Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
bondak | [bon.dA/] | kata adjektif | berkenaan air yang keruh. | Lepas ujan, ae perigi tu bondak. | [l« pAs u.dZAn Ae p«.Äi.gi tu bon.dA/] | Selepas hujan, air perigi itu keruh. |
biyak | bi.jA/] | kata adjektif | berkenaan tanah yang lecak. | Lepas ujan jangan maen lari-lari, kan biyak. | [l«.pAs u.dZAn dZA.NAn mAen lA.Äi lA.Äi kAn bi.jA/] | Selepas hujan jangan main berlari-lari, bukankah tanah itu lecak. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
| | | 2. cekap berjalan bagi kanak-kanak selepas bertatih. | Budak tu umok setaon dah cedaeh bejalan. | [bu.dA/ tu u.mâÖ s«.tAon dAh tS«.dAEh b«.dZA.lAn] | Meskipun berusia setahun, kanak-kanak itu sudah cekap berjalan. |
apa | [A.pA] | kata tugas | kata bantu yang diletakkan selepas kata ganti nama saya, kami, dia, kamu yang membentuk rangkai kata saya apa (sepa), dia apa (depa), hang apa (hampa) yang membawa maksud semua atau sekalian. | Sepa apa tak mau pi mesyorat tu pasai depa kecoh. | [sE.pA A.pA tAk mAw pi m«.So.ÒAt tu pA.sAj dE.pA kE.tSh] | Kami semua tidak mahu menghadiri mesyuarat itu kerana mereka menipu. |
buat kerin | [bu.wAt k«.Òin] | | keadaan selamba seseorang selepas melakukan sesuatu perbuatan (yang tidak baik) sebagai reaksi terhadap tuduhan ke atasnya. | Semua orang nampak dia ambek buah tu tapi bila orang tudoh dia, dia buat kerin saja. | [s«.mu.wA .ÒAN nAm.pA/ di.jA Am.be/ bu.wAh tu tA.pi bi.lA .ÒAN tu.doh di.jA di.jA bu.wAt k«.Òin sA.dZA] | Semua orang melihat dia yang mengambil buah itu tetapi apabila dituduh, dia berlagak seolah-olah tidak melakukannya. |
lanyau I | [lA.øAw] | kata nama | tanah lembik, lumpur, selut; keleboq, tamboq. | Badan kerebau tu penoh lanyau pasai dia baru lepaeh bekubang. | [bA.dAn k«.Ò«.bAw tu p«.noh lA.øAw pA.sAj di.jA bA.Òu l«.pAEh b«.ku.bAN] | Badan kerbau itu berlumuran lumpur selepas berkubang. |
boroeh | [b.ÒEh] | kata nama | ramuan daripada herba yang disapukan di perut perempuan selepas bersalin. | Ada orang beranak ataeh rumah tu kot sebab bau boroeh sampai tang ni. | [A.dA .ÒAN b«.ÒA.nA/ A.tAeh Òu.mAh tu kot s«.bAb bAw b.ÒEh sAm.pAj tAN ni] | Agaknya ada orang bersalin di dalam rumah itu kerana bau boros sampai ke sini. |
inci | [in.tSi] | kata kerja | berleter, memarahi, menasihati atau menegur kerana terlalu geram atau dendam (biasanya dengan panjang lebar) (kiasan). | Lepaeh keluaq bilek bos, muka dia merah padam pasai dia kena inci dengan bos. | [l«.pAEh k«.lu.wA)Ö bi.le/ bos mu.kA di.jA mE.ÒAh pA.dAm pA.sAj di.jA k«.nA in.tSi d«.NAn bos] | Selepas keluar dari bilik itu, mukanya merah padam kerana dimarahi oleh ketua. |
merenyau | [m«.Ò«.øAw] | kata adjektif | 1. merasa gatal yang menyerap ke seluruh badan, miang. | Lepaeh sepa keluaq utan buloh tu, badan sepa rasa merenyau. | [l«.pAEh sE.pA k«.lu.wA)Ö u.tAn bu.loh tu bA.dAn sE.pA ÒA.sA m«.Ò«.øAw] | Selepas kami keluar dari hutan buluh itu, badan kami terasa gatal. |
cerok II | [tS«.Ò/] | kata kerja | menggagau ikan di dalam sawah atau sungai. | Lepaeh balek sekolah, budak-budak tu pi paret, depa pakat cerok ikan. | [l«.pAeh bA.le/ s«.k.lAh bu.dA/.bu.dA/ tu pi pA.Òet dE.pA pA.kAt tS«.Ò/ i.kAn] | Selepas pulang dari sekolah, kanak-kanak itu pergi ke parit untuk menggagau ikan. |
bekehele | [b«.k«.hE.lE] | kata adjektif | keletihan (dalam satu kumpulan atau kelompok). | Lepaeh begotong-royong, depa bekehele dok berehat kat tepi surau tu. | [l«.pAEh b«.go.toN.Ò.jN dE.pA b«.k«.hE.lE do/ b«.ÒE.hAt kAt t«.pi su.ÒAw tu] | Selepas bergotong-royong, mereka keletihan lalu duduk berehat di tepi surau itu. |
kampoi II | [kAm.poj] | kata kerja | menggulung, melilit, menarik atau mengumpul sesuatu yang panjang (seperti benang, tali dan lain-lain) sedikit demi sedikit secara berterusan pada buku benang; karau. | Lepaeh dia karau tali wau tu, dia kampul kat pot susu. | [l«.pAEh di.jA kA.ÒAw tA.li wAw tu di.jA kAm.poj kAt pt su.su] | Selepas ditarik turun tali layang-layang itu, dililitnya pada tin susu kosong. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
monggudak | [mN.gu.dA/] | kata adjektif | berkenaan api yang marak. | Unggun tu monggudak apie lopeh disiram minyak geh. | [uN.gun tu mN.gu.dA/ A.pi.E l.pEh di.si.ÄAm mi.øA/ gEh] | Unggun itu marak apinya selepas disiram minyak gas. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
naek buai | [nAe/ bu.wAj] | | suatu upacara yang dilakukan sebelum bayi menggunakan buaian buat kali yang pertama. Bidan akan memasukkan barang-barang seperti dua genggam beras diisi di dalam gayung, anak lesung batu dan kitab suci al-Quran lalu dibuai sebanyak tujuh kali sambil bidan membaca doa. Kemudian barang-barang dan al-Quran tersebut cepat-cepat dikeluarkan dan selepas itu baru bayi dimasukkan ke dalam buaian. | Kau kena panggel bidan yang pandai naek buai dulu baru anak kau ni boleh naek buaian. | [kAw k«.nA pAN.gel bi.dAn jAN pAn.dAj nAe/ bu.wAj du.lu bA.Äu A.nA/ kAw ni bo.leh nAe/ bu.wAj.jAn] | Engkau kena panggil bidan yang pandai menjalankan upacara naik buaian dulu, baru anak engkau boleh menggunakan buaian. |
seri rumah | [s«.Äi Äu.mAh] | | upacara yang dilakukan oleh tuan rumah sebelum menduduki rumah yang baru siap dibina. Sedikit bahan-bahan asas kehidupan seperti gula, kopi, beras, asam, tepung dan garam diletakkan di hadapan pintu utama rumah. Selepas tujuh hari baru boleh disapu. Tujuannya adalah untuk menaikkan seri rumah dan agar murah rezeki; semangat rumah | Kau nak masok rumah baru tu, dah buat seri rumah ke belom? | [kAw nA/ mA.so/ Äu.mAh bA.Äu tu dAh bu.wAt s«.Äi Äu.mAh k« b«.lom] | Engkau hendak tinggal di rumah baru itu, sudah buat seri rumahkah atau belum? |
semangat rumah | [s«.mA.NAt Äu.mAh] | | upacara yang dilakukan oleh tuan rumah sebelum menduduki rumah yang baru siap dibina. Sedikit bahan-bahan asas kehidupan seperti gula, kopi, beras, asam, tepung dan garam diletakkan di hadapan pintu utama rumah. Selepas tujuh hari baru boleh disapu. Tujuannya adalah untuk menaikkan seri rumah dan agar murah rezeki; seri rumah | Kau nak masok rumah baru tu, dah buat semangat rumah ke belom? | [kAw nA/ mA.so/ Äu.mAh bA.Äu tu dAh bu.wAt s«.mA.NAt Äu.mAh k« b«.lom] | Engkau hendak tinggal di rumah baru itu, sudah buat seri rumahkah atau belum? |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
senggeng II | [sEN.gEN] | kata adjektif | berkenaan perahu yang senget. | Senggeng perahu tu lepah boh. | [sEN.gEN p«.ÄA.hu tu l«.pAC bh] | Senget perahu itu selepas dilanda banjir. |
gebot | [gE.bot] | kata adjektif | berkenaan tubuh badan yang herot. | Lepaih eksiden tu muka Mamat jadi gebot. | [l«.pAC ek.si.den tu mu.kA mA.mAt dZA.di gE.bot] | Selepas kemalangan itu muka Mamat jadi herot. |
begelubi | [b«.g«.lu.bi] | kata adjektif | berkenaan jalan raya, papan dan lain-lain yang tidak rata. | Jalan tu begelubi lepaih boh. | [dZA.lAn tu b«.g«.lu.bi l«.pAC bh] | Jalan itu menjadi tidak rata selepas dilanda banjir. |
nyongsong | [øN.soN] | kata kerja | memulangkan baki wang selepas urusan jual beli. | Toke tu salah nyongsong duet. | [to.kE tu sA.lAh øN.soN du.wet] | Tauke kedai itu tersalah memulangkan baki wang. |
mepeh | [mE.pEh] | kata adjektif | berkenaan seseorang atau haiwan yang kelihatan lemah kerana kalah atau tewas dalam sesuatu perlawanan. | Ayam jantan doh mepeh lepaih belage. | [A.jAm dZAn.tAn dh mE.pEh l«.pAih b«.lA.g«] | ayam jantan itu sudah sudah kelihatan lemah selepas berlaga. |
anjang buloh | [An.dZAN bu.loh] | | binaan daripada buluh yang berfungsi sebagai tangga, biasanya digunakan untuk mengambil sarang burung layang-layang. | Anjang buloh tebia kat situ lepaih ambek sarang burong. | [An.dZAN bu.loh t«.biA kAt si.tu l«.pAC Am.be/ sA.ÄAN bu.ÄoN] | Tangga daripada buluh itu terbiar di situ selepas mengambil sarang burung. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
sereyat I | [s«.Ò«.jAt] | kata kerja | menyejat atau tos; periat | Sereyat pulut dulu lepaih tu baru kukuih. | [s«.Ò«.jAt pu.lut du.lu l«.pAC tu bA.Òu ku.kuC] | Tos pulut dahulu selepas itu baru dikukus. |
payong | [pA.joN] | kata kerja | 1. memangkah gasing yang sedang berpusing | Aku payong dulu lepaih tu baru giliaq hang. | [A.ku pA.joN du.lu l«.pAC tu bA.Òu gi.li.jA)Ö hAN] | Saya pangkah gasing dahulu selepas itu baru giliran awak. |
tan I | [tAn] | kata nama | binaan kekal tempat penyembelihan lembu atau kerbau | Lembu orang sembeleh di tan, lepaih tu depa bawak pi merket. | [l«m.bu .ÒAN s«m.b«.leh di tAn l«.pAC tu dE.pA bA.wA/ pi m«Ò.ket] | Orang sembelih lembu di tempat penyembelihan, selepas itu mereka membawa lembu ke pasar. |
| | | 2. menangis sehingga tidak mengeluarkan suara | Budak kecik tu selop lepaih jatoh ndoi. | [bu.dA k«.tSi tu s«.lop l«.pAC dZA.toh ndoj] | Budak kecil itu selop selepas terjatuh buai. |
selop | [s«.lop] | kata kerja | 1. tergamam | Budak tu selop lepaih kena tampaq dengan orang tua tu. | [bu.dA tu s«.lop l«.pAC k«.nA tAm.pA)Ö d«.NAn o.ÒAN tu.wA tu] | Budak itu tergamam selepas ditampar dengan orang tua itu. |
sit | [sit] | kata kerja | sedut seketika berkenaan rokok atau ganja | Kena dua tiga sit baru penageh tu sur. | [k«.nA du.wA ti.gA sit bA.Òu p«.nA.geh tu sur] | Selepas dua tiga sedut baru penagih itu tidak hirau sekelilingnya. |
|
Tesaurus |
---|
| lepas (adjektif) | 1. Bersinonim dengan bebas: ucul, merdeka, Berantonim dengan terikat
2. Bersinonim dengan lari: bebas, lucut, tanggal, lolos, londeh, lulus,
3. Bersinonim dengan lalu: lampau Berantonim dengan sekarang
| Kata Terbitan : selepas, selepas-lepas, berlepas, melepas, melepasi, melepaskan, terlepas, lepasan, kelepasan, pelepasan, |
|
|