Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
patah rome | [pA.tAh Äo.m«] | | terencat pertumbuhan (pada manusia, haiwan peliharaan) daripada segi psikologi dan lain-lain kerana terpisah. | Umo baru due taon dah kene tinggal, ape tak patah rome. | [u.mo bA.Äu du.we tAon dAh k«.n« tiN.gAl A.p« tA/ pA.tAh | Umur baru dua tahun sudah kena tinggal, mana tidak terencat kesuburan. |
kejong | [k«.dZoN] | kata adjektif | berkenaan benda, binatang atau manusia yang keras atau kejang disebabkan sesuatu proses atau tindak balas. | Ikan tu kejong kene ae batu. | [i.kAn tu k«.dZoN k«.n« Ae bA.tu] | Ikan itu keras kena air batu. |
dengkes | [deN.kes] | kata adjektif | pendek pada salah satu kaki (pada manusia atau haiwan). | Orang jumpa harimau dengkes takkan nak tunggu. Cabut larilah! | [o.ÄAN NtSum.p« hA.Äi.mAw deN.kes tA/.kAn nA/ tuN.gu ] | Sudah terjumpa harimau berkaki pendek sebelah takkan nak tunggu. Cabut larilah! |
telonop | [t«.lo.nop] | kata adjektif | jahanam atau rosak pada sesuatu kerana perbuatan manusia, binatang, benda atau keadaan alam. | Telonop basikal budak Ali, bile ade orang tue yang naek. | [t«.lo.nop bA.si.kAl bu.dA/ A.li bi.l« A.d« o.ÄAN tu.w« jAN | Rosak basikal Ali, apabila orang tua yang naik. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
bedudun | [b«.du.dun] | kata adjektif | berkenaan kumpulan manusia yang berbondong-bondong, berduyun-duyun dan bertali arus. | Setat pagi tadi orang berdudun ataeh jalan pi tengok Pesta Langkawi. | [s«.tAt pA.gi tA.di .ÒAN b«.du.dun A.tAEh dZA.lAn pi tE.N/ pEs.tA lAN.kA.wi] | Sejak pagi tadi, orang ramai bertali arus di jalan kerana menyaksikan Pesta Langkawi. |
tengelong | [t«.N«.loN] | kata nama | sejenis hantu yang berkepala (manusia) tanpa badan (tetapi mempunyai bahagian-bahagian dalam perut), penanggal; tenggelong. | Orang kampong dok sibok pasai depa dok jumpa tenggelong tiap malam. | [.ÒAN kAm.poN do/ si.bo/ pA.sAj dE.pA do/ dZum.pA t«.N«.loN ti.jAp mA.lAm] | Orang kampung sibuk kerana mereka selalu berjumpa dengan hantu penanggal setiap malam. |
tenggelong | [t«N.g«.loN] | kata nama | sejenis hantu yang berkepala (manusia) tanpa badan (tetapi mempunyai bahagian-bahagian dalam perut), penanggal; tengelong. | Orang kampong dok sibok pasai depa dok jumpa tenggelong tiap malam. | [.ÒAN kAm.poN do/ si.bo/ pA.sAj dE.pA do/ dZum.pA t«N.g«.loN ti.jAp mA.lAm] | Orang kampung sibuk kerana mereka selalu berjumpa dengan hantu penanggal setiap malam. |
melewaq | [m«.lE.wA)Ö] | kata kerja | merayau, berkeliaran, berjalan ke sana ke mari (manusia, burung dan lain-lain); kelewar. | Awat la mak pak depa dok biaq anak-anak depa dok melewaq tak tentu masa kat kompleks beli-belah tu. | [A.wAt lA mA/ pA/ dE.pA do/ bi.jA)Ö A.nA/.A.nA/ dE.pA do/ m«.lE.wA)Ö tA/ t«n.tu mA.sA kAt kom.pleks b«.li.b«.lAh tu] | Kenapa ibu bapa membiarkan anak-anak mereka berkeliaran tidak tentu masa di kompleks membeli-belah itu. |
kelewaq | [k«.lE.wA)Ö] | kata kerja | merayau, berkeliaran, berjalan ke sana ke mari (manusia, burung dan lain-lain); melewaq. | Apa depa buat dok kelewaq tang tu? | [A.pA dE.pA bu.wAt do/ k«.lE.wA)Ö tAN tu] | Mengapa mereka merayau-rayau di tempat itu. |
ketibat | [k«.ti.bAt] | kata nama | sejenis serangga (seperti tuma, tungau) yang menggigit pada kulit manusia atau haiwan. Biasanya terdapat di pokok. | | | |
jerembap | [dZ«.Ò«m.bAp] | kata kerja | terserempak, bertembung, bersua dengan tidak diduga, berjumpa dengan tidak disangka-sangka (manusia, binatang dan lain-lain); jeromoh. | Hang tau dak, aku jerembap dengan pak belang masa aku menebaeh kebon pagi tadi. | [hAN tAw dA/ A.ku dZ«.Ò«m.bAp d«.NAn pA/ b«.lAN mA.sA A.ku m«.n«.bAEh k«.bon pA.gi tA.di] | Engkau tahu tidak, aku terserempak dengan harimau sewaktu aku menebas di kebun pagi tadi. |
wing | [wiN] | kata nama | alat pemerah tebu (air) yang dibuat daripada kayu dan diputarkan dengan bantuan tenaga haiwan atau manusia. | La ni orang tak guna dah wing nak perah tebu, orang guna mesen tebu. | [lA ni .ÒAN tA/ gu.nA dAh wiN nA/ p«.ÒAh t«.bu .ÒAN gu.nA me.sen t«.bu] | Zaman sekarang orang tidak lagi menggunakan wing untuk memerah tebu, tetapi menggunakan mesin tebu. |
meloko | [m«.l.k] | kata kerja | berdiam diri sambil menundukkan kepala kerana takut, tidak berani melawan dan sebagainya (biasanya kepada manusia). | Depa tu kat kampong sendiri bukan maen belagak, masok kampong orang meloko saja. | [dE.pA tu kAt kAm.poN s«n.di.Òi bu.kAn mAen b«.lA.gA/ mA.so/ kAm.poN .ÒAN m«.l.k sA.dZA] | Mereka itu hanya berlagak berani di kampung sendiri, tetapi apabila berada di kampung orang, diam pula. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
nondeng | [n:n.deN] | kata kerja | memegang kepada sesuatu dengan keadaan kaki tergantung-gantung (tentang manusia, binatang), bergayut. | Kero tu dok nondeng atah pokok getoh. | [k«.Ä tu do/ n:n.deN A.tAh p.k/ g«.th] | Kera tu sedang bergayut di atas pokok getah. |
| | | 2. menghisap darah dan lain-lain (berkenaan hantu), menghirup. | Atu suko jujuk daroh manusio, kalu mung nok tahu. | [A.tu su.k dZu.dZu/ dA.Äh mA.nu.si.j kA.lu muN n/ tA.hu] | Hantu suka hisap darah manusia, kalau kamu nak tahu. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
morangkah | [m.ÄAN.kAh] | kata adjektif | berkenaan badan manusia yang panas. | Budak tu, badane morangkah, domam agake. | [bu.dA/ tu bA.dAn.E m.ÄAN.kAh d.mAn A.gA/.E] | Budak itu, badannya panas, demam agaknya. |
tonggong | [tN.gN] | kata adjektif | berkenaan bentuk badan manusia yang besar serta tinggi. | Lamo tak jumpo, dah tonggong rupoe kau ni jang. | [lA.m tA/ dZum.p dAh tN.gN Äu.p.E kAw ni jAN] | Lama tidak berjumpa, sudah besar panjang rupanya engkau. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
beterombe | [b«.t«.Äom.b«] | kata kerja | kejar-mengejar dalam kalangan manusia, biasanya kanak-kanak di atas lantai papan rumah kampung, atau binatang biasanya tikus, di atas siling sehingga mengeluarkan bunyi bising. | Kuceng tak de, tikus beterombe kat siling. | [ku.tSeN tA/ d« ti.kus b«.t«.Äom.b« kAt si.liN] | Kucing tidak ada, tikus kejar mengejar di atas siling. |
loyah | [lo.jAh] | kata adjektif | berkenaan mulut manusia atau benda yang besar. | Nak senang isik ae, carik le tempayan mulut loyah. | [nA/ s«.nAN i.si/ Ae tSA.Äi/ l« t«m.pA.jAn mu.lut lo.jAh] | Nak senang isi air, carilah tempayan mulut besar. |
padok | [pA.do/] | kata kerja | memadankan barang-barang atau menjodohkan pasangan manusia. | Kalau mak padokkan kau dengan budak tu, kau mau? | [kA.lAw mA/ pA.do/.kAn kAw d«.NAn bu.dA/ tu kAw mAu] | Kalau emak jodohkan engkau dengan budak itu, engkau mahu? |
lacak | [lA.tSA/] | kata kerja | memijak sesuatu secara berulang-ulang kali oleh manusia atau haiwan yang boleh menyebabkan kerosakan. | Abes sapan batas sayo aku kene lacak lembu. | [A.bes sA.pAn bA.tAs sA.jo A.ku k«.n« lA.tSA/ l«m.bu] | Habis rosak batas sayur aku dipijak-pijak lembu. |
menggelujang | [m«N.g«.lu.dZAN] | kata adjektif | berkenaan manusia atau haiwan yang meronta-ronta sambil kaki menedang-nendang. | Bukan maen susah lagi budak ni nak bagi ubat, die menggelujang. | [bu.kAn mAen su.sAh lA.gi bu.dA/ ni nA/ bA.gi u.bAt di.j« m«N.g«.lu.dZAN] | Bukan main susah lagi budak ini hendak diberikan ubat, dia menggelujang. |
wayat | [wA.jAt] | kata nama | kelibat (bagi manusia atau haiwan), bayang (bagi barang-barang). | Tok sah kau carik lagi barang tu, wayat die pon aku dah lame tak nampak | [to/ sAh kAw tSA.Äi/ lA.gi bA.ÄAN tu wA.jAt di.j« pon A.ku dAh lA.m« tA/ nAm.pA/] | Tidak usah engkau cari lagi barang itu, bayangnya pun aku sudah lama tidak nampak. |
guntas | [gun.tAs] | kata kerja | perbuatan meragut bahagian pucuk daun atau bunga oleh haiwan atau manusia. | Abes sapan pokok bunge aku baru nak tumbuh kene guntas kambeng. | [A.bes sA.pAn po.ko/ bu.N« A.ku bA.Äu nA/ nA/ tum.buh k«.n« gun.tAs kAm.beN] | Habis rosak pokok bunga aku baru hendak tumbuh diragut oleh kambing bahagian pucuknya. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
| | | 2. berkenaan manusia, kenderaan, haiwan dan lain-lain yang tersangat kotor seperti bergelumang dengan lumpur. | Kaki awok beseledot, jangan naek rumoh. | [kA.ki A.w/ b«.s«.lE.d.et dZA.NAn nA.e/ Äu.mh] | Kaki awak tersangat kotor, jangan naik ke atas rumah. |
jarah | [dZA.ÄAh] | kata adjektif | berkenaan manusia atau haiwan pada peringkat pertengahan umur. | Ayoh taroh kebo jarah buat korban. | [A.joh tA.Äoh k«.b dZA.ÄAh bu.wAt koÄ.bAn] | Ayah menyimpan kerbau jarah untuk dibuat korban. |
menciput | [m«n.tSi.put] | kata kerja | berlari dengan pantas (berkenaan manusia atau haiwan) kerana sesuatu sebab (seperti takut, terkejut). | Budok tu menciput tengok tok mudem. | [bu.d/ tu m«n.tSi.put tE.N/ to/ mu.dem] | Budak itu menciput apabila melihat tok mudim. |
ngang | [NAN] | kata adjektif | 1. berkenaan sesuatu yang kelihatan riang kerana terlepas daripada sesuatu hal seperti manusia (masalah) atau haiwan (kurungan). | Ngang ngat budok Denan tu lepaih preksa. | [NAN NAt bu.d/ d«.nAn tu l«.pAC pÄe/.sA] | Riang sungguh Adnan selepas peperiksaan. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
yong | [joN] | kata kerja | membawa dan mengawal sekumpulan manusia atau haiwan (contohnya itik) | Pagi-pagi dia yong itik pi bendang. | [pA.gi.pA.gi di.jA joN i.tE/ pi b«n.dAN] | Pagi-pagi dia membawa itik ke sawah. |
boroi | [bo.Òoj] | kata adjektif | buncit berkenaan perut manusia atau haiwan | Perot budak tu boroi pasai cacin. | [p«.Òot bu.dA tu bo.Òoj pA.sAj tSA.tSin] | Perut budak tu buncit sebab cacing. |
rengau | [Ò«.NAw] | kata kerja | mencakar berkenaan binatang dan manusia | Jaga anak hang bok baek, sat gi kucin tu rengau. | [dZA.gA. A.nA hAN b bAe sAt gi ku.tSin Ò«.NAw] | Jaga anak awak baik-baik, nanti kucing cakar. |
bagok | [bA.g] | kata adjektif | besar dan tinggi berkenaan badan manusia atau haiwan. | Budak ni bagok sunggoh, pasai tu baju pak dia pon dia buleh pakai. | [bu.dA ni bA.g suN.goh pA.sAj tu bA.dZu pA di.jA pon di.jA bu.leh pA.kAj] | Budak ni besar sungguh, sebab itu pakai bajunya pun dia boleh pakai. |
reta gadi | [ÒE.tA gA.di] | | sejenis pengangkutan dua roda yang ditarik oleh manusia | Asai-asai taya reta gadi lapeh luaq besi, lapeh dalam kayu. | [A.sAj.AsAj tA.jA ÒE.tA gA.di lA.peh lu.wA)Ö b«.si lA.peh dA.lAm kA.ju] | Asal-asal tayar kereta gadi lapisan luarnya besi, lapisan dalamnya kayu. |
bekeretang | [b«.k«.Ò«.tAN] | kata adjektif | berkenaan dengan kotoran yang kering pada sesuatu permukaan seperti anggota badan manusia, haiwan, pakaian, dan dinding. | Pipi budak tu bekeretang dengan hinguih. | [pi.pi bu.dA tu b«.k«.Ò«.tAN d«.NAn hi.NuC] | Pipi budak itu bekeretang dengan hingus. |
|
Puisi |
---|
|
Anak India membawa madat, Dari Kedah langsung ke Bali; Hidup manusia biar beradat, Bahasa tidak berjual-beli.
Lihat selanjutnya... |
|