Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
abang | [A.bAN] | kata nama | kakak sulung | Pekare tu mesti beritau abang Jah, kalau tak, tentu die kecik ati. | [p«.kA.Ä« tu m«s.ti b«.Äi.tAu A.bAN dZAh kA.lAw tA/ t«n.tu | Perkara itu mesti diberitahu kepada kak long Jah, kalau tidak, tentu dia berkecil hati. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
| | | 2. bahagian paip tempat mengisi tembakau, cawan paip. | Setiap pagi selepas menyorok dia mesti pekena sedapoq paep. | [s«.ti.jAp pA.gi s«.l«.pAEh m«.ø.Ò/ di.jA m«s.ti p«.k«.nA s«.dA.pâÖ pAep] | Setiap pagi selepas sarapan, dia mesti menghisap sedapok paip. |
lekaq | [l«.kA)Ö] | kata adjektif | pakar dan cekap (menembak, membaling dan sebagainya). | Pemburu tu lekaq sunggoh, tembak saja mesti kena. | [p«m.bu.Òu tu l«.kA)Ö suN.goh tEm.bA/ sA.dZA m«s.ti k«.nA] | Pemburu itu memang cekap, setiap kali menembak mesti kena sasarannya. |
| | | 2. mengambil sesuatu tanpa izin, mencuri. | Perangai dia macam tu dah, mokalu bekenan satu-satu barang mesti dia gabuih. | [p«.ÒA.NAj di.jA mA.tSAm tu dAh m.kA.lu b«.k«.nAn sA.tu.sA.tu bA.ÒAN mes.ti di.jA gA.buih] | Perangainya memang begitu, jika berkenan pada sesuatu barang mesti dicurinya. |
tamboq | [tAm.b)Ö] | kata nama | tanah lembik, lumpur, selut; keleboq, lanyau I. | Kalu hang mau kreja kat bendang, hang mesti sanggop begelumang tamboq. | [kA.lu hAN mAu kÒ«.dZA kAt b«n.dAN hAN m«s.ti sAN.gop b«.g«.lu.mAN tAm.b)Ö] | Kalau kamu hendak bekerja di sawah, kamu mesti sanggup bergelumang dengan lumpur. |
keleboq | [k«.l«.b)Ö] | kata nama | tanah lembik, lumpur, selut; lanyau I, tamboq. | Kalu hang mau kreja kat bendang, hang mesti sanggop begelumang keleboq. | [kA.lu hAN mAu kÒ«.dZA kAt b«n.dAN hAN m«s.ti sAN.gop b«.g«.lu.mAN k«.l«.b)Ö] | Kalau kamu hendak bekerja di sawah, kamu mesti sanggup bergelumang dengan lumpur. |
pukai I | [pu.kAj] | kata kerja | tunai. | Hang kena bayaq cara pukai, tak mau utang-utang. | [hAN k«.nA bA.jA)Ö tSA.ÒA pu.kAj tA/ mAw u.tAN.u.tAN] | Engkau mesti bayar secara tunai, tidak boleh berhutang. |
sepa | [sE.pA] | kata nama | kami, kami semua; saya apa. | Nak masok kampong ni jumpa sepa dulu. | [nA/ mA.so/ kAm.poN ni dZum.pA sE.pA du.lu] | Kalau hendak masuk ke kampung ini, dengan siapakah kami mesti bertemu terlebih dahulu. |
meluh | [m«.luh] | kata kerja | membajak sawah (pada peringkat pertama). | Kita kena meluh bendang kita dulu baru kita sisiaq. | [ki.tA k«.nA m«.luh ben.dAN ki.tA du.lu bA.Òu ki.tA si.si.jA)Ö] | Kita mesti membajak kali pertama dulu sebelum boleh melakukan proses menyisir sawah. |
meloh | [m«.lh] | kata kerja | membajak sawah (pada peringkat pertama). | Kita kena meloh bendang kita dulu baru kita sisiaq. | [ki.tA k«.nA m«.lh ben.dAN ki.tA du.lu bA.Òu ki.tA si.si.jA)Ö] | Kita mesti membajak kali pertama dulu sebelum boleh melakukan proses menyisir sawah. |
| | | 2. menenang, mengarahkan (senapang dan lain-lain) ketika hendak menembak dengan setepat-tepatnya ke sasaran, bidik; perembang. | Hang kena banah betoi-betoi masa hang nak tembak. | [hAN k«.nA bA.nAh b«.toj.b«.toj mA.sA hAN nA/ tEm.bA/] | Kamu mesti tenang betul-betul semasa hendak menembak. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
brate | [bÄA.tE] | kata kerja | membuat sesuatu pekerjaan secara beramai-ramai, bergotong-royong, bersama-sama, berpakat. | Krijo tu kalu buwak brate mesti cepak sudoh. | [kÄi.dZ tu kA.lu bu.wA/ bÄA.tE m«s.ti tS«.pA/ su.dh] | Kerja tu kalau dibuat bersama-sama mesti cepat siap. |
tok joro | [to/ dZ.Ä] | | tukang karut dan tukang lagu dalam dikir barat. | Ore hok nok jadi tok joro, buke soro jah keno sedak, tapi keno tahu buwak banyok lagu. | [.ÄE h/ n/ dZ:A.di to/ dZ.Ä bu.kE s.Ä dZAh k«.n s«.dA/ tA.pi k«.n tA.hu bu.wA/ bA.ø/ lA.gu] | Orang yang nak jadi tukang karut dan tukang lagu dalam dikir barat bukan suara sahaja mesti lunak, tapi mesti pandai mencipta pelbagai lagu. |
brambi | [bÄAm.bi] | kata kerja | melakukan sesuatu dengan berhati-hati, beringat-ingat. | Kalu jale male, demo keno brambi. | [kA.lu dZ:A.lE mA.lE dE.m k«.n bÄAm.bi] | Kalau berjalan malam kamu mesti berhati-hati. |
| | | 2. membersihkan telaga (supaya airnya jernih). | Tlago rumoh ambo keroh bena, ambo keno upoh ore ranya ni. | [tlA.g Äu.mh Am.b k«.Äoh b«.nA Am.b k«.n u.ph .ÄE ÄA.øA ni] | Telaga di rumah saya sangat keruh, saya mesti mengupah orang untuk membersihkannya. |
leba pulok | [l«.bA pu.lo/] | | seseorang lebai yang suka menerima jemputan kenduri hanya untuk makan. | Diyo tu leba pulok, kalu ajok make wojik diyo gi. | [di.j tu l«.bA pu.lo/ kA.lu A.dZ/ mA.kE w.dZi/ di.j gi] | Dia tu lebai pulut, kalau ajak makan dia mesti pergi. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
cokak | [tS.kA/] | kata kerja | berkelahi, bertengkar secara lisan. | Duo boradek tu kok bojumpo mesti bocokak yo kojoe. | [du b.ÄA.de/ tu ko/ b.dZum.p m«s.ti b.tS.kA/ j k.dZ.E] | Dua beradik itu kalau bertemu, mesti berkelahi saja kerjanya. |
jamba | [dZAm.bA] | kata nama | sajian, dulang, talam, hidangan. | Jamba tuk lombago mosti boraleh dan botudong. | [dZAm.bA tu/ lm.bA.g ms.ti b.ÄA.lEh dAn b.tu.doN] | Sajian Tuk Lembaga mesti beralas dan bertudung. |
stom | [stm] | kata nama | corong lampu, cimni. | Nak torang lampu tu, stome kono cuci solalu. | [nA/ t.ÄAN lAm.pu tu stom.E k.n tSu.tSi s.lA.lu] | Hendak terang lampu itu, corong lampu mesti selalu dicuci. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
pasak bumi | [pA.sA/ bu.mi] | | berkenaan pesilat berdiri dalam keadaan lutut dibengkokkan bagi tujuan menguatkan kedudukan. | Kalau nak kalahkan aku, pasak bumi kau mesti le bagus. | [kA.lAw nA/ kA.lAh.kAn A.ku pA.sA/ bu.mi kAw m«s.ti l« bA.gus] | Kalau hendak mengalahkan aku, pasak bumi engkau mestilah bagus. |
memuncat | [m«.mun.tSAt] | kata kerja | berlari dengan pantas. | Memuncat kene kejau bapak die, ade buat salah le tu. | [m«.mun.tSA k«.n« k«.dZAw bA.pA/ di.j« A.d« bu.wAt sA.lAh l« tu] | Dia berlari pantas apabila dikejar oleh bapanya, mesti ada buat salahlah tu. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
ko | [k] | kata nama | gundu. | Kalo nok maen jengkek-jengkek keno ado ko. | [kA.lo no/ mA.en dZ«N.ke/.dZ«N.ke/ k«.no A.do k] | Kalau hendak main jengkek-jengkek mesti ada gundu. |
cucuk rabong | [tSu.tSu/ ÄA.boN] | | kayu penahan rabung. | Nok buat cucuk rabong keno cari kayu keraih. | [n/ bu.wAt tSu.tSu/ ÄA.boN k«.n tSA.Äi kA.ju k«.ÄAC] | Hendak membuat kayu penahan rabung mesti menggunakan kayu yang keras. |
cucuk laya | [tSu.tSu/ lA.jA] | | kayu penahan supaya atap (zink) jangan turun (bersifat sementara). | Cucuk laya tu kene ikat kemaih takot jatoh. | [tSu.tSu/ lA.jA tu k«.n« i.kAt k«.mAC tA.kot dZA.toh] | Kayu penahan itu mesti diikat supaya tidak jatuh. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
reban | [Ò«.bAn] | kata kerja | runtuh | Pondok hang tu kalu mai agin mesti reban. | [pon.do hAN tu kA.lu mAj A.gin m«s.ti Ò«.bAn] | Pondok awak itu kalau datang angin mesti runtuh. |
tenggak | [t«N.gA/] | kata tugas | ketika, semasa atau bila yang hanya digunakan untuk situasi yang tidak disenangi | Tenggak nampak aku reja mintak duet. | [t«N.gA/ nAm.pA/ A.ku Ò«.dZA min.tA/ du.wet] | Apabila nampak saya mesti minta wang. |
|
Tesaurus |
---|
| mesti (kata tugas) | Bersinonim dengan tidak boleh tidak, wajib, perlu, hendaklah, terpaksa, jangan tidak, harus, patut,
wajar, tetap, tentu;, | | Kata Terbitan : semestinya, memestikan, kemestian, |
|
|