Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
yok | [jo/] | kata tugas | ajakan atau pelawaan, mari, ayuh. | Yok! Kite pegi. | [jo/ ki.t« p«.gi] | Ayuh, kita pergi. |
umpau | [um.pAw] | kata nama | pundi uncang atau bekas yang bersaiz kecil yang diperbuat daripada kain untuk menyimpan wang atau barang, ponjot. | Atok suke simpan duet dalam umpau. | [A.to/ su.k« sim.pAn du.wet dA.lAm um.pAw] | Atok gemar menyimpan wang di dalam ponjot. |
ujung ae | [u.dZoN Ae] | | takat kemasukan air pasang. | Jangan buat rumah kat ujong ae, bahye tu. | [dZA.NAn bu.wAt u.mAh kAt u.dZoN Ae bAh.j« tu] | Jangan membina rumah di kawasan takat kemasukan air pasang, bahaya tu. |
ujat-ujat | [u.dZAt.u.dZAt] | kata kerja | membuat tuduhan secara rambang, serkap jarang atau sangkaan yang buruk. | Engkau ni takde keje lain, ujat-ujat sane, ujat-ujat sini, buat dose kereng tak masal. | [«N.kAw ni tA/.d« k«.dZ« lAen u.dZAt.u.dZAt sA.n« ] | Engkau ini tidak ada kerja lain ke, menuduh sana sini, tidak pasal-pasal buat dosa kering. |
ujan petos | [u.dZAn p«.tos] | | hujan lebat. | Ujan petos pon, kau nak kelua jugak. | [u.dZAn p«.tos pon kAw nA/ k«.lu.wA dZu.gA/] | Hujan lebat pun kau hendak keluar juga. |
ujan pejoh | [u.dZAn p«.dZoh] | | tengkujuh. | Biyasenye ujong taon ujan pejoh. | [bi.jA.s«.ø« u.dZoN tAon u.dZAn p«.dZoh] | Biasanya terdapat musim tengkujuh pada hujung tahun. |
tuje | [tu.dZ«] | kata kerja | tuding. | Kalau buat salah, jangan tuje orang laen. | [kA.lAw bu.wAt sA.lAh dZA.NAn tu.dZ« o.ÄAN lAen] | Kalau membuat kesalahan, jangan dituding kepada orang lain. |
tui | [tu.wi] | kata adjektif | dalam keadaan tidak boleh ditarik balik khusus dalam permainan kanak-kanak seperti permainan polis sentri dan lain-lain. | Tui kau dan lepaskan tangan kau, jangan aleh lagi buah cato tu. | [tu.wi kAw dAn l«.pAs.kAn tA.NAn kAw dZA.NAn A.leh lA.gi | Tui engkau dan lepaskan tangan engkau, jangan alih lagi buah catur itu. |
tugong | [tu.goN] | kata nama | kain buruk (Pulau Aur, Mersing). | Aji pegi ambek tugong, buat kesat ae tumpah. | [A.dZi p«.gi Am.be/ tu.goN bu.wAt k«.sAt Ae tum.pAh] | Kamu pergi ambil kain buruk untuk mengesat air yang tumpah. |
toye | [to.j«] | kata adjektif | berkenaan muka yang letih, tidak bermaya dan tidak berseri, bersahaja. | Toye bena muke Samad lepas pekse. | [to.j« b«.nA mu.k« sA.mAd l«.pAs p«/.s«] | Letih benar kelihatan muka Samad, selepas peperiksaan. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
celakoi | [tS«.lA.koj] | kata tugas | seruan yang lebih ringan maksudnya daripada makna perkataan celaka, bedebah (kata seruan). | Celakoi sunggoh budak-budak ni curi buah moktan aku. | [tS«.lA.koj suN.goh bu.dA/.bu.dA/ ni tSu.Òi bu.wAh mo/.tAn A.ku] | Budak-budak bedebah ini mencuri buah rambutan aku. |
| | | 2. takikan di batang pokok (kelapa dan sebagainya) atau tanah curam untuk dijadikan atau memudahkan orang memanjatnya. | Dia senang panjat pokok nyoq tu pasai ada takah. | [di.jA s«.nAN pAn.dZAt p.k/ ø)Ö tu pA.sAj A.dA tA.kAh] | Dia senang memanjat pokok kelapa itu kerana ada takah pada batangnya. |
| | | 2. kurang siuman, tiga suku. | Anak Lebai Mat tu tak ketahuan, dia baru balek dari Tanjong Moktan. | [A.nA/ l«.bAj mAt tu tA/ k«.tA.hu.wAn di.jA bA.Òu bA.le/ dA.Òi tAn.dZoN m/.tAn] | Anak Lebai Mat itu agak kurang siuman, maklumlah dia baru balik dari Tanjung Rambutan. |
| | | 2. menghisap, menghirup, menyedut (tentang minuman dan sebagainya). | Kalu nak makan sipot paet kena la pandai serot. | [kA.lu nA/ mA.kAn si.pot pAet k«.nA lA pAn.dAj s«.Òt] | Kalau hendak makan siput pahit mestilah tahu cara menyedutnya. |
| | | 2. kasar, kesat dan tidak licin, agak berkerutu; seregai, seregal, sergai. | Tapak tangan depa tu seregal, pasai depa kreja bendang. | [tA.pA/ tA.NAn dE.pA tu s«Ò.gAl pA.sAj dE.pA kÒ«.dZA b«n.dAN] | Telapak tangan mereka kasar, kerana mereka bekerja sebagai pesawah. |
| | | 2. kasar, kesat dan tidak licin, agak berkerutu; seregai, seregal, sergal. | Tapak tangan depa tu seregal, pasai depa kreja bendang. | [tA.pA/ tA.NAn dE.pA tu s«Ò.gAj pA.sAj dE.pA kÒ«.dZA b«n.dAN] | Telapak tangan mereka kasar, kerana mereka bekerja sebagai pesawah. |
| | | 2. kasar, kesat dan tidak licin, agak berkerutu; seregai, sergai, sergal. | Tapak tangan depa tu seregal, pasai depa kreja bendang. | [tA.pA/ tA.NAn dE.pA tu s«.Ò«.gAl pA.sAj dE.pA kÒ«.dZA b«n.dAN] | Telapak tangan mereka kasar, kerana mereka bekerja sebagai pesawah. |
| | | 2. kasar, kesat dan tidak licin, agak berkerutu; seregal, sergai, sergal. | Tapak tangan depa tu seregai, pasai depa kreja bendang. | [tA.pA/ tA.NAn dE.pA tu s«.Ò«.gAj pA.sAj dE.pA kÒ«.dZA b«n.dAN] | Telapak tangan mereka kasar, kerana mereka bekerja sebagai pesawah. |
| | | 2. berhenti, menangguhkan (bayaran, ansuran, pekerjaan). | Utang dia lambat abeh pasai dia dok selop bayaq. | [u.tAN di.jA lAm.bAt A.beh pA.sAj di.jA do/ s«.lp bA.jA)Ö] | Hutangnya lambat dapat diselesaikan kerana dia sering menangguhkan pembayarannya. |
| | | 2. berhenti, menangguhkan (bayaran, ansuran, pekerjaan). | Utang dia lambat abeh pasai dia dok selap bayaq. | [u.tAN di.jA lAm.bAt A.beh pA.sAj di.jA do/ s«.lAp bA.jA)Ö] | Hutangnya lambat dapat diselesaikan kerana dia sering menangguhkan pembayarannya. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
zabek | [zA.be/] | kata nama | anggur, Vitis spp. | | | |
yak bokte | [jA/ b/.tE] | | ungkapan untuk menarik perhatian terhadap sesuatu. | Yak bokte, bakpo demo nok wak gitu. | [jA/ b/.tE bA/.p dE.m n/ wA/ g:i.tu] | Tengok tu, kenapa kamu nak buat begitu. |
wo | [w] | kata nama | nenek. | Diyo saye sangak ko wo diyo tu. | [di.j sA.jE sA.NA/ k w di.j tu] | Dia sayang sangat pada neneknya tu. |
wak lolok | [wA/ l.l/] | | bohong, dusta. | Jange dok wak lolok gak ko adek tu. | [dZA.NE do/ wA/ l.l/ gA/ k A.de/ tu] | Janganlah bohong dengan adik tu. |
wak ko | [wA/ k] | | gara-gara. | Wak ko nikuh kucing tu, abih pecoh pingge makok. | [wA/ k n:i.kuh ku.tSiN tu A.bih p«.tSh piN.gE mA.ko/] | Gara-gara kucing tu terlalu ganas, habis pecah pinggan mangkuk. |
wa | [wA)] | kata adjektif | panas hati atau marah; beduwa. | Ambo gak, wa sunggoh tengok ko pranga diyo. | [Am.b gA/ wA) suN.goh tE.N/ k pÄA.NA di.j] | Saya marah sungguh tengok perangainya. |
uting | [u.tiN] | kata kerja | membidik. | Kito keno uting molek dulu, baru buleh bede. | [ki.t k«.n u.tiN m:.lE/ du.lu bA.Äu bu.leh b«.de] | Kita kena bidik dulu, baru boleh tembak. |
umbak | [um.bA/] | kata nama | tempat yang tidak pasti, kawasan. | Aku letok bok mung tu kok umbak ni la sakni. | [A.ku l«.t/ bo/ muN tu ko/ um.bA/ ni lA sA/.ni] | Saya letak buku awak tu di kawasan inilah tadi. |
ugoh II | [u.gh] | | berubah, berganjak. | Tiye lapu tu sikik pong toh ugoh lepah keno tepoh lori | [tijE lA.pu tu si.ki/ poN t/ u.gh l«.pAh k«.n t«.poh l.Äi] | Tiang lampu tu sikit pun tak berganjak selepas dilanggar lori. |
ugoh I | [u.gh] | kata adjektif | tidak bertenaga, lemah, lesu. | Ugoh bena diyo loni, jok keno lupoh. | [u.gh b«.nA di.j l:.ni dZ/ k«.n lu.poh] | Lemah benar dia sekarang ni, sejak terkena penyakit lumpuh. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
wok | [w/] | kata nama | gelaran manja biasanya bagi kanak-kanak perempuan. | | | |
uwan | [u.wAn] | kata nama | nenek, opah. | Uwane totunggu-tunggu kek umah sobab cucue nak datang. | [u.wAn.E to.tuN.gu tuN.gu kE/ u.mAh s.bAb tSu.tSu.E nA/ dA.tAN] | Neneknya tertunggu-tunggu di rumah sebab cucunya hendak datang. |
urek | [u.ÄE/ | kata kerja | sukar untuk dikeluarkan, sukar dicabut. | Paku tu susah diurek, sobab tolampau dalam masoke ko toreh tu. | [pA.ku tu su.sAh di.u.ÄE/ s.bAb t.lAm.pAw dA.lAm mA.s/.E k t.ÄEh tu] | Paku itu susah dicabut sebab terlampau dalam masuknye ke teras itu. |
upau | [u.pAw] | kata nama | beg duit yang diikat di pinggang. | Upau uwan dah ilang, sapo yang ngambek. | [u.pAw u.wAn dAh i.lAN sA.p jAN NAm.be/] | Upau nenek sudah hilang, siapa yang mengambilnya. |
undang | [un.dAN] | kata nama | 1. penghulu atau raja dalam luaknya. | | | |
uncah | [un.tSAh] | kata kerja | kacau, ganggu, usik. | Jangan ucah budak kocik tu, dio baru tido. | [dZA.NAn u.tSAh bu.dA/ k.tSe/ tu di.j bA.Äu ti.do] | Jangan kacau budak kecil itu, dia baru tidur. |
umpok | [um.p/] | kata nama | bahagian; ompok. | Yang tu umpok kau, ini umpok den. | [jAN tu um.p/ kAw i.ni um.p/ dEn] | Yang itu bahagian engkau, ini bahagian aku. |
umpang | [um.pAN] | kata adjektif | lompang. | Kok ado anak gotah yang ompang kek baruh tu, ganti dongan yang baru. | [k/ A.d A.nA/ g.tAh jAN m.pAN kE/ bA.Äuh tu gAn.ti d.NAn jAN bA.Äu] | Jika ada anak getah yang lompang di baris itu, ganti dengan yang baru. |
umpan bocek | [um.pAn b.tSE/] | | satu daripada lagu bongai, iaitu sejenis lagu tradisi Negeri Sembilan yang bermaksud sejenis ikan. | | | |
ulet | [u.let] | kata adjektif | lambat, perlahan biasanya berkaitan dengan tingkah laku. | Ulet bona dio buek kojo, ponek den nunggue. | [u.lE/ b.nA di.j bu.wE/ k.dZ p.nE/ dEn nuN.gu.E] | Lambat benar dia buat kerja, penat saya menunggunya. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
wayat | [wA.jAt] | kata nama | kelibat (bagi manusia atau haiwan), bayang (bagi barang-barang). | Tok sah kau carik lagi barang tu, wayat die pon aku dah lame tak nampak | [to/ sAh kAw tSA.Äi/ lA.gi bA.ÄAN tu wA.jAt di.j« pon A.ku dAh lA.m« tA/ nAm.pA/] | Tidak usah engkau cari lagi barang itu, bayangnya pun aku sudah lama tidak nampak. |
wares-walang | [wA.Äes.wA.lAN] | kata nama | saudara-mara; wares-walak | Raye ni, wares-walang mak belom sampai lagi. | [ÄA.j« ni wA.Äes.wA.lAN mA/ b«.lom sAm.pAj lA.gi] | Hari Raya ini, saudara mara emak belum sampai lagi. |
wares-walak | [wA.Äes.wA.lA/] | kata nama | saudara-mara; wares-walang. | Raye ni, wares-walak mak belom sampai lagi. | [ÄA.j« ni wA.Äes.wA.lA/ mA/ b«.lom sAm.pAj lA.gi] | Hari raya ini, saudara-mara emak belum sampai lagi |
wabe | [wA.b«] | kata tugas | oleh sebab, memandangkan. | Wabe kite ade, tak berani le die nak buat gitu. | [wA.b« ki.t« A.d« tA/ b«.ÄA.ni l« di.j« nA/ bu.wAt gi.tu] | Oleh sebab kita ada, tidak beranilah dia hendak buat begitu. |
ujan menotok-notok | [u.dZAn m«.no.to/.no.to/] | | hujan yang lebat dan lama. | Ujan menotok-notok, tak dapat noreh kite. | [u.dZAn m«.no.to/.no.to/ tA/ dA.pAt no.Äeh ki.t«] | Hujan menotok-notok, kita tidak dapat menoreh. |
udang tengau | [u.dAN t«.NAw] | | udang yang berkulit keras dan berbadan belang merah putih. | | | |
udang bodoh | [u.dAN bo.doh] | | udang yang terdapat pada musim angin barat laut, berkaki hijau dan badannya seperti udang kertas. Udang ini tidak boleh melenting seperti udang lain; udang barat. | | | |
udang barat | [u.dAN bA.ÄAt] | | udang yang terdapat pada musim angin barat laut, berkaki hijau dan badannya seperti udang kertas. Udang ini tidak boleh melenting seperti udang lain; udang bodoh. | | | |
tutup tebing | [tu.top t«.biN] | [tu.top t«.biN] | menampal lubang laluan air pada dinding tambun dengan lumpur sawah atau rumpun padi bagi menimba ikan. | Kau kene le tolong bapak tutop tebing dulu, baru boleh nimbe ikan. | [kAw k«.n« l« to.loN bA.pA/ tu.top t«.biN du.lu bA.Äu bo.leh nim.b« i.kAn] | Engkau kenalah tolong bapak tutup lubang laluan air dahulu, barulah boleh menimba ikan. |
tupai jantan | [tu.pAj dZAn.tAn] | | kayu panjang yang dipasang pada bahagian kekuda dan alang secara condong supaya dapat menahan daripada tiupan angin kencang; serong barat, sokong barat. | Kampong ni selalu ribot, rumah kau ni baek pasang tupai jantan. | [kAm.poN ni s«.lA.lu Äi.bot Äu.mAh kAw ni bAe/ pA.sAN tu.pAj dZAn.tAn] | Kampung ini selalu dilanda ribut rumah engkau ini baik dipasang dengan tupai jantan. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
yak | [jA] | kata tugas | kata di hujung ayat untuk menegaskan perkara sebelumnya. | Awok jangan pegi ke sane yak, kang anjing kejo. | [A.w dZA.NAn p«.gi k« sA.n« jA kAN An.dZiN k«.dZ] | Awak jangan pergi ke sana ya, nanti dikejar anjing. |
wek | [we] | kata nama | panggilan untuk nenek. | | | |
wan | [wAn] | kata nama | panggilan untuk nenek. | | | |
wabe | [wA.b«] | kata tugas | kata penegas di awal ayat yang bermaksud bukan main atau sungguh hebat. | Wabe awok, berani awok maki Pak Abu tu? | [wA.b« A.w b«.ÄA.ni A.w mA.ki pA A.bu tu] | Hebat awak, berani awak maki Pak Abu tu? |
uri pejam | [u.Äi p«.dZAm] | | berkenaan gasing yang berputar sangat ligat. | Gaseng tu uri pejam due jam lagi tok mati. | [gA.seN tu u.Äi p«.dZAm du.w« dZAm lA.gi t mA.ti] | Gasing itu berputar sangat ligat, dua jam lagi pun tidak mati. |
ulat mentadu | [u.lA/ m«n.tA.du] | | sejenis ulat berwarna hitam, berbelang dan bersesungut. | | | |
ula sembur | [u.lA s«m.b] | | ular tedung. | | | |
ula alai | [u.lA A.lAj] | | sejenis ular berbatik hitam dan kekuningan, mengeluarkan bunyi seperti ayam. | | | |
uje | [u.dZ«] | kata kerja | cuba-cuba melakukan sesuatu. | Awok uje tanyo nombo telepon Milah. | [A.w u.dZ« tA.ø nom.bo tE.lE.pon mi.lAh] | Awak cubalah tanyakan nombor telefon Milah. |
udoi | [u.dj] | kata adjektif | berkenaan mata yang mengantuk. | Udoi mate koi lame ngat nunggu die. | [u.dj mA.t« koj lA.m« NAt nuN.gu di.j«] | Mengantuk saya kerana lama sangat menunggunya. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
yoya | [jo.jA] | kata kerja | membuat sesuatu yang tidak mendatangkan faedah seperti berbual | Yang hampa yoya sampai tengah malam buat apa? Baek pi tidoq. | [jAN hAm.pA do/ jo.jA sAm.pAj t«.NAh mA.lAm bu.wAt A.pA bAe/ pi ti.do)Ö] | Yang kamu semua yoya sampai tengah malam buat apa? Baik pergi tidur. |
yong yat II | [joN jAt] | | berkenaan dengan seseorang atau sesuatu yang terhuyung-hayang | Perau tu yong yat pasai ombak kuat. | [p«.ÒAw tu joN jAt pA.sAj om.bA/ ku.wAt] | Perahu itu terhuyung-hayang sebab ombak besar. |
yong yat I | [joN jAt] | | papan jongkang jongkit | Anak aku kalu pi padang pemenan suka naek yong yat. | [A.nA/ A.ku kA.lu pi pA.dAN p«.mE.nAn su.kA nAe/ joN jAt] | Anak saya kalau pergi ke padang permainan suka naik papan jongkang-jongkit. |
yong | [joN] | kata kerja | membawa dan mengawal sekumpulan manusia atau haiwan (contohnya itik) | Pagi-pagi dia yong itik pi bendang. | [pA.gi.pA.gi di.jA joN i.tE/ pi b«n.dAN] | Pagi-pagi dia membawa itik ke sawah. |
wang-wing | [wAN- | kata kerja | berjalan mundar-mandir tanpa tujuan | Hang kalu dok wang-wing kat Komtar dapat apa? | [hAN kA.lu do wAN-.wiN kAt kom.tAr dA.pAt A.pA] | Awak kalau asyik wang-wing di Komtar dapat apa? |
wak-wak | [wA/.wA/] | kata nama | sejenis burung yang terdapat di sawah atau paya | | | |
wah-wah | [wAh.wAh] | kata adjektif | gelisah, bimbang | Kami mola wah-wah pasai sampai pukoi dua belaih dia tak mai lagi. | [kA.mi m.lA wAh.wAh pA.sAj sAm.pAj pu.koj du.wA b«.lAC di.jA tA/ mAj lA.gi] | Kami mula gelisah kerana sehingga pukul dua belas dia belum datang. |
utau | [u.tAw] | kata nama | isyarat dengan menggunakan tangan | Jom kita pi, aku nampak dia utau suruh pi. | [dZom ki.tA pi A.ku nAm.pA/ di.jA u.tAw su.Òoh pi] | Mari kita pergi, saya nampak dia menggunakan tangan sebagai isyarat menyuruh pergi. |
ut | [u)t] | kata adjektif | kolot | Ut sunggoh dia ni sampai piza pon tak kenai. | [u)t suN.goh di.jA ni sAm.pAj pi.zA pon tA/ k«.nAj] | Sungguh kolot dia sehingga piza pun tidak tahu. |
uroi | [u.Òj] | kata kerja | mengasingkan padi daripada hampa dengan bantuan angin | Dulu-dulu orang kayoh kipaih kayu bila nak uroi padi. | [dulu.du.lu o.ÒAN kA.joh ki.pAC kA.ju bi.lA nA u.Òj pA.di] | Dahulu orang kayuh kipas kayu apabila mengasingkan padi daripada hampa. |
|
Tesaurus |
---|
| makna (kata nama) | Bersinonim dengan erti, maksud, pengertian, takrif, definisi, denotasi, konotasi, tafsiran, takbir,
takwil;, | | Kata Terbitan : bermakna, memaknakan, |
|
Puisi |
---|
|
Pagar besi pagar kota, Sampai ke taman bunga; Abang tak reti adik berkata, Abang tak tahu apa makna.
Lihat selanjutnya... |
|