Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
| | | 2. gerudi, alat penebuk lubang, penggerek. | Tukang kayu tebok lubang kat papan pakai gremit. | [tu.kAN kA.ju t«.bo/ lu.bAN kAt pA.pAn pA.kAj gÒ«.mit] | Tukang kayu itu menebuk lubang di papan dengan dengan menggunakan gerudi |
cop | [tSp] | kata nama | 1. sejenis alat untuk menggali tanah, pasir dan lain-lain, penggali. | Kalu hang nak buat lubang hang kena guna cop, baru senang. | [kA.lu hAN nA/ bu.wAt lu.bAN hAN k«.nA gu.nA tSp bA.Òu s«.nAN] | Kalau kamu hendak menggali lubang, lebih mudah menggunakan penggali. |
darang | [dA.ÒAN] | kata nama | 1. lubang tempat tinggal landak. | Bakaqla sampah kat muka darang belah sini, sat ni landak merojoi keluaq belah sana. | [bA.kAâÖ.lA sAm.pAh kAt mu.kA dA.ÒAN b«.lAh si.ni sAt ni lAn.dA/ m«.Òo.dZoj k«.lu.wAâÖ b«.lAh sA.nA] | Bakarlah sampah di muka darang sebelah sini kelak landak akan keluar sebelah sana. |
pecah menyarom | [p«.tSAh m«.øA.Òom] | | berdarah lubang hidung secara tiba-tiba (biasanya kerana panas yang berlebihan), mimisan. | Abeh baju dia kena darah pasai idong dia pecah menyarom. | [A.beh bA.dZu di.jA k«.nA dA.ÒAh pA.sAj i.doN di.jA p«.tSAh m«.øA.Òom] | Bajunya banyak terkena darah kerana hidungnya mimisan. |
nyeh | [øEh] | kata kerja | menghembuskan hingus melalui hidung (biasanya dengan menutup sebelah lubang hidung dengan jari atau sapu tangan). | Dia demam sesema, pasai tu la dia dok nyeh hingueh sampai merah idong. | [di.jA d«.mAm s«.s«.mA pA.sAj tu lA di.jA do/ øEh hi.Nueh sAm.pAj m«.ÒAh i.doN] | Dia demam selesema, sebab itu dia terpaksa membuang hingusnya berkali-kali sehingga merah hidungnya. |
gedohoq | [g«.dâ.hâÖ] | kata nama | dapur yang dibuat dengan cara mengorek lubang di tanah. | Bila nak masak dodoi, lebeh baek guna gedohoq. | [bi.lA nA/ mA.sA/ d.dj l«.beh bAe/ gu.nA g«.dâ.hâÖ] | Apabila hendak mengacau dodol, lebih baik menggunakan dapur gedohoq. |
buah pinang | [bu.wAh pi.nAN] | | roda yang dibuat daripada tanduk dan mempunyai dua lubang, terdapat di bahagian atas jala, dan berfungsi memudahkan penebar jala mengendalikan jalanya sewaktu tebaran dibuat. | Ikan masok jala banyak sangat sampai pecah buah pinang. | [i.kAn mA.so/ dZA.lA bA.øA/ sA.NAt sAm.pAj p«.tSAh bu.wAh pi.nAN] | Ikan yang masuk ke dalam jala terlalu banyak sehingga pecah buah pinang jala itu. |
gremit | [gÒ«.mit] | kata nama | 1. pengasah pensel (daripada malau dengan bilah matanya di dalam lubang untuk memutarkan pensel), korek pensel. | Dia asah pensel dengan gremit. | [di.jA A.sAh pen.sel d«.NAn gÒ«.mit] | Dia menajamkan pensel dengan menggunakan pengasah pensel. |
dajal | [dA.dZAl] | kata nama | alat penggali atau pengorek tanah bermata dua yang dibuat daripada besi, panjang hulunya kira-kira setengah meter, kedua-dua matanya melengkung; dajai. | Banyak batu keraeh tang tu, kalu nak buat lubang, kenala guna dajal. | [bA.øA/ bA.tu k«.ÒAEh tAN tu kA.lu nA/ bu.wAt lu.bAN k«.nA.lA gu.nA dA.dZAl] | Banyak batu keras di situ, kalau hendak menggali lubang, mestilah menggunakan dajal. |
dajai | [dA.dZAj] | kata nama | alat penggali atau pengorek tanah bermata dua yang dibuat daripada besi, panjang hulunya kira-kira setengah meter, kedua-dua matanya melengkung; dajal. | Banyak batu keraeh tang tu, kalu nak buat lubang, kenala guna dajai. | [bA.øA/ bA.tu k«.ÒAEh tAN tu kA.lu nA/ bu.wAt lu.bAN k«.nA.lA gu.nA dA.dZAj] | Banyak batu keras di situ, kalau hendak menggali lubang, mestilah menggunakan dajai. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
telong | [t«.lN] | kata adjektif | melengkung ke dalam (seperti lesung pipit pada pipi, lubang-lubang pada jalan dan lain-lain), lekuk. | Ambo napok lata ni telong sikik sini. | [Am.b nA.p/ lA.tA ni t«.lN si.ki/ s:i.ni] | Saya nampak lantai ni lekuk sikit di sini. |
siko | [si.ko] | kata nama | sejenis penyodok tanah (yang besar dan lebar) dibuat daripada besi dan mempunyai pemegang yang panjang. | Mamak dok tengoh kambuh lube denge siko. | [mA.mA/ do/ t«.Nh kAm.buh lu.bE d«.NE si.ko] | Mamat sedang menimbus lubang dengan siko. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
diotek-otek | [di..tE/..tE/] | kata kerja | dipangkah perlahan-lahan. | Diotek-oteke guli tu sampai ko lubang. | [di..tE/..tE/.E gu.li tu sAm.pAj k lu.bAN] | Dipangkah perlahan-lahan guli itu hingga ke lubang. |
bosarau | [b.sA.ÄAw] | kata nama | berlubang-lubang. | Atap rumah tu dah bosarau dek lamo kono tingga. | [A.tAp Äu.mAh tu dAh b.sA.ÄAw de/ lA.m k.n tiN.gA] | Atap rumah itu sudah berlubang-lubang kerana rumah tersebut sudah lama ditinggalkan. |
saluang | [sA.lu.wAN] | kata nama | sejenis alat tiupan yang dibuat daripada buluh, sebangsa seruling tiada penahan angin pada lubang buluh. | Saluang ko so bangso dongan soruleng. | [sA.lu.wAN k s.bAN.s d.NAn s.Äu.leN] | Saluang sebangsa dengan seruling. |
debong | [dE.bN] | kata kerja | 1. memasukkan tangan dalam mangkuk/lubang/rongga untuk mengambil sesuatu. | Jangan kaw debong gulai dalam mangkok tu, kang copek basie. | [dZA.NAn kAw dE.bN gu.lAj dA.lAm mAN.ko/ tu kANtS.pE/ bA.si.E] | Jangan kau debong gulai itu, nanti cepat basi. |
gohong | [g.hN] | kata nama | lubang, gua. | Poncari rotan dari Rombau tososek, tojumpo gohong dalam utan kek Bukit Tujuh Sori Monanti. | [pn.tSA.Äi Ä.tAn dA.Äi Äm.bAw t.s.sE/ to.dZum.p g.hN dA.lAm u.tAn kE/ bu.ket tu.dZh s.Äi m.nAn.ti] | Pencari rotan dari Rembau; tersesat, terjumpa gua dalam hutan di Bukit Tujuh Seri Menanti |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
bunga kelawau | [bu.NA k«.lA.wAw] | | lubang-lubang udara yang berukiran tertentu yang dibuat pada tebar layar, bahagian atas pintu atau tingkap, dan sebagainya. Lubang ini berfungsi untuk tujuan pencahayaan kerana cahaya matahari boleh menembusinya dan juga bagi tujuan pengudaraan. | Wah, cantek betol bunga kelawau kat timba layau kau ni! | [wAh tSAn.te/ b«.tol bu.NA k«.lA.wAw kAt tim.bA lA.jAw kAw ni] | Wah, cantik betul ukiran bunga kelawar pada tebar layar engkau ini! |
tajak | [tA.dZA/] | kata nama | sejenis alat yang mempunyai batang berbentuk bulat atau segi empat dan mempunyai pisau tajak pada hunjungnya. Digunakan untuk menggali lubang, atau memotong tangkai buah kelapa sawit. | Kau nak buat lubang tu, pakai le tajak. | [kAw nA/ bu.wAt lu.bAN tu pA.kAj l« tA.dZA/] | Engkau hendak buat lubang itu, pakailah tajak. |
tutup tebing | [tu.top t«.biN] | [tu.top t«.biN] | menampal lubang laluan air pada dinding tambun dengan lumpur sawah atau rumpun padi bagi menimba ikan. | Kau kene le tolong bapak tutop tebing dulu, baru boleh nimbe ikan. | [kAw k«.n« l« to.loN bA.pA/ tu.top t«.biN du.lu bA.Äu bo.leh nim.b« i.kAn] | Engkau kenalah tolong bapak tutup lubang laluan air dahulu, barulah boleh menimba ikan. |
maen canang | [mAen tSA.nAN] | | sejenis permainan tradisi kanak-kanak yang menggunakan dua batang kayu, satu panjang satu pendek disungkit menerusi lubang yang disediakan dan dipukul, konda kondi; maen cungkel ayam, maen ketok ayam, maen songket. | Ari ni kite maen canang, nak tak? | [A.Äi ni ki.t« mAen tSA.nAN nA/ tA/] | Hari ini kita main canang, hendak atau tidak? |
maen songket | [mAen sN.ket] | | sejenis permainan tradisi kanak-kanak yang menggunakan dua batang kayu, satu panjang satu pendek disungkit menerusi lubang yang disediakan dan dipukul, konda kondi; maen canang, maen cungkel ayam, maen ketok ayam. | Ari ni kite maen songket, nak tak? | [A.Äi ni ki.t« mAen sN.ket nA/ tA/] | Hari ini kita main songkit, hendak atau tidak? |
maen ketok | [mAen k«.to/ A.jAm] | | sejenis permainan tradisi kanak-kanak yang menggunakan dua batang kayu, satu panjang satu pendek disungkit menerusi lubang yang disediakan dan dipukul, konda kondi; maen canang, maen cungkel ayam, maen songket. | Ari ni kite maen ketok ayam, nak tak? | [A.Äi ni ki.t« mAen k«.to/ A.jAm nA/ tA/] | Hari ini kita main ketuk ayam, hendak atau tidak? |
maen cungkel ayam | [mAen tSuN.kel A.jAm] | | sejenis permainan tradisi kanak-kanak yang menggunakan dua batang kayu, satu panjang satu pendek disungkit menerusi lubang yang disediakan dan dipukul, konda kondi; maen canang, maen ketok ayam, maen songket. | Ari ni kite maen cungkel ayam, nak tak? | [A.Äi ni ki.t« mAen tSuN.kel A.jAm nA/ tA/] | Hari ini kita main cungkil ayam, hendak atau tidak? |
tali kaki | [tA.li kA.ki] | | dua utas tali yang diikat bersama dan ditarik untuk merentangkan jaring. Seutas disisipkan pada tepi atas mata jaring manakala seutas lagi dipasangkan pada lubang pelampung; tali ares. | Kau pasang tali kaki kene kuat-kuat, kalau tak, putos. | [kAw pA.sAN tA.li kA.ki k«.n« ku.wAt.ku.wAt kA.lAw tA/ pu.tos] | Kau pasang tali kaki kena kuat-kuat, kalau tak, putus. |
tali ares | [tA.li A.Äes] | | dua utas tali yang diikat bersama dan ditarik untuk merentangkan jaring. Seutas disisipkan pada tepi atas mata jaring manakala seutas lagi dipasangkan pada lubang pelampung; tali kaki. | Kau pasang tali ares kene kuat-kuat, kalau tak, putos. | [kAw pA.sAN tA.li A.Äes k«.n« ku.wAt.ku.wAt kA.lAw tA/ pu.tos] | Kau pasang tali ares kena kuat-kuat, kalau tak, putus. |
tambun | [tAm.bon] | kata nama | kolam kecil yang dibina di dalam petak sawah untuk memerangkap ikan. Biasanya berukuran lebih kurang sepuluh kaki panjang dan sepuluh kaki lebar. Lumpur digunakan untuk membina dinding tambun. Dinding tambun yang bersempadan dengan petak-petak sawah dibuat lubang bagi membolehkan ikan dari petak-petak tersebut masuk ke dalam tambun. | Taon ni aku due tige tambon kat sawah. Puas le makan ikan. | [tAon ni A.ku du.w« ti.g« tAm.bon kAt sA.wAh pu.wAs l« mA.kAn i.kAn] | Tahun ini aku buat dua tiga kolam ikan di sawah. Puaslah makan ikan. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
semut ipoh | [s«.mut i.poh] | | saiznya seperti semut api, berwarna merah, buntutnya berkepala, sengatannya sangat bisa. Berjalan dalam kuantiti yang sedikit tidak suka berkumpulan, tinggal di tempat lembap di lubang-lubang kayu. | | | |
rodok | [Ä.d/] | kata nama | lubang besar. | Baek-baek jalan tu, ade rodok. | [bA.e/.bA.e/ dZA.lAn tu A.d« Ä.d/] | Berhati-hati berjalan tu, ada lubang besar. |
bedarang | [b«.dA.ÄAN] | kata adjektif | berkenaan sesuatu yang berlubang-lubang akibat sesuatu seperti ditembusi peluru, dimakan anai-anai dan lain-lain. | Baju bedarang makan anai-anai. | [bA.dZu b«.dA.ÄAN mA.kAn A.nAj.AnAj] | Baju berlubang-lubang dimakan anai-anai. |
lobong | [l.bN] | kata adjektif | berkenaan lubang yang semakin membesar. | Dindeng rumah lobong makan dek anai-anai. | [din.deN Äu.mAh l.bN mA.kAn de/ A.nAj.A.nAj] | Dinding rumah berlubang kerana dimakan anai-anai. |
kelobek | [k«.l.bE/] | kata adjektif | berkenaan lubang atau kudis yang membesar. | Pak Mat lambat berubat, luke dia kelobek. | [pA/ mAt lAm.bAt b«.Äu.bAt lu.k« di.j« k«.l.bE/] | Pak Mat lambat berubat, lukanya sudah semakin membesar. |
boloh | [b.lh] | kata adjektif | berkenaan sesuatu (seperti kasut, lubang) yang besar dan tidak sepadan dengan sesuatu yang lain (seperti kaki, skru). | Koi tak sedap jalan pase kasut boloh. | [koi tA/ s«.dAp dZA.lAn pA.sE kA.sut b.lh] | Saya tak selesa berjalan sebab kasut besar. |
tumang | [tu.mAN] | kata nama | dapur yang dibuat dengan cara mengorek lubang di tanah. | Tanoh liat elok buat tumang. | [tA.nh li.jAt E.l/ bu.wAt tu.mAN] | Tanah liat elok dibuat tumang |
rokme | [Ä.m«] | kata nama | dapur yang dibuat dengan cara mengorek lubang di tanah. | Bile nok kenuri kene buat rokme nok masok. | [bi.l« n k«.nu. Äi k«.n« bu.wAt Ä.m« n mA.s] | Apabila hendak mengadakan kenduri mestilah membuat rokme untuk memasak. |
petek ula | [p«.te/ u.lA] | | permainan dengan cara memetik kayu pendek di dalam lubang sehingga melantun ke atas dan dipukul oleh kayu panjang. | Kawan tok reti maen petek ula. | [kA.wAn t/ Ä«.ti mA.en p«.te/ u.lA] | Saya tidak tahu bermain petek ular. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
mbat-mbat | [m.bAt.m.bAt] | kata nama | bekas air wangi daripada tembaga dan biasanya digunakan untuk merenjis pengantin. Bekas ini berbatang panjang dan mempunyai lubang-lubang halus di bahagian atasnya, manakala di bahagian bawahnya agak bulat untuk mengisi air wangian | Besanya mbat-mbat ni orang boh ayaq mawaq. | [bE.sA.øA m.bAt.m.bAt ni .ÒAN boh A.jA)Ö mA.wA)Ö] | Biasanya bekas air wangi daripada tembaga diisi dengan air mawar. |
| | | 2. membuat lubang pada sesuatu seperti buah, dinding, tanah dan lain-lain. | Awat hang tak kaet nyoq tu, habeh tupai kerobek. | [A.wAt hAN tA/ kAet ø)Ö tu hA.beh tu.pAj k«.Ò.bE/] | Mengapa awak tidak kait kelapa itu, habis tupai buat lubang. |
pecah mengkarong | [p«.tSAh m«N.kA.ÒoN] | | darah yang keluar melalui lubang hidung secara tiba-tiba | Kalu pecah mengkarong, hang sumbat daon sireh. | [kA.lu dZA.di lA.gi p«.tSAh m«N.kA.ÒoN hAN sum.bAt dAon si.Òeh] | Kalau darah keluar melalui lubang hidung secara tiba-tiba, awak sumbat dengan daun sirih. |
geredi | [g«.Ò«.di] | kata kerja | mengorek lubang telinga dengan menggunakan sesuatu (seperti tangan, putik kapas, mancis dan lain-lain). | Beat Pak Leh suka geredi telinga dengan rokok daon. | [bE.At pA lEh su.kA g«.Ò«.di t«.li.NA d«.NAn Ò.k dAon] | Tabiat Pak Saleh suka korek telinga dengan rokok daun. |
she | [sEh] | kata kerja | menghembus hingus secara menutup sebelah hidung dengan jari atau memicit lubang hidung dengan jari; nyeh | Orang dok tengah makan hang pi la seh jaoh sikit. | [o.ÒAN do t«.NAh mA.kAn hAN pi lA sEh dZAoh si.kit] | Orang sedang makan awak pergilah seh jauh sikit. |
gedohoq | [g«.do.h)Ö] | kata nama | 1. dapur yang dibuat dengan cara mengorek lubang di tanah, sabak. | Dulu bila nak raya baru tok pakai gedohoq bila kacau dodoi. | [du.lu bi.lA nA ÒA.jA bA.Òu to pA.kAj g«.do.h)Ö bi.lA kA.tSAw do.doj] | Dahulu apabila hampir hari raya baru nenek pakai sabak untuk mengacau dodol. |
dajai | [dA.dZAj] | kata nama | alat penggali atau pengorek tanah bermata dua yang dibuat daripada besi, berhulu dan mempunyai dua mata yang melengkung | Kita kena pakai dajai nak korek lubang pasai tanah tu banyak batu. | [ki.tA k«.nA pA.kAj dA.dZAj nA ko.Òe lu.bAN pA.sAj tA.nAh tu bA.øA bA.tu] | Kita perlu guna dajai untuk mengorek lubang sebab tanah itu banyak batu. |
dereluih | [d«.Ò«.luC] | kata kerja | menembusi atau memasuki sesuatu tanpa disengajakan berkenaan lantai, dinding, lubang, lopak dan lain-lain | Kaki anak aku dereluih lopak masa dia lari kat rumah tok. | [kA.ki A.nA A.ku d«.Ò«.luC lo.pA mA.sA di.jA lA.Òi kAt Òu.mAh to] | Kaki anak saya memasuki lopak masa dia lari di rumah nenek. |
gerodek | [g«.Òo.dE/] | kata kerja | menggerak-gerakkan tangan atau menggunakan sesuatu yang lain (seperti kayu, buluh, besi dan lain-lain) secara berulang-ulang; gerodak, rodak, rodek | Tulong gerodek sat lubang kunci pintu bilek, telekat menatang apa tak tau. | [tu.loN g«.Òo.dE/ sAt lu.bAN kun.tSi pin.tu bi.le/ t«.l«.kAt m«.nA.tAN A.pA tA/ tAw] | Tolong gerodek lubang kunci pintu bilik, tidak tahu apa benda yang tersumbat. |
nyeh | [øEh] | kata kerja | menghembus hingus secara menutup sebelah hidung dengan jari atau memicit bahagian tepi lubang hidung dengan jari; seh | Jangan dok nyeh hingguih rata-rata. | [dZA.NAn do øEh hiN.guC ÒA.tA.ÒA.tA] | Jangan nyeh hingus di merata-rata tempat. |
|
Tesaurus |
---|
| lubang (kata nama) | 1. Bersinonim dengan liang: rongga, gohong, saung,
2. Bersinonim dengan lekuk: pesuk, lopak, paluh, palung,
3. Bersinonim dengan peluang: kesempatan, jalan, cerlak,
| Kata Terbitan : berlubang, melubang, melubangkan, |
|
Puisi |
---|
|
Duduk tak duduk gali lubang, Asal gali lubang juga; Duduk tak duduk kenangkan orang, Orang tidak kenangkan kita.
Lihat selanjutnya... |
|