya. | | | |
lasu | [lA.su] | kata adjektif | berkenaan buah-buahan atau sayur-sayuran yang terlalu masak hingga hampir busuk, layu. | Buah hak depa makan nak maneh silut, pasai buah tu dah lasu. | [bu.wAh hA/ dE.pA mA.kAn nA/ mA.neh si.lut pA.sAj bu.wAh tu dAh lA.su] | Buah yang dimakan oleh mereka itu agak masam sedikit kerana buah itu sudah lasu. |
krekup | [kÒ«.kup] | kata nama | sejenis buah yang saiznya lebih besar daripada buah ceri apabila masak berwarna kemerah-merahan dan pokoknya berduri; krekop. | | | |
krekop | [kÒ«.kop] | kata nama | sejenis buah yang saiznya lebih besar daripada buah ceri apabila masak berwarna kemerah-merahan dan pokoknya berduri; krekup. | | | |
tar | [tAr] | kata nama | sejenis tumbuhan palma (buah dan pokoknya). Buahnya berwarna coklat kehitam-hitaman apabila masak, lontar, tal; tendot. | | | |
muyu | [mu.ju] | kata nama | sejenis tumbuhan (pokok dan buah), buahnya sebesar ibu jari, berwarna hitam apabila masak. Warna isinya ungu, rasanya masam-masam manis; remuyu. | | | |
tendot | [t«n.dot] | kata nama | sejenis tumbuhan palma (buah dan pokoknya). Buahnya berwarna coklat kehitam-hitaman apabila masak, lontar, tal; tar. | | | |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
berak | [b:«.ÄA/] | kata adjektif | berkenaan buah dalam keadaan mula hendak masak. | Buoh mokte blake rumoh tu, berak doh. | [:] | Buah rambutan belakang rumah tu dah mula masak. |
lohu | [l.hu] | kata adjektif | terlalu masak, ranum; lebu. | Pise tu lohu doh, tak dok sapo make. | [pi.sE tu l.hu dh tA/ d/ sA.p mA.kE] | Pisang tu dah terlalu masak, tak ada siapa makan. |
jong gula | [dZoN gu.lA] | | tukang masak dalam majlis kenduri. | Ambo jadi jong gula jah, maso bekwoh diyo. | [Am.b dZ:A.di dZoN gu.lA dZAh mA.s b:E/.wh di.j] | Saya menjadi tukang masak saja, semasa kenduri dia. |
lebu | [l«.bu] | kata adjektif | terlalu masak, ranum; lohu. | Pise tu jadi lebu doh pasa tak dok sapo make. | [pi.sE tu dZ:A.di l«.bu dh pA.sA tA/ d/ sA.p mA.kE] | Pisang tu dah menjadi terlalu masak sebab tak ada sesiapa yang ingin memakannya. |
oka | [.kA] | kata kerja | membalik-balikkan nasi yang hampir masak, karih. | Oka gak nasik atah dapo tu, nok masok doh tu. | [.kA gA/ nA.si/ A.tAh dA.po tu n/ mA.s/ dh tu] | Balik-balikkanlah nasi di atas dapur tu, dah hampir masak dah. |
sambe | [sAm.bE] | kata kerja | terlalu masak sehingga ada ulat di dalamnya (tentang buah). | Buwoh mokte pohong tu sambe doh, pasa tak dok ore ambek. | [bu.wh m/.tE p.hoN tu sAm.bE dh pA.sA tA/ d/ .ÄE Am.be/] | Rambutan atas pokok tu dah terlalu masak kerana tak ada sesiapa mengambilnya. |
sering | [s«.ÄiN] | kata adjektif | berkenaan nasi yang hampir masak, kering. | Nasik tu sering doh, meta lagi masokla. | [nA.si/ tu s«.ÄiN dh m«.tA lA.gi mA.s/.lA] | Nasi tu sudah kering, sebentar lagi masaklah. |
berah jemoh | [b«.ÄAh dZ«.mh] | | beras. | Kalu tok se buwi lembek sangak pulok tu, maso nok tanok capo denge berah jemoh sikik. | | Kalau tak mahu lembik sangat pulut tu, semasa nak masak campur dengan beras sikit. |
lapa peda | [lA.pA p«.dA] | | berasa hendak makan (kerana perut kosong), lapar perut. | Nanok cepak sikik gak, aku lapa peda ni. | [n:A.n/ tS:«.pA/ si.ki/ gA/ A.ku lA.pA p«.dA ni] | Masak nasi cepat sikit, aku lapar perut ni. |
deke | [dE.kE] | kata adjektif | berkenaan buah dalam keadaan tidak berisi penuh, tidak elok. | Tahong ni buoh mokte deke, pasa masok museng kemara. | [tA.hoN ni bu.wh m/.tE dE.kE pA.sA mA.s/ mu.seN k«.mA.ÄA] | Tahun ini buah rambutan tak berisi penuh, kerana masak musim kemarau. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
komirau | [k.mi.ÄAw] | kata adjektif | berkenaan buah yang masak mencelah, hampir tua, hampir masak. | Langsat baru komirau kalau makan pon masam. | [lAN.sAt bA.Äu k.mi.ÄAw kA.lAw mA.kAn pon mA.sAm] | Langsat baru masak mencelah kalau di makan pun masam. |
ulau | [u.lAw] | kata kerja | mengalas perut. | Dek nasek bolum masak, kau dah nak poi, ulau kue ni ha siket. | [dE/ nA.se/ b.lom mA.sA/ kAw dAh nA/ pi u.lAw kue ni hA si.ket] | Kerana nasi belum masak kau sudah hendak pergi, alas perut dengan kuih ini sikit. |
monenggek II | [m.nEN.gE/] | kata adjektif | rasa (tentang makanan). | Gula tu monenggek yo rasoe sobab tak cukup masak. | [gu.lA tu m.nEN.gE/ j ÄA.s.E s.bAb tA/ tSu.kop mA.sA/] | Gulai itu rasanya kurang sebab tidak cukup masak. |
lotai | [l.tAj] | kata kerja | punggah, ambil secara besar-besaran. | Manggih di kobun tu lobek, dah masak, kok todayo den ngambek, lotailah sobanyak mano yang kau ndak. | [mAN.gih di k.bun tu l.bE/ dAh mA.sA/ k/ t.dA.j dEn NAm.bE/ l.tAj lAh s.bA.øA/ mA.n kAw ndA/] | Manggis di kebun itu lebat, sudah masak, kalau terdaya, ambillah sebanyak mana yang kau hendak. |
galu-galu | [gA.lu.gA.lu] | kata nama | padi yang hampir masak. | Esok kito nak ngompeng, poila kaw tuai galu-galu kek sawah tu. | [E.s/ ki.t nA/ Nm.peN poi.lA kAw tu.wAj gA.lu.gA.lu kE/ sA.wAh] | Esok kita hendak menumbuk emping, pergilah kau tuai padi yang hendak masak di sawah itu. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
masen laot | [mA.sen lAot] | | masakan yang terlalu masin. | Kau ni kalau masak rase macam masin laot. | [kAw ni kAlAw mA.sA/ ÄA.s« mA.tSAm mA.sen lAot] | Engkau kalau masak, terasa sangat masin. |
silang gunteng | [si.lAN gun.teN] | | tingkap kecil di bahagian bumbung dapur yang boleh dibuka dan ditutup untuk membolehkan asap keluar. | Lepas masak tutop silang gunteng, nanti ae ujan masok. | [l«.pAs mA.sA/ tu.top si.lAN gun.teN nAn.ti Ae u.dZAn mA.so/] | Lepas masak tutup silang gunting, nanti air hujan masuk |
kelenset | [k«.len.set] | kata kerja | mengupas kulit. | Tolong kelenset kulet ayam, kite nak masak. | [to.loN k«.len.set ku.let A.jAm ki.t« nA/ mA.sA/] | Tolong kupas kulit ayam, kita nak masak. |
eko becat [e.ko b«.tSAt] | [e.ko b«.tSAt] | | berkenaan buah padi yang separuh masak berwarna kuning kehijauan. Biasanya keadaan sebegini berlaku dalam tempoh lebih kurang sepuluh hari. Pada peringkat ini padi boleh dibuat emping. | Nak ketam apenye, padi tengah eko becat. | [] | Apa yang hendak diketam, padi baru separuh masak. |
maton | [mA.ton] | kata nama | buah manggis masak yang kulitnya menjadi keras dan tidak boleh dikopek lagi. Biasanya setelah lama dipetik atau jatuh terhempas. | Mangges ni dah maton pulak, tak dapat nak rase. | [mAN.ges ni dAh mA.ton pu.lA/ tA/ dA.pAt nA/ ÄA.s«] | Buah manggis masak ini maton pula, tak dapat nak rasa. |
paku mengawan | [pA.ku m«.NA.wAn] | | sejenis tumbuhan menyerupai pokok keladi yang tumbuh semasa sawah berair. Tingginya kira-kira dua jengkal. Daunnya seakan-akan daun keladi. Pucuknya boleh dijadikan sayur goreng air atau masak lemak. Batangnya boleh dimakan dengan cara dicelur dan dicicah dengan sambal; rumput sudu itek, rumpot tapak itek | | | |
rumput sudu itek | [Äum.put su.du i.te/] | | sejenis tumbuhan menyerupai pokok keladi yang tumbuh semasa sawah berair. Tingginya kira-kira dua jengkal. Daunnya seakan-akan daun keladi. Pucuknya boleh dijadikan sayur goreng air atau masak lemak Batangnya boleh dimakan dengan cara dicelur dan dicicah dengan sambal; paku mengawan, rumpot tapak itek.. | | | |
rumpot tapak itek | [rum.pot tA.pA/ i.te/] | | sejenis tumbuhan menyerupai pokok keladi yang tumbuh semasa sawah berair. Tingginya kira-kira dua jengkal. Daunnya seakan-akan daun keladi. Pucuknya boleh dijadikan sayur goreng air atau masak lemak Batangnya boleh dimakan dengan cara dicelur dan dicicah dengan sambal; paku mengawan, rumpot sudu itek.. | | | |
cendawan tekuko | [tS«n.dA.wAn t«.ku.ko] | | cendawan berbentuk cuping-cuping halus hingga sebesar ibu jari tangan yang tumbuh pada batang pokok getah yang sedang mereput terutama selepas hujan. Cendawan ini boleh dimakan terutamanya di masak lemak putih bercampur pisang muda. | | | |
melawan ari | [m«.lA.wAn A.Äi] | | peringkat buah padi atau buah-buahan seperti duku, langsat, rambutan, pisang, betik dan lain-lain yang sudah mulai masak. | Pokok kepaye yang kau tanam kat belakang rumah dulu dah bebuah dah, tengah melawan ari. | [po.ko/ k«.pA.j« jAN kAw tA.nAm kAt b«.lA.kAN Äu.mAh du.lu dAh b«.bu.wAh dAh t«.NAh m«.lA.wAn A.Äi] | Pokok betik yang engkau tanam di belakang rumah dahulu sudah berbuah, sudah mulai masak. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
nyelat | [ø«.lA/] | kata adjektif | berkenaan buah yang belum masak. | Buoh betek tu tak masak lagi, kulek baru nok nyelak. | [bu.wh b«.te/ tu t/ mA.sA/ lA.gi ku.le/ bA.Äu n/ ø«.lA/] | Buah betik itu belum cukup masak, kulitnya baru hendak masak |
lakong | [lA.koN] | kata adjektif | berkenaan buah yang telalu masak. | Betek tu lakong doh, tok leh makan. | [b«.te/ tu lA.koN dh t/ leh mA.kAn] | Betik itu terlalu masak, tidak boleh dimakan. |
kupi | [ku.pi] | kata nama | bekas daripada logam yang berbentuk kecil (seperti tin sardin, susu, rokok). | Periok tu kecik, masak nasik due kupi dah le. | [p«.Äi.jo/ tu k«.tSi/ mA.sA/ nA.si/ du.w« ku.pi dAh l«] | Periuk itu kecil, masak nasi dua kupi sudahlah. |
berang-berang | [b«.ÄAN.b«.ÄAN] | kata adjektif | berkenaan buah-buahan yang bertukar warna kerana hampir masak. | Jangan ambek, buoh tu baru berang-berang, tunggu sampe masok. | [dZA.NAn Am.be/ bu.wh tu bA.Äu b«.ÄAN.b«.ÄAN tuN.gu sAm.pE mA.s/] | Jangan ambil, buah itu baru berang-berang, tunggu sampai masak. |
bere | [b«.Ä«] | kata adjektif | berkenaan ubi-ubian, jagung dan lain-lain yang dibakar tetapi belum cukup masak. | Pupo ubi kayu tu beto-beto, kang bere mabok pulok. | [pu.po u.bi kA.ju tu b«.to-.b«.t kAN b«.Ä« mA.bo/ pu.lo/] | Bakar ubi kayu itu betul-betul, nanti belum masak mabuk pula. |
engkoh | [«N.koh] | kata adjektif | berkenaan nasi yang belum betul-betul masak. | Kalo makan nasik engkoh, kang kembong. | [kA.l mA.kAn nA.si/ «N.koh kAN k«m.boN] | Kalau makan nasi engkoh, nanti kembung. |
kince | [kin.tSe] | kata nama | pokok yang sederhana besar yang tumbuh di kawasan sawah, berbuah halus dan apabila masak berwarna kemerah-merahan dan masam rasanya. | | | |
mendusi | [m«n.du.si] | kata kerja | membazir (berkenaan makanan dan minuman). | Bulan posa jangan masok banyok, mendusi aje. | [bu.lAn p.sA dZA.NAn m:A.s/ bA.ø/ m«n.du.si A.dZ«] | Bulan puasa jangan masak banyak, membazir sahaja. |
| | | 2. berkenaan sesuatu bahagian julai dan daun pada pokok. | Lembong pokok mutan tu doh melento, pase buoh masok. | [l«m.boN p.k/ mu.tAn tu doh m«.l«n.t pA.sE bu.woh mA.s/] | Lembong pokok rambutan itu sudah melentur kerana buahnya masak. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
masak kecut | [mA.sA/ k«.dZut] | | berkenaan dengan buah muda yang masak sebelum tempoh matang | Buah masak kecut ni burong pon tak buloq. | [bu.wAh mA.sA/ k«.dZut ni bu.ÒoN pon tA/ bu.lo)Ö] | Buah masak kecut ini burung pun tidak mahu makan. |
sambot masak | [sAm.bot mA.sA/] | | kenduri di pihak pengantin lelaki yang dibuat beberapa hari selepas kenduri di pihak penganttin perempaun. | Mak Ngah buat sambot masak pasai penganten pompuan orang jaoh. | [mA/ NAh bu.wAt sAm.bot mA.sA/ pA.sAj p«.NAn.ten pom.pu.wAn .ÒAN dZAoh] | Mak Ngah buat kenduri beberapa hari selepas kenduri di pihak pengantin perempuan sebab pengantin perempuan orang jauh. |
gerau | [g«.ÒAw] | kata nama | ketua tukang masak semasa kenduri kahwin | Pak Me jadi gerau masa aku kawen. | [pA mE dZA.di g«.ÒAw mA.sA A.ku kA.wen] | Pak Ismail jadi ketua tukang masak semasa saya kahwin. |
noh aih | [noh AC] | | kata seruan; nah aih | Noh aih! Banyaknya laok hampa masak. | [noh AC bA.øA.øA lAo hAm.pA mA.sA] | Noh aih! Banyaknya lauk yang kamu semua masak. |
peroi | [p«.Òoj] | kata kerja | menabur sesuatu yang kering dan halus | Apom balek dekat nak masak baru peroi gula dengan kacang. | [A.pom bA.le d«.kAt nA mA.sA bA.Òu p«.Òoj gu.lA d«.NAn kA.tSAN] | Apam balik hampir masak baru tabur gula dan kacang. |
sambai makau | [sA.bAj mA.kAw] | | sos daripada campuran cili merah, betik masak dan lain-lain berserta bahan pengawet. Biasanya digunakan sebagai bahan tumisan untuk mi, mihun, kuetiau dan sebagai salah satu bahan dalam membuat sambal makau | | | |
| | | 2. menggunakan khidmat atau tenaga seseorang berlebih-lebihan. | Dia latu tukang masak dia tak padan dengan gaji. | [di.jA lA.tu tu.kAN mA.sA/ di.jA tA/ pA.dAn d«.NAn gA.dZi] | Dia menggunakan tenaga orang gajinya tidak sepadan dengan gaji. |
buah seralat | [bu.wAh s«.ÒA.lAt] | | sejenis. buah sebesar bola tenis, ketika masak berwarna merah jambu, kulitnya berbulu halus dan rasanya manis dan payau. | | | |
buah muyu | [bu.wAh mu.ju] | | sejenis. buah sebesar ibu jari, berwarna hitam apabila masak isinya berwarna ungu dan rasanya masam-masam manis. | | | |
serungaih | [s«.Òu.NAC] | kata adjektif | berkenaan dengan seseorang atau sesuatu yang tidak kemas | Rumah dia serungaih lepaih tukang masak dia lari. | [Òu.mAh di.jA s«.Òu.NAC l«.pAC tu.kAN mA.sA di.jA lA.Òi] | Rumahnya tidak kemas selepas pembantu rumahnya melarikan diri. |
|
Tesaurus |
---|
| masak (adjektif) | 1. Dalam konteks buah bersinonim dengan tua, matang, ranum, Berantonim dengan muda
2. Dalam konteks daging bersinonim dengan empuk, lembut, lunak, Berantonim dengan mentah
2. Bersinonim dengan matang: berpengalaman, berumur, dewasa, tua, Berantonim dengan mentah
| Kata Terbitan : memasak, masakan, pemasak, |
|
Puisi |
---|
|
Asam jawa terlalu masak, Masak tak boleh dijeruk lagi; Hati saya terlalu rosak, Rosak tak boleh dipujuk lagi.
Lihat selanjutnya... |
|