Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
jalan jajah | [dZA.lAn dZA.dZAh] | | makan angin. | Kawan ni dah puas jalan jajah merate-rate. | [kA.wAn ni dAh pu.wAs dZA.lAn dZA.dZAh m«.ÄA.t«.ÄA.t«] | Saya ini sudah puas makan angin di merata tempat. |
pane | [pA.n«] | kata adjektif | bingung. | Pane rase bile sesat jalan. | [pA.n« ÄA.s« bi.l« s«.sAt dZA.lAn] | Dia bingung apabila tersesat jalan. |
kemereng | [k«.m«.ÄeN] | kata adjektif | garang atau bengis. | Mando jalan tu kemereng bukan maen. | [mAn.do dZA.lAn tu k«.m«.ÄeN bu.kAn mAen] | Mandor jalan raya itu bukan main garang lagi. |
ngelalo | [N«.lA.lo] | kata kerja | menggelungsur dan tidak dapat dikawal lagi kerana terlalu licin. | Licen bena jalan buat dek ujan, ngelalo taya moto. | [li.tSen b«.nA dZA.lAn bu.wAt de/ u.dZAn N«.lA.lo tA.jA mo.to] | Licin benar jalan disebabkan hujan, menggelungsur tayar motosikal dibuatnya. |
ape kejadah | [A.p« k«.dZA.dAh] | | perihal ketidakwajaran sesuatu kelakuan. | Ape kejadah engkau ni senje-senje miseh melalak kat tengah jalan. | [A.p« k«.dZA.dAh «N.kAw ni s«n.dZ«.s«n.dZ« mi.seh m«.lA.lA/ kAt t«.NAh dZA.lAn] | Tidaklah patut engkau ini, waktu senja kala masih membuat bising di jalan raya. |
engka-engkeh | [«N.kA.«N.keh] | kata kerja | sibuk. | Engka engkeh buwat keje, nak jalan pon tak sempat. | [«N.kA «N.keh bu.wAt k«.dZ« nA/ dZA.lAn pon tA/ s«m.pAt] | Sibuk membuat kerja, hendak berjalan pun tidak sempat. |
nakek | [nA.ke/] | kata adjektif | hampir-hampir terjadi atau hampir-hampir berlaku. | Dah nakek nak jalan, ale-ale pak mentua sampai. | [dAh nA.ke/ nA/ dZA.lAn A.le.A.le pA/ m«n.tu.we sAm.pAj] | Sudah hampir hendak keluar berjalan, tiba-tiba bapa mentua sampai. |
beronai | [b«.Äo.nAj] | kata kerja | berjalan berderet-deret menuju ke sesuatu arah atau tempat. | Asal orang nak jalan, beronailah engkau semue ngikot. | [A.sAl o.ÄAN nA/ dZA.lAn b«.Äo.nAj.lAh «N.kAw s«.mu.w« ] | Apabila kita hendak pergi berjalan, berderet-deretlah engkau semua mengikut. |
teambau-ambau | [t«.Am.bAw.Am.bAw] | kata kerja | berjalan bergoyang-goyang dan terhoyang-hayang. | Teambau-ambau lagi kami jalan, maklom maseh dalam ari. | [t«.Am.bAw.Am.bAw lA.gi kA.mi dZA.lAn mA/.lom mA.seh | Tergoyang-goyang lagi saya berjalan, maklumlah masih dalam pantang. |
bedembon | [b«.d«m.bon] | kata kerja | berjalan lambat dalam keadaan yang berhati-hati. | Tempat lecak ni, bedembn aje jalan tu, lambat sampai pon tak ape. | [t«m.pAt le.tSA/ ni b«.d«m.bon A.dZ« dZA.lAn tu lAm.bAt sAm.pAj pon tA/ A.p«] | Tempat yang lecak begini, berjalanlah lambat-lambat dan berhati-hati, lambat sampai pun tidak mengapa. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
lunyai | [lu.øAj] | kata adjektif | berlumpur, becak. | Jalan tu lunyai pasai lori tanah merah dok ulang-alek tang tu. | [dZA.lAn tu lu.øAj pA.sAj l.Òi tA.nAh mE.ÒAh do/ u.lAN.Ale/ tAN tu] | Jalan itu rosak kerana lori tanah merah berulang-alik melaluinya. |
ringkat | [ÒiN.kAt] | kata adjektif | tempang, pincang, kaki yang pendek sebelah; rengkat. | Lepaeh eksiden dia jalan ringkat. | [l«.pAEh ek.si.dEn di.jA dZA.lAn ÒiN.kAt] | Selepas mengalami kemalangan jalan raya dia berjalan tempang. |
rengkat | [ÒEN.kAt] | kata adjektif | tempang, pincang, kaki yang pendek sebelah; ringkat. | Lepaeh eksiden dia jalan rengkat. | [l«.pAEh ek.si.dEn di.jA dZA.lAn ÒEN.kAt] | Selepas mengalami kemalangan jalan raya dia berjalan tempang. |
benoh | [bE.nh] | kata kerja | belok, simpang, selekoh. | Sampai kat ujong jalan tu hang benoh kiri. | [sAm.pAj kAt u.dZoN dZA.lAn tu hAN bE.nh ki.Òi] | Apabila sampai di hujung jalan itu, kamu belok ke kiri. |
belat | [b«.lAt] | kata kerja | menghalang, mengganggu, menyekat. | Orang kampong dok belat jalan tu tak bagi lori masok. | [.ÒAN kAm.poN do/ b«.lAt dZA.lAn tu tA/ bA.gi l.ri mA.s/] | Orang kampung menyekat jalan itu supaya lori tidak dapat masuk. |
utau | [u.tAw] | kata kerja | memberi isyarat dengan menggunakan tangan. | Pak dok utau mak dari seberang jalan ajak balek. | [pA/ do/ u.tAw mA/ dA.Òi s«.b«.ÒAN dZA.lAn A.jA/ bA.le/] | Bapa yang berada di seberang jalan memberi isyarat tangan kepada ibu mengajaknya pulang. |
cengkerewang | [tS«N.k«.ÒE.wAN] | kata adjektif | tidak beraturan, tanpa sistem, tinggi rendah; cengkerawang. | Jalan kat kampong tu cengkerewang sunggoh, pasai tula kreta susah nak lalu. | [dZA.lAn kAt kAm.poN tu tS«N.k«.ÒE.wAN suN.goh pA.sAj tu.lA kÒE.tA su.sAh nA/ lA.lu] | Jalan di kampung itu tinggi rendah, sebab itulah kereta susah hendak lalu. |
cengkerawang | [tS«N.k«.ÒA.wAN] | kata adjektif | tidak beraturan, tanpa sistem, tinggi rendah; cengkerewang. | Jalan kat kampong tu cengkerawang sunggoh, pasai tula kreta susah nak lalu. | [dZA.lAn kAt kAm.poN tu tS«N.k«.ÒA.wAN suN.goh pA.sAj tu.lA kÒE.tA su.sAh nA/ lA.lu] | Jalan di kampung itu tinggi rendah, sebab itulah kereta susah hendak lalu. |
bededam | [b«.d«.dAm] | kata adjektif | banyak, bersusun-susun (berkenaan benda yang besar seperti rumah, motokar dan lain-lain). | Nak lintaeh jalan pon tak buleh, kereta bededam. | [nA/ lin.tAEh dZA.lAn pon tA/ bu.leh k«.ÒE.tA b«.d«.dAm] | Susah hendak melintas jalan kerana banyak kereta. |
derisip | [d«.Òi.sip] | kata nama | terbuka tetapi tidak dapat melihat (tentang mata), buta celik. | Patotla dia tak lintas-lintas jalan tu dia tu derisip. | [pA.tot.lA di.jA tA/ lin.tAEh.lin.tAEh dZA.lAn tu di.jA tu d«.Òi.sip] | Dia tidak melintas langsung jalan itu kerana buta celik. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
derak | [d:«.ÄA/] | kata kerja | berjalan-jalan tanpa tujuan. | Mae gi derak jok pagi takdi lagi. | [mA.E gi d:«.ÄA/ dZ/ p:A.gi tA/.di lA.gi] | Mail pergi berjalan-jalan sejak pagi tadi lagi. |
tembok | [tEm.b/] | kata nama | jalan raya. | Jange dok maeng tepi tembok tu, kreto banyok dok gi mari. | [dZA.NE do/ m:AeN t:«.pi tEm.b/ tu kÄE.t bA.øok do/ gi mA.Äi] | Jangan main di tepi jalan raya tu, kereta banyak lalu-lalang. |
glekok | [glE.k)/] | kata adjektif | berkenaan jalan, anak sungai dan lain-lain yang bengkang-bengkok, tidak lurus. | Jale tepi bukek tu glekok srupo ula keno palu. | [dZA.lE t:«.pi bu.ke/ tu glE.k)/ sÄu.p u.lA k«.n pA.lu] | Jalan di tepi bukit tu bengkang-bengkok seperti ular kena palu. |
liklah-liklah | [li/.lAh.li/.lAh] | kata kerja | sentiasa berjalan-jalan (tidak duduk diam). | Bakpo mung ni, liklah-liklah tok leh dok diye. | [bA/.p muN ni li/.lAh.li/.lAh t/ leh do/ di.jE] | Kenapa kamu ni, berjalan-jalan tak boleh duduk diam. |
liong | [li.joN] | kata kerja | ambil jalan jauh (menyimpang dari arah yang asal). | Diyo tu, kalu nok gi Bacok, diyo liong kok Melo dulu. | [di.j tu kA.lu n/ gi b:A.tS/ di.j li.joN ko/ m«.l du.lu] | Dia tu, kalau nak pergi ke Bachok, dia ambil jalan jauh ke Melor dulu. |
lebuk | [l«.bu/] | kata nama | tanda atau bekas yang menunjukkan sesuatu seperti jalan dan lain-lain yang sering digunakan. | Kalu gitu, budok tu lalu kok tu sokmo gi skoloh sapa lebuk jale tu. | [kA.lu g:i.tu bu.d/ tu lA.lu ko/ tu s/.m gi sk.lh sA.pA l«.bu/ dZA.lE tu] | Kalau begitu, budak tu sering menggunakan jalan itu pergi sekolah sehingga meninggalkan bekas. |
| | | 2. selekoh pada jalan, sungai dan lain-lain, sudut, liku. | Mung keno selo sikik kreto tu kalu kona kak cekok. | [muN k«.n s:«.lo si.ki/ kÄE.t tu kA.lu k.nA kA/ tSE.k)/] | Kamu kena memperlahankan sedikit kereta tu kalau membelok dekat selekoh. |
glelok | [glE.l)/] | kata adjektif | berkenaan jalan, anak sungai dan lain-lain yang sangat bengkang-bengkok, tidak lurus. | Anok sunga tu glelok srupo ula keno palu. | [A.n/ su.NA tu glE.l)/ sÄu.p u.lA k«.n pA.lu] | Anak sungai tu bengkang-bengkok seperti ular kena palu. |
telong | [t«.lN] | kata adjektif | melengkung ke dalam (seperti lesung pipit pada pipi, lubang-lubang pada jalan dan lain-lain), lekuk. | Ambo napok lata ni telong sikik sini. | [Am.b nA.p/ lA.tA ni t«.lN si.ki/ s:i.ni] | Saya nampak lantai ni lekuk sikit di sini. |
koho | [k:.h] | kata adjektif | perlahan-lahan. | Jale koho sikik gak, lamo ke reboh. | [dZ:A.lE k:.h si.ki/ gA/ lA.m kE Ä«.bh] | Jalan perlahan-lahan sikit, nanti jatuh. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
pengoi | [pE.Nj] | kata adjektif | tua. | Kok dah pengoi tu eloklah duk kek umah yo, usahlah nak jalan-jalan lai | [k/ dAh pE.Nj tu E.l/.lAh du/ kE/ u.mAh j u.sAh.lAh n/ dZA.lAn.dZA.lAn lAi:] | Kalau sudah tua itu, eloklah duduk di rumah saja, usahlah hendak jalan-jalan lagi. |
biak | [bi.jA/] | kata adjektif | lecah, becak, berlumpur. | Bobaek, jalan tu biak, kang kok tolontang. | [b.bAe/ dZA.lAn tu bi.jA/ kAN ko/ t.ln.tAN] | Berhati-hati, jalan itu lecah, nanti jatuh terlentang. |
boseh | [b.sEh] | kata adjektif | berkenaan badan yang besar atau gemuk dan lemah, tidak bermaya, tidak aktif. | Copeklah jalan tu siket, kau ni nampak boseh yo. | [tS.pE/.lAh dZA.lAn tu si.kEt kAw ni nAm.pA/ b.sEh j] | Cepatlah jalan itu sedikit, engkau ini nampak lemah sahaja. |
mereban II | [m«.ÄE.bAn] | kata adjektif | berkenaan pakaian yang labuh. | Jubah dio mereban, susah dio nak jalan. | [dZu.bAh di.j m«.ÄE.bAn su.sAh di nA/ dZA.lAn] | Jubah dia labuh sangat, susah dia hendak jalan. |
dicunggah | [di.tSuN.gAh] | kata kerja | dikaut. | Abeh dicunggahe pase kek topi jalan dek jentolak. | [A.bEh di.tSuN.gAh.E pA.sE kE/ t.pi dZA.lAn dE/dZ«n.t.lA/] | Habis dikautnya pasir di tepi jalan dengan jentolak. |
molampoh | [m.lAm.ph] | kata adjektif | amat banyak, melambak. | Musim ni pereh, buah dian molampoh sopanjang jalan. | [mu.sim ni pE.ÄEh bu.wAh di.jAn m.lAm.ph s.pAn.dZAN dZA.lAn] | Musim ini teruk, buah durian terlalu banyak di sepanjang jalan. |
bobenta | [b.bEn.tA] | kata adjektif | beriya-iya, berusaha bersungguh-sungguh. | Dari sonjo sampai tongah malam bobenta kita bocarian tapi tak yo solosai. | [dA.Äi sn.dZ sAm.pAj k.t.NAh mA.lAm b.bEn.tA ki.t b.tSA.Äi.An tA.pi tA/ j s.l.sAj] | Dari senja hingga ke tengah beriya-iya kita mencari jalan penyelesaian, tetapi tidak juga selesai. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
rateb jalan | [ÄA.teb dZA.lAn] | | upacara berzikir sambil berjalan sekeliling kampung selepas menuai padi. | Padi dah abes tuai, minggu depan boleh le kite rateb jalan. | [pA.di dAh A.bes tu.wAj miN.gu d«.pAn bo.leh l« ki.t« ÄA.teb dZA.lAn] | Padi sudah dituai, minggu hadapan bolehlah kita adakan upacara ratib jalan. |
nyelalak | [ø«.lA.lA/] | kata kerja | terbabas ke hadapan, ke kiri atau ke kanan, misalnya kenderaan. | Jalan licen, kete nyelalak masok paret. | [dZA.lAn li.tSen ke.t« ø«.lA.lA/ mA.so/ pA.Äet] | Jalan licin, kereta terbabas lalu masuk ke dalam parit. |
| | | 2. mendukung seseorang di bahagian belakang badan; encang. | Meh atuk cangcang engkau, boleh jalan cepat sikit. | [meh A.tu/ tSAN.tSAN «N.kAw bo.leh dZA.lAn tS«.pAt si.ket] | Mari atuk dukung engkau di belakang, boleh jalan cepat sikit. |
leboh | [l«.boh] | kata kerja | dilumuri (dalam konteks negatif). | Jalan tu lecak, abes kasot aku leboh kene lumpo. | [dZA.lAn tu l«.tSA/ A.bes kA.sot A.ku l«.boh k«.n« lum.po] | Jalan itu lecak, habis kasut aku berlumuran lumpur. |
takal-takel | [tA.kAl.tA.kel] | kata adjektif | berkenaan permukaan yang tidak rata. | Jalan ni takal-takel, bawak kete baek-baek. | [dZA.lA ni tA.kAl.tA.kel bA.wA/ ke.t« bAe/.bAe/] | Jalan ini takal-takel, bawa kereta baik-baik. |
tenjong | [ten.dZoN] | kata adjektif | tempang. | Dia tenjong, tu sebab jalan tak same. | [di.j« ten.dZoN tu s«.bAb dZA.lAn tA/ sA.m«] | Dia tempang, itulah sebabnya dia berjalan tidak sama. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
begelubi | [b«.g«.lu.bi] | kata adjektif | berkenaan jalan raya, papan dan lain-lain yang tidak rata. | Jalan tu begelubi lepaih boh. | [dZA.lAn tu b«.g«.lu.bi l«.pAC bh] | Jalan itu menjadi tidak rata selepas dilanda banjir. |
bebimbo | [b«.bim.bo] | kata adjektif | berkenaan berjalan secara beramai-ramai dalam satu barisan. | Ngapa jalan bebimbo, kang langgo dek keto. | [NA.pA dZA.lAn b«.bim.bo kAN lAN.g de/ kE.t] | Mengapa jalan bebimbo, nanti dilanggar kereta. |
langgah | [lAN.gAh] | kata adjektif | berkenaan kawasan atau ruang yang menjadi lapang. | Pemburu cari jalan keluar utan ikot langgah. | [p«m.bu.Äu tSA.Äi dZA.lAn k«.lu.wA u.tAn ikot lAN.gAh] | Pemburu mencari jalan keluar dari hutan melalui langgah. |
kecek | [kE.tSE/] | kata kerja | minta sesuatu dengan memujuk dan merayu. | Keceklah kat Y.B. kalo nok jalan. | [kE.tSE/.lAh kAt wAj.bi kA.l no/ dZA.lAn] | Pujuk dan rayulah pada Y.B. kalau mahu jalan. |
busuk melanton | [bu.su/ m«.lAn.ton] | | berkenaan sesuatu yang tersangat busuk. | Bau bangkai lembu tepi jalan busuk melantun. | [bAw bAN.kAi l«m.bu t«.pi dZA.lAn bu.su/ m«.lAn.tun] | Bau bangkai lembu di tepi jalan tersangat busuk. |
are | [A.Äe] | kata adjektif | malang. | Are beno ari ni, tepijok taek lembu sampai tengoh jalan. | [A.Äe b«.n A.Äi ni t«.pi.dZ/ tA.e/ l«m.bu sAm.pAj t«.Nh dZA.lAn] | Malang benar hari ini, terpijak tahi lembu di tengah jalan. |
jujut | [dZu.dZut] | kata adjektif | berkenaan cara bergerak atau berjalan beriringan dalam satu barisan lurus. | Mase cuti raye, kerete jujut kat jalan raye. | [mA.s« tSu.ti ÄA.j« k«.ÄE.t« dZu.dZut kAt dZA.lAn ÄA.j«] | Masa cuti raya, kereta jujut di jalan raya. |
| | | 2. tidak takut. | Koi tok mileng jalan malam sorang. | [koj t/ mi.leN dZA.lAn mA.lAm s.ÄAN] | Saya tidak takut berjalan seorang diri pada waktu malam. |
rodok | [Ä.d/] | kata nama | lubang besar. | Baek-baek jalan tu, ade rodok. | [bA.e/.bA.e/ dZA.lAn tu A.d« Ä.d/] | Berhati-hati berjalan tu, ada lubang besar. |
nyelonok | [N«.l.n/] | kata kerja | melakukan sesuatu di dalam lumpur (seperti lari, jalan, mengagau). | Pak Mat nyelonok dalam lumpo cari ikan keli. | [pAk mAt N«.l.n/ dA.lAm lum.po tSA.Äi i.kAn k«.li] | Pak Mat mengagau dalam lumpur kerana mencari ikan keli. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
beremba | [b«.Ò«m.bA] | kata kerja | bergerak seperti berjalan, berlari, menunggang dalam satu kumpulan secara bersama. | Jalan sempet pon depa beremba naek baskat. | [dZA.lAn s«m.pet pon dE.pA b«.Ò«m.bA nAe/ bAs.kAt] | Jalan sempit pun mereka beremba menunggang basikal. |
bentiang | [bEn.ti.jAN] | kata nama | papan tanda. | Rumah tok bomo tu betoi-betoi depan bentiang nak masok jalan raya. | [Òu.mAh to bo.mo tu b«.toj.b«.toj d«.pAn b«n.ti.jAN nA mA.so dZA.lAn ÒA.jA] | Rumah tok bomoh tu betul-betul depan papan tanda hendak masuk ke jalan raya. |
melelong | [m«.lE.lN] | kata adjektif | berkenaan dengan pergerakan atau percakapan yang tidak menentu | Orang mabok kalu jalan pon melelong. | [.ÒAN mA.bo/ kA.lu djA.lAn pon m«.lE.lN] | Orang mabuk kalau berjalan pun melelong. |
merembiang | [m«.Òem.bi.jAN] | kata kerja | membawa banyak barang dengan kedua-dua belah tangan | Mak dok merembiang barang sampai jalan pon nak jatoh. | [mA/ do/ m«.Òem.bi.jAN bA.ÒAN sAm.pAj dZA.lAn pon nA/ dZA.toh] | Emak membawa banyak barang dengan kedua-dua belah tangan sehingga berjalan pun hendak terjatuh. |
celapak | [tS«.lA.pA/] | kata adjektif | berkenaan dengan seseorang berlari dan menerkam seseorang atau sesuatu (seperti kereta, bas, motosikal dan lain-lain dengan cepat dan pantas | Baih pengabeh dah nak jalan hang pi celapak cepat. | [bAC p«NA.beh dAh nA/ dZA.lAn hAN pi tS«.lA.pA/ tS«.pAt] | Bas terakhir sudah hendak bertolah, baik kamu celapak cepat. |
kiliaq | [ki.li.jA)Ö] | kata kerja | membawa wanita yang bukan muhrim, ditujukan kepada lelaki. | Aku jerembab Bang Ali tengah dok kiliaq pompuan di Pineng Road. | [A.ku dZ«.Ò«m.bAb bAN A.li t«.NAh do/ ki.li.jA)Ö pom.pu.wAn di pi.neN ro.Ad] | Saya tersempak Abang Ali sedang bawa perempuan di Jalan Penang. |
|
Tesaurus |
---|
| jalan (kata nama) | 1. Bersinonim dengan jalan raya: lebuh, lebuh raya, laluan, lorong, jejambat, jejantas, persiaran, denai, rintisan, latisan, landasan, rua, ban,
2. Bersinonim dengan usaha: ikhtiar, kesempatan, peluang,
| Kata Terbitan : berjalan, berjalan-jalan, menjalani, menjalankan, perjalanan, |
|
Puisi |
---|
|
Jalan-jalan di kaki lima, Bawalah pulang ikan gelama; Budi tuan sudahlah diterima, Jadikan hutang selama-lamanya.
Lihat selanjutnya... |
|