| Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
| semonyeh | [s«.mo.øeh] | kata adjektif | berkenaan mulut yang penuh dengan makanan hingga terkeluar sebahagiannya daripada mulut (khusus tentang kanak-kanak). | Budak ni asal makan, kalau tak semonyeh mulut tu, tak sah. | [bu.dA/ ni A.sAl mA.kAn kA.lAw tA/ s«.mo.øeh mu.lut tu tA/ | Budak ini bila makan, kalau tidak penuh mulutnya itu, tidak sah. |
| melungap-lungap | [m«.lu.NAp.lu.NAp] | kata kerja | ketawa dengan mulut terbuka luas (bayi). | Adek kecik tu melungap-lungap, bile kene agah. | [A.de/ k«.tSi/ tu m«.lu.NAp.lu.NAp bi.l« k«.n« A.gAh] | Adik kecil itu ketawa dengan mulut terbuka luas apabila kena agah. |
| menjejeh | [m«n.dZe.dZeh] | kata kerja | menyampai-nyampaikan cerita orang, membawa mulut. | Dah tak ade keje gaknye, asyek menjejeh aje. | [dAh tA/ A.d« k«.dZ« gA/.ø« A.Se/ m«n.dZe.dZeh A.dZ«] | Sudah tidak ada kerja lain agaknya, suka menyampai-nyampaikan cerita tentang orang lain. |
| konyel | [ko.øel] | kata kerja | mengunyah dengan gusi. | Ape awak konyel dalam mulot tu? | [A.p« A.wA/ ko.øel dA.lAm mu.lot tu] | Apa yang kamu kunyah dalam mulut itu? |
| Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
| trejai | [tÒ«.dZAj] | kata kerja | mengeluarkan kata-kata atau pendapat yang agak kasar, cakap ikut sedap mulut, celupar mulut. | Tok imam dah bekali-kali bagi nasehat kat budak trejai tu becakap elok siket. | [to/ i.mAm dAh b«.kA.li.kA.li bA.gi nA.se.hAt kAt bu.dA/ tÒ«.dZAj tu b«.tSA.kAp E.l/ si.ket] | Sudah berkali-kali tuan imam menasihati pemuda yang celupar mulutnya itu supaya bercakap lebih sopan. |
| ngap | [NAp] | kata kerja | masuk ke dalam mulut (binatang), gigit, baham. | Kalu nak bagi makan kat monyet tu, jangan guna tangan, kot dia ngap tangan kita. | [kA.lu nA/ bA.gi mA.kAn kAt m.øEt tu dZA.NAn gu.nA tA.NAn kot di.jA NAp tA.NAn ki.tA] | Jika hendak menyuap makanan pada monyet tu, jangan menggunakan tangan, nanti ditokaknya tangan kita. |
| hebiaq | [hE.bi.jAâÖ] | kata adjektif | berkenaan mulut yang celupar. | Jangan cerita kat dia, dia mulot hebiaq, satni sekampong orang tau. | [dZA.NAn tS«.Òi.tA kAt di.jA di.jA mu.lot hE.bi.jAâÖ sAt.ni s«.kAm.poN .ÒAN tAw] | Jangan ceritakan hal itu kepadanya, kelak semua orang kampung tahu, kerana mulutnya celupar. |
| | | 2. makan dengan memasukkan makanan dengan sebanyak-banyaknya dalam mulut (biasanya dengan rakus dan pantas). | Dia polok nasik tu sat saja abeh sepinggan bak. | [di.jA p.l/ nA.si/ tu sAt sA.dZA A.bEh s«.piN.gAn bA/] | Dia memakan nasi itu begitu pantas sehingga habis sepinggan penuh. |
| betujal | [b«.tu.dZAl] | kata kerja | bertengkar, berbalah, bertekak, berperang mulut; betujai. | Lagu mana pandai pun hang jangan dok betujal dengan orang tua. | [lA.gu mA.nA pAn.dAj pon hAN dZA.NAn do/ b«.tu.dZAl d«.NAn .ÒAN tu.wA] | Walau bagaimana pintar sekalipun jangan kamu berbalah dengan orang tua. |
| betujai | [b«.tu.dZAj] | kata kerja | bertengkar, berbalah, bertekak, berperang mulut; betujal. | Lagu mana pandai pon hang jangan dok betujai dengan orang tua. | [lA.gu mA.nA pAn.dAj pon hAN dZA.NAn do/ b«.tu.dZAj d«.NAn .ÒAN tu.wA] | Walau bagaimana pintar sekalipun jangan kamu berbalah dengan orang tua. |
| capoi II | [tSA.poj] | kata adjektif | suka mengeluarkan kata-kata yang tidak perlu tetapi berat padahnya, celupar. | Orang tu marah kat hang pasal mulot hang capoi sangat. | [.ÒAN tu mA.ÒA kAt hAN pA.sAj mu.lot hAN tSA.poj sA.NAt] | Orang itu marah kepada kamu kerana mulut kamu celupar sangat. |
| sergal | [s«Ò.gAl] | kata adjektif | 1. berkenaan rasa buah nona, sagun, kuih bakar, kuih beras dan sebagainya yang berbiji-biji atau berpasir; seregai, seregal, sergai. | Nasik goreng tu dah hanget jadi keraeh, bila pepak rasa seregal dalam mulot. | [nA.si/ g.ÒEN tu dAh hA.Net dZA.di k«.ÒAEh bi.lA p«.pA/ ÒA.sA s«Ò.gAl dA.lAm mu.lot] | Nasi goreng itu hangit dan menjadi keras. Bila dikunyah terasa berbiji kasar di dalam mulut. |
| sergai | [s«Ò.gAj] | kata adjektif | 1. berkenaan rasa buah nona, sagun, kuih bakar, kuih beras dan sebagainya yang berbiji-biji atau berpasir; seregai, seregal, sergal. | Nasik goreng tu dah hanget jadi keraeh, bila pepak rasa seregal dalam mulot. | [nA.si/ g.ÒEN tu dAh hA.Net dZA.di k«.ÒAEh bi.lA p«.pA/ ÒA.sA s«Ò.gAj dA.lAm mu.lot] | Nasi goreng itu hangit dan menjadi keras. Bila dikunyah terasa berbiji kasar di dalam mulut. |
| seregal | [s«.Ò«.gAl] | kata adjektif | 1. berkenaan rasa buah nona, sagun, kuih bakar, kuih beras dan sebagainya yang berbiji-biji atau berpasir; seregai, sergai, sergal. | Nasik goreng tu dah hanget jadi keraeh, bila pepak rasa seregal dalam mulot. | [nA.si/ g.ÒEN tu dAh hA.Net dZA.di k«.ÒAEh bi.lA p«.pA/ ÒA.sA s«.Ò«.gAl dA.lAm mu.lot] | Nasi goreng itu hangit dan menjadi keras. Bila dikunyah terasa berbiji kasar di dalam mulut. |
| Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
| mulok udoh | [mu.lo/ u.doh] | | orang yang suka mencarut, mulut celupar. | Rama ore tok suko ko diyo pasa mulok udoh. | [ÄA.mA .ÄE t/ su.k k di.j pA.sA mu.lo/ u.doh] | Ramai orang tak menyukainya kerana mulut celupar. |
| kekoh | [k«.kh] | kata kerja | menggigit (dgn membuka mulut lebar-lebar dan mengatupnya). | Jari Pok Sen bekok keno kekoh monyek. | [dZA.Äi p/ seN b«.k/ k«.n k«.kh m.øE/] | Jari Pak Sin bengkak kerana digigit monyet. |
| kehek | [kE.hE/] | kata kerja | meluahkan sesuatu yang berada di dalam mulut. | Adek kehek abih nasi hok ado dale mulok diyo. | [A.dE/ kE.hE/ A.bih nA.si/ h/ A.d dA.lE mu.lo/ di.j] | Adik meluahkan semua nasi yang ada di dalam mulutnya. |
| klebek | [klE.bE/] | kata kerja | 1. membuka tutupan atau lipatan dengan tangan. | Jange dok klebek mulok tu, udoh nengok. | [dZA.NE do/ klE.bE/ mu.lo/ tu u.doh n:E.N/] | Jangan buka mulut dengan tangan tu, tak elok dipandang. |
| nyapong | [ø:A.poN] | kata kerja | bercakap lucah. | Kalu mung nyapong lagi aku genyeh mulok mung. | [kA.lu muN ø:A.poN lA.gi A.ku gE.øEh mu.lo/ muN] | Kalau kamu bercakap lucah lagi aku genyeh mulut kamu. |
| cepelak | [tS«.p«.lA)/] | kata adjektif | celupar. | Mulok mung tu jange dok cepelak sangak gak depe ore tuo, tok molek nengok. | [mu.lo/ muN tu dZA.NE do/ tS«.p«.lA)/ sA.NA/ gA/ d:«.pE .ÄE tu.w t/ m.lE/ n:E.N/] | Mulut kamu jangan terlalu celupar sangat depan orang tua, tak elok dipandang. |
| Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
| dilutam | [di.lu.tAm] | kata kerja | cubit bertubi-tubi. | Dilutame mulut anake yang moncarut tu sampai lobam-lobam. | [di.lu.tAm.E mu.lut A.nA/.E jAN mn.tSA.Äut tu sAm.pAjl.bAm l.bAm] | Dicubitnya berkali-kali mulut anaknya yang mencarut itu, hingga lebam-lebam. |
| solumek | [s.lu.mE/] | kata adjektif | selepot. | Mulue busolumek dek ae sirih. | [mu.lut.E b.s.lu.mE/ de/ AE si.ÄEh] | Mulut berselapat dengan air sirih. |
| cipeh | [tSi.pEh] | kata kerja | celupar. | Mulot kaw cipeh bona, kalu camni ramai kawan ekau lari. | [mu.lt kAw tSi.pEh b.nA kA.lu tSAm.ni ÄA.mAj kA.wAn E.kAw lA.Äi] | Mulut kau celupar benar, kalau macam ini ramai kawan engkau lari. |
| gogok | [g.g/] | kata kerja | menuang air botol terus ke mulut. | Omak marah adek gogok ae boto dalam poti ais. | [.mA/ mA.Äoh A.dE/ g.g/ AE b.t dA.lAm p.ti Ais] | Emak marah adik menggogok air botol dalam peti ais. |
| monconcong | [mn.tSn.tSN] | kata adjektif | berkenaan bentuk bibir mulut yang terbuka berbentuk bulat kerana kepedasan. | Mulute monconcong lopeh makan gulo lado api yang podeh tu. | [mu.lut.E mn.tSn.tSN lo.pEh mA.kAn gu.l lA.d A.pi jAN p.dEh tu] | Mulutnya monconcong lepas makan gulai cili api yang pedas itu. |
| Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
| loyah | [lo.jAh] | kata adjektif | berkenaan mulut manusia atau benda yang besar. | Nak senang isik ae, carik le tempayan mulut loyah. | [nA/ s«.nAN i.si/ Ae tSA.Äi/ l« t«m.pA.jAn mu.lut lo.jAh] | Nak senang isi air, carilah tempayan mulut besar. |
| cangap | [tSA.NAp] | kata adjektif | ternganga | Cangap aje mulot budak tu, nak makan le tu. | [tSA.NAp A.dZ« mu.lot bu.dA/ tu nA/ mA.kAn l« tu] | Ternganga sahaja mulut budak tu, nak makan agaknya. |
| Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
| bonjot | [bon.dZt] | kata adjektif | berkenaan memuncungkan mulut. | Mulut Mok Timah bonjot bile laki die lambat balek. | [mu.lot m/ ti.mAh bon.dZt bi.l« lA.ki di.j« lAm.bAt bA.le/] | Mulut Mak Timah muncung bila suaminya lambat balik. |
| sebam | [s«.bAm] | kata adjektif | berkenaan mulut yang penuh dengan makanan sehingga tidak boleh bercakap, mengunyah dan menelan; seboi. | Mulut adek sebam dengan nasi. | [mu.lot A.de/ s«.bAm d«.NAn nA.si] | Mulut adik penuh dengan nasi. |
| seboi | [s«.bj] | kata adjektif | berkenaan mulut yang penuh dengan makanan sehingga tidak boleh bercakap, mengunyah dan menelan; sebam. | Tok elok cakap mulot tengah seboi. | [to/ E.lo/ tSA.kAp mu.lot t«.NAh s«.bj] | Kurang sopan bercakap ketika mulut penuh dengan makanan. |
| rahang | [ÄA.hAN] | kata adjektif | berkenaan rasa tidak enak dalam mulut selepas makan makanan yang berbau seperti kerdas, jering atau petai; kehe. | Makan sireh nok ilang rasa rahang mulot. | [mA.kAn si.Äeh no/ i.lAN ÄA.sA ÄA.hAN mu.lot] | Makan sirih untung menghilangkan rasa rahang dalam mulut. |
| monyeh | [m.øEh] | kata kerja | menyimpan makanan di dalam mulut tanpa dikunyah kerana sakit atau dipaksa makan. | Malaslah suap nasik kat adek, monyeh aje. | [mA.lAs.lAh su.wAp nA.si/ kAt A.de/ m.øEh A.dZ«] | Malaslah hendak menyuapkan nasi kepada adik kerana dia hanya menyimpan di dalam mulut tanpa ditelan. |
| kehe | [kE.hE] | kata adjektif | berkenaan rasa tidak enak dalam mulut selepas makan makanan yang berbau seperti kerdas, jering atau petai; rahang. | Kehe rase tekok pase makan jering. | [kE.hE ÄA.s« t«.k/ pA.sE mA.kAn dZ«.ÄiN] | Kehe rasa tekak sebab makan jering. |
| parok | [pA.Ä/] | kata kerja | mengeluarkan bunyi tertentu menggunakan kedua-dua belah tangan yang diletakkan di mulut dan ditiup untuk memanggil dan menangkap ayam hutan. | Banyok dapat ayam utan, kene parok die. | [bA.ø/ dA.pAt A.jAm u.tAn k«.n« pA.Ä/ di.j«] | Banyak dapat ayam hutan kerana paroknya. |
| sempuaih | [s«m.pu.wAC] | kata adjektif | berkenaan pakaian atau muka yang comot. | Mulot adek sempuaih dengan nasik. | [mu.lot A.de s«m.pu.wAC d«.NAn nA.si] | Mulut adik comot dengan nasi. |
| Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
| mut-mut | [mut.mut] | kata kerja | buka tutup mulut ikan di permukaan air lazimnya sepat | Kalu tak boh oksigen dalam balang hang nampak ikan mut-mut. | [kA.lu tA/ boh ok.si.gen dA.lAm bA.lAN hAN nAm.pA/ i.kAn mut.mut] | Kalau tidak dipasangkan oksigen dalam balang awak boleh nampak ikan mut-mut. |
| mengunyap | [m«.Nu.øAp] | kata kerja | mengunyah sesuatu di dalam mulut yang tertutup (seperti mengunyah gula-gula getah) | Apa menatang yang budak ni dok mengunyap dari tadi? | [A.pA m«.nA.tAN jAN bu.dA/ ni do/ m«.Nu.øAp dA.Òi tA.di] | Apa benda yang budak ini kunyah dari tadi? |
| kokak | [k.kA/] | kata kerja | menggigit sesuatu yang keras dan rapuh dengan cara membuka mulut dengan luas. | Jambu tu besar sangat, tak buleh nak kokak. | [dZAm.bu tu b«.sA)Ö sA.NAt tA/ bu.leh nA/ k.kA/] | Jambu itu sangat besar, susah hendak menggigitnya. |
| seriau | [s«.Òi.jAw] | kata adjektif | berasa tidak enak bagi pendengaran disebabkan oleh sesuatu seperti besi dikikir membawa kepada tidak enak pada bahagian mulut; singke | Aku seriau bila doktor cuci gigi aku. | [A.ku s«.Òi.jAw bi.lA do.tor tSu.tSi gi.gi A.ku] | Saya berasa tidak enak bila doktor mencuci gigi saya. |
| | | 3. celupar. | Mulot jangan dok bersiaq bila kita sampai kat Mekah. | [mu.lot. dZA.NAn do/ bE.si.jA)Ö bi.lA ki.tA sAm.pAj kAt m«.kAh] | Mulut jangan celupar bila kita tiba di Mekah. |
| kerabu | [k«.ÒA.bu] | kata kerja | mengganyang. | Cakap bok baek sikit, aku kerabu mulot hang. | [tSA.kAp b/ bAe/ si.kit A.ku k«.ÒA.bu mu.lot hAN] | Cakap elok-elok, saya ganyang mulut awak. |
| hebiaq | [hE.bi.jA)Ö] | kata adjektif | banyak bercakap. | Mulot anak dara tu hebiaq, reja mengata orang. | [mu.lot A.nA dA.ÒA tu hE.bi.jA)Ö Ò«.dZA m«.NA.tA .ÒAN] | Mulut anak dara itu celupar, kerja mengata orang. |
| gonyoh | [go.øoh] | kata kerja | memukul seseorang. | Baek hang diam, aku gonyoh mulot hang sat ni. | [bAe hAN di.jAm A.ku go.øoh mu.lot hAN sAt ni] | Baik awak diam, saya pukul mulut awak sebentar lagi. |
| capoi | [tSA.poj] | kata adjektif | 1. berkenaan dengan seseorang yang bercakap lepas. | Mulot dia capoi sikit, aku takot orang kampong gat ati. | [mu.lot di.jA tSA.poj si.kit A.ku tA.kot o.ÒAN kAm.poN hA.Nat A.ti] | Mulut dia capoi sikit, saya takut orang kampung marah. |
| | | 2. celupar. | Jangan capoi sangat mulot hang tu, nanti pak belang keluaq sunggoh baru hang tau. | [dZA.NAn tSA.poj sA.NAt mu.lot hAN tu nAn.ti pA b«.lAN k«.lu.wA)Ö suN.gh bA.Òu hAN tAw] | Jangan capoi sangat mulut kamu tu, nanti harimau betul keluar baru kamu tahu. |
|
| Puisi |
|---|
|
Manis sungguh tebu seberang,
Dari pucuk sampai ke umbi;
Manis sungguh mulut orang,
Manis mulut sampai ke hati.
Lihat selanjutnya... |
| Peribahasa |
|---|
| 274
Don't jump from the flying pan into the fire
Setelah terlepas daripada bahaya, janganlah terjebak pula ke dalam bahaya yang lebih besar.
Terlepas dari mulut buaya, masuk ke mulut harimau
She ran way with her two kids from her husband who was an incorrigible drunk to be witah a man whom she trusted. But it seemed that she had jump from the flying pan into the fire when she ended up being beaten while her children were kidnapped.
Dia lari meninggalkan suaminya yang kaki botol itu dengan dua anak kecilnya untuk bersama seorang lelaki yang dipercayainya. Dia akhirnya dibelasah, dan anaknya pula diculik. Inilah yang dikatakan, terlepas dari mulut buaya, masuk ke mulut harimau.
Peribahasa dan Ungkapan Inggeris - Melayu
Lihat selanjutnya... |
|