Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
mengocok | [m«.No.tSo/] | kata kerja | memukul dengan lebih kerap dalam permainan kompang, tanpa menjejaskan rentak. | Sedang orang laen menyelalu dan meningkah si Ali mengocok kompangnye. | [s«.dAN o.ÄAN lAen m«.ø«.lA.lu dAn m«.niN.kAh si A.li | Sedang orang lain menyelalu dan meningkah si Ali memukul kompangnya dengan laju tanpa menjejaskan rentak. |
bokbang | [bo/.bAN] | kata kerja | memandai-mandai seolah-olah dia yang lebih tahu. | Kalau tak tau menau jangan nak bokbang sane sini. | [kA.lAw tA/ tAu m«.nAu dZA.NAn nA/ bo/.bAN sA.n« si.ni] | Kalau tidak tahu hal sebenarnya, jangan cuba hendak memandai-mandai. |
candi | [tSAn.di] | kata adjektif | tidak kekok melakukan sesuatu atau berhadapan dengan orang yang lebih tua atau tinggi kedudukannya. | Candinye budak ni, becakap kat pentas pon boleh. | [tSAn.di.ø« bu.dA/ ni b«.tSA.kAp kAt p«n.tAs pon bo.leh] | Tidak kekok langsung budak ini, bercakap di atas pentas pun dia boleh. |
bonyo | [bo.øo] | kata adjektif | berkenaan buah yang terlalu lembik kerana sudah lama terbiar atau terjatuh atau dihempap sesuatu. | Pisang dah bonyo, baek buang aje. | [pi.sAN dAh bo.øo bAe/ bu.wAN A.dZ«] | Pisang yang sudah lembik, lebih baik dibuang sahaja. |
ngotem | [No.tem] | kata kerja | membuat kerja sambilan untuk menambah pendapatan. | Abang buat ngotem malam ini nak carik duet | [A.bAN bu.wAt No.tem mA.lAm i.ni nA/ tSA.Äi/ du.wet l«.bih] | Abang bekerja sambilan malam ini kerana hendak mendapatkan wang yang lebih. |
jap ati | [dZAp A.ti] | | tetap (hati, fikiran dan lain-lain), pasti. | Nasihatlah die selalu supaye lebeh jab ati bile buat pilihan. | [nA.si.hAt.lAh di.j« s«.lA.lu su.pA.j« l«.beh dZAp A.ti bi.l« ] | Nasihatlah dia selalu supaya lebih tetap hati apabila membuat pilihan. |
kedi | [k«.di] | kata adjektif | berkenaan saiz badan orang yang kecil daripada saiz biasa. | Budak kedi tu pun kau takut, kan kau lebeh besa! | [bu.dA/ k«.di tu pon kAw tA.kot kAn kAw l«.beh b«.sA] | Budak kecil macam itu pun kau takut, bukankah engkau lebih besar! |
cuci | [tSu.tSi] | kata nama | hantaran daripada pengantin lelaki kepada pengantin perempuan yang hanya mengandungi sejumlah wang hantaran, cincin kahwin dan hadiah berbentuk kelengkapan baju dan lain-lain tanpa barang kemas yang selengkapnya. | Kami lebeh suke hantaran lime ribu cuci daripade tige ribu serbe satu. | [kA.mi l«.beh su.k« hAn.tA.ÄAn li.m« Äi.bu tSu.tSi dA.Äi.pA.d« | Saya lebih suka hantaran lima ribu cuci daripada tiga ribu serba satu. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
dah I | [dAh] | kata adjektif | lebih awal, lebih dahulu. | Tak dan apa-apa lagi dia marah dah. | [tA/ dAn A.pA.A.pA lA.gi di.jA mA.ÒAh dAh] | Belum sempat berbuat apa-apa lagi, dia sudah marah. |
cek | [tSe/] | kata nama | saya, aku (bahasa sapaan yang digunakan oleh orang yang lebih muda kepada yang lebih tua) dalam suasana manja atau mesra. | Cek tak mau pi dengan pak tengok Pesta Langkawi. | [tSe/ tA/ mAw pi d«.NAn pA/ tE.N/ pEs.tA lAN.kA.wi] | Saya tidak mahu pergi dengan ayah ke Pesta Langkawi. |
cang | [tSAN] | kata nama | bahagian atau permukaan yang lebih kecil pada sebuah gendang silat, daripada kulit lembu. Bahagian yang besar dipanggil bam. | Bunyi gendang belah cang tu deraeh, bunyi gendang belah bam pelan sikit. | [bu.øi g«n.dAN b«.lAh tSAN tu d«.ÒAeh bu.øi g«n.dAN b«.lAh bAm p«.lAn si.kit] | Bunyi gendang di bahagian cang lebih kuat daripada bahagian bam. |
celakoi | [tS«.lA.koj] | kata tugas | seruan yang lebih ringan maksudnya daripada makna perkataan celaka, bedebah (kata seruan). | Celakoi sunggoh budak-budak ni curi buah moktan aku. | [tS«.lA.koj suN.goh bu.dA/.bu.dA/ ni tSu.Òi bu.wAh mo/.tAn A.ku] | Budak-budak bedebah ini mencuri buah rambutan aku. |
bam | [bAm] | kata nama | bahagian atau permukaan yang lebih besar pada sebuah gendang silat, (biasanya berukuran lilit antara 24 hingga 29 inci), daripada kulit lembu. Bahagian yang kecil disebut cang. | Kulet belah bam kena ganti, pasai depa pukoi kuat sangat sampai pecah. | [ku.let b«.lAh bAm k«.nA gAn.ti pA.sAj dE.pA pu.koj ku.wAt sA.NAt sAm.pAj p«.tSAh] | Kulit di bahagian bam hendaklah digantikan, kerana mereka memukulnya terlalu kuat sehingga pecah. |
krekup | [kÒ«.kup] | kata nama | sejenis buah yang saiznya lebih besar daripada buah ceri apabila masak berwarna kemerah-merahan dan pokoknya berduri; krekop. | | | |
krekop | [kÒ«.kop] | kata nama | sejenis buah yang saiznya lebih besar daripada buah ceri apabila masak berwarna kemerah-merahan dan pokoknya berduri; krekup. | | | |
banaeh | [bA.nAEh] | kata nama | ukuran untuk pukat, (sebanaeh pukat panjangnya lebih kurang seratus kaki). | Pukat laut dalam besanya antara tengah dua banaeh dengan tiga banaeh. | [pu.kAt lAut dA.lAm bE.sA.øA An.tA.ÒA t«.NAh du.wA bA.nAEh d«.NAn ti.gA bA.nAEh] | Biasanya panjang pukat laut dalam, antara satu setengah banaeh hingga tiga banaeh. |
kolom | [k.lm] | kata adjektif | keadaan terperosoknya kepala ke dalam songkok (topi dan sebagainya) yang lebih besar saiznya daripada kepala. | Kepala dia kecik, kepiah dia besak, bila pakai nampak kolom sunggoh. | [k«.pA.lA di.jA k«.tSi/ k«.pi.jAh di.jA b«.sA)Ö bi.lA pA.kAj nAm.pA/ k.lm suN.goh] | Apabila kepalanya yang kecil itu dipakaikan songkok besar, kepalanya terperosok ke dalam. |
ayaq | [A.jAâÖ] | kata adjektif | had atau tempoh masa dalam sesuatu pusingan perlagaan ayam, ikan belaga, kadarnya lebih kurang lima belas minit. Caranya dengan meletakkan tempurung yang ada satu lubang kecil di atas air di dalam sesuatu bekas. Air akan masuk ke dalam tempurung itu sed | Belaga kali ni takat empat ayaq cukopla, ayam aku mudah leteh. | [b«.lA.gA kA.li ni tA.kAt «m.pAt A.jAâÖ tSu.kop.lA A.jAm A.ku mu.dAh l«.teh] | Tempoh bagi perlagaan ayam kita kali ini cukup setakat empat air sahaja kerana ayam aku mudah letih. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
gori | [g:.Äi] | kata kerja | penjualan awal pada harga yang lebih rendah daripada harga biasa agar jualan yang seterusnya lebih laris. | Ambekla awe mokcek wak gori ni. | [Am.be/.lA A.wE m/.tS«/ wA/ g:.Äi ni] | Ambillah nak, makcik nak buat jualan awal ni. |
bok | [b))/] | kata adjektif | bengkak yang menjadi lebih besar akibat gigitan serangga, jatuh dan lain-lain. | Muko budok tu bekok bok keno pakoh tebuwe. | [mu.k bu.d/ tu b«.k/ b))/ k«.n pA.kh t«.bu.wE] | Muka budak tu sangat bengkak kerana disengat tebuan. |
dooh lalu | [d:/.h lA.lu] | | berkenaan perangai yang keterlaluan, berlebih-lebih, melampau. | Pranga mung tu dooh lalu, sebak tu nyo beci ko ore. | [pÄA.NA muN tu d:/.h lA.lu s«.bA/ tu ø b«.tSi k .ÄE] | Perangai kamu tu keterlaluan, sebab tu dibenci orang. |
bocong | [b.tSN] | kata nama | bekas menyimpan air panas (supaya tahan lebih lama), termos. | Mok buboh ae panah dale bocong. | [m/ bu.boh Ae pA.nAh dA.lE b.tSN] | Mak bubuh air panas ke dalam termos. |
gabah-gabah | [gA.bAh.gA.bAh] | kata adjektif | ala kadar dalam membuat sesuatu (asal siap), lebih kurang, secara kasar. | Pok Ka wak wa tu gabah-gabah jah. | [p/ kA wA/ wA tu gA.bAh.gA.bAh dZAh] | Pak Bakar buat wau tu secara ala kadar saja. |
cuk | [tSu/] | kata kerja | melepaskan sesuatu (berkenaan tali wau, tali lembu dan lain-lain) supaya dapat bergerak lebih bebas (tetapi masih dalam ikatan). | Mung cuk molek la tali wa tu, baru wa mung naek tinggi. | [muN tSu/ m:.lE/ lA tA.li wA tu bA.Äu wA muN nAe/ tiN.gi] | Kamu lepaskanlah tali wau tu, baru wau kamu naik tinggi. |
reng | [ÄeN] | kata nama | tenaga, kudrat. | Reng diyo kuak pado ore laeng, pasa diyo make makjong. | [ÄeN di.j ku.wA/ pA.d .ÄE lAeN pA.sA di.j mA.kE mA/.dZoN] | Tenaga dia lebih kuat daripada orang lain sebab dia makan makjun. |
moto | [m.t] | kata nama | sejenis balang kaca yang bersaiz besar untuk diisi makanan. | Gi taroh dale moto sekuk hok lebeh tu. | [gi tA.Äoh d:A.lE m.t s«.ku/ h/ l«.beh tu] | Pergi simpan dalam balang biskut yang lebih tu. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
kolopai | [k.l.pAj] | kata nama | beg daripada mengkuang atau plastik, bertali satu, sumpit. | Kolopai yang dibuek dari mongkuang dah jarang jumpo sekarang kerano orang lobih suko pakai plastik. | [k.l.pAj jAN di.bu.wE/ dA.Äi mN.kuAN dAh dZA.ÄAN dZum.p s«.kA.ÄAN .ÄAN l.beh su.k pA.kAj plAs.ti/] | Kolopai yang dibuat dari mengkuang sudah jarang jumpa sekarang, kerana orang lebih suka pakai plastik |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
nye | [ø«] | kata nama | panggilan bagi orang perempuan yang lebih muda daripada si pemanggil. | | | |
be | [b«] | kata nama | panggilan bagi orang lelaki yang lebih muda daripada si pemanggil; babe. | | | |
babe | [bA.b«] | kata nama | panggilan bagi orang lelaki yang lebih muda daripada si pemanggil; be. | | | |
merong | [m«.ÄoN] | kata nama | sejenis anai-anai berwarna kuning air dan bersaiz lebih kecil daripada anai-anai biasa. | | | |
mengkuang ladang | [m«N.ku.wAN lA.dAN] | | sejenis pokok mengkuang yang tumbuh di paya. Daunnya lebih lembut daripada mengkuang lain sehingga durinya boleh ditarik dengan tangan setelah dihiris sedikit pada pangkalnya. | | | |
mengkuang Keling | [m«N.ku.wAN k«.liN] | | sejenis mengkuang yang boleh ditanam di kebun. Durinya dibuang dengan menggunakan jangka. Mengkuang jenis ini sesuai untuk dibuat tikar berwarna kerana warnanya lebih putih setelah dijemur; mengkuang kampong. | | | |
mengkuang kampong | [m«N.ku.wAN kAm.poN] | | sejenis mengkuang yang boleh ditanam di kebun. Durinya dibuang dengan menggunakan jangka. Mengkuang jenis ini sesuai untuk dibuat tikar berwarna kerana warnanya lebih putih setelah dijemur; mengkuang keling. | | | |
pisau tarek | [pi.sAw tA.Äe/] | | sejenis pisau menoreh pokok getah yang mempunyai mata di sebelah bawah yang digunakan secara menarik dari hujung ke pangkal carang (bekas torehan); ketam tarek, pahat tarek. | Pakai pisau tarek rase macam lebeh cepat noreh. | [pA.kAj pi.sAw tA.Äe/ ÄA.s« mA.tSAm l«.beh tS«.pAt no.Äeh] | Pakai pisau tarik terasa lebih cepat menoreh. |
pahat tarek | [pA.hAt tA.Äe/] | | sejenis pisau menoreh pokok getah yang mempunyai mata di sebelah bawah yang digunakan secara menarik dari hujung ke pangkal carang (bekas torehan); ketam tarek, pisau tarek. | Pakai pahat tarek rase macam lebeh cepat noreh. | [pA.kAj pA.hAt tA.Äe/ ÄA.s« mA.tSAm l«.beh tS«.pAt no.Äeh] | Pakai pahat tarik terasa lebih cepat menoreh |
ketam tarek | [k«.tAm tA.Äe/] | | sejenis pisau menoreh pokok getah yang mempunyai mata di sebelah bawah yang digunakan secara menarik dari hujung ke pangkal carang (bekas torehan); pahat tarek, pisau tarek. | Pakai ketam tarek rase macam lebeh cepat noreh. | [pA.kAj k«.tAm tA.Äe/ ÄA.s« mA.tSAm l«.beh tS«.pAt no.Äeh] | Pakai ketam tarik terasa lebih cepat menoreh. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
kunang | [ku.nAN] | kata nama | sejenis binatang yang lebih besar daripada pelanduk dan kecil daripada napoh. | | | |
rinyau | [Äi.øAw] | kata nama | sejenis ikan laut yang saiznya lebih besar daripada ikan bilis. | | | |
selaboh | [s«.lA.boh] | kata adjektif | berkenaan bahagian pinggang hingga ke kakinya lebih panjang. | Pemaen bola keranjang eloklah betuboh selaboh. | [p«.mA.en b.lA k«.ÄAn.dZAN E.lo/.lAh b«.tu.boh s«.lA.boh] | Pemain bola keranjang seeloknya berbadan selaboh |
landau | [lAn.dAw] | kata nama | sejenis hidupan laut seakan-akan gamat tetapi lebih besar. | | | |
congkeh mato | [tSN.keh mA.t] | | sejenis permainan tradisi yang dimainkan oleh dua orang atau lebih dengan menggunakan dua batang kayu. | Le ni orang tok tau doh maen congkeh mato | [l« ni .ÄAN t/ tAw dh mA.en tSN.keh mA.t] | Sekarang ini ramai orang sudah tidak tahu bermain congkeh mata. |
selenseng | [s«.lEN.seN] | kata nama | sejenis pokok yang hidup dikawasan paya, seperti pokok mengkuang tetapi saiznya lebih kecil. Daunnya berduri dan boleh dibuat kraftangan seperti bakul, tikar dan sebagainya. | | | |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
| | | 2. berkenaan dengan makanan yang tidak lebih dan tidak kurang. | Laok tu cap-cap untok sepuloh orang saja. | [lAo/ tu tSAp.tSAp un.to/ s«.pu.loh .ÒAN sA.dZA] | Lauk tu tidak lebih dan tidak kurang, hanya untuk sepuluh orang. |
pesoh | [pE.sh] | kata kerja | memberi perhatian yang lebih kepada seseorang atau sesuatu | Menantu dia sorang tu saja yang pesoh dia masa dia kat hospital. | [m«.nAn.tu di.jA so.ÒAN tu sA.dZA jAN pE.sh di.jA mA.sA di.jA kAt hos.pi.tAl] | Menantunya seorang itu saja yang memberinya perhatian yang lebih semasa dia di hospital. |
| | | 2. binaan tambahan di bahagian sisi rumah yang berbumbung sendeng dan lebih rendah daripada bumbung asal | Bila nak kenuri-kenara orang buat semurop untok masak. | [bi.lA nA/ k«.nu.Òi.k«.nA.ÒA .ÒAN bu.wAt s«.mu.Òop un.to/ mA.sA/] | Apabila kenduri-kendara orang buat semurop untuk memasak. |
merebiang | [m«.ÒE.bi.jAN] | kata adjektif | berkenaan dengan pakaian yang dipakai lebih besar daripada saiz yang sepatutnya | Dia naek moto pakai jubah nampak merebiang. | [di.jA nAe/ m.t pA.kAj dZu.bAh nAm.pA/ m«.ÒE.bi.jAN] | Dia menunggang motorsikal memakai jubah nampak besar. |
kolom | [ko.lom] | kata adjektif | berkenaan dengan seseorang yang memakai songkok yang lebih besar daripada saiz kepala. | Pelek la YB tu pakai kepiah nampak kolom. | [p«.lE/ lA wAj.bi tu pA.kAj k«.pi.jAh nAm.pA/ ko.lom] | Anehnya Yang Berhormat itu pakai songkok nampak kolom. |
cek apa | [tSE/ A.pA] | | ganti nama diri pertama tunggal, digunakan apabila bertutur dengan orang yang lebih tua | Cek apa dok kalut la ni, laen kali la cek apa pi rumah tok. | [tSE/ A.pA do/ kA.lut lA ni lAen kA.li lA tSE/ A.pA pi Òu.mAh to/] | Saya sedang sibuk sekarang, lain kalilah saya pergi ke rumah nenek. |
mengibaih | kata kerja | kata kerja | menganginkan padi untuk mengasingkan padi daripada hampa dengan cara mengibas-ngibas menggunakan nyiru. Proses ini dilakukan paling kurang oleh enam orang atau lebih. Padi dikaut dengan talam dan ditebarkan di satu kawasan yang di khaskan kemudian dikibas oleh beberapa orang menggunakan nyiru | Kalu tak dak orang yang buleh mengibaih minggu ni kita buat minggu depan. | [kA.lu tA/ dA/ .ÒAN jAN bu.leh m«.Ni.bAC miN.gu ni ki.tA bu.wAt miN.gu d«.pAn] | Kalau tidak ada orang yang boleh mengibas minggu ini kita buat minggu hadapan. |
tuaih | [tuC] | kata nama | dahan kayu yang dibenamkan dalam air supaya ikan terkumpul. | Kalu ikan banyak lebeh baek kita buat tuaih. | [kA.lu i.kAn bA.øA/ l«.beh bAe/ ki.tA bu.wAt tuC] | Kalau ikan banyak lebih baik kita membuat tuaih. |
tebalek kuang | [t«.bA.le/ ku.wAN] | | berkenaan dengan sesuatu yang berlaku berlawanan atau bertentangan daripada asal | Dulu bukan maen tegoq orang tikam ekoq, la ni tebalek kuang, dia pulak yang lebeh. | [du.lu bu.kAn mAen t«.go)Ö .ÒAN ti.kAm E.k)Ö lA ni t«.bA.le/ ku.wAN di.jA pu.lA/ jAN l«.beh] | Dulu dia menegur orang lain berjudi ekor, sekarang ini terbalik kuang pula, dia pula yang lebih. |
|
Tesaurus |
---|
| lebih | 1. Bersinonim dengan baki ( sisa) (kata nama:)
2. Bersinonim dengan semakin ( bertambah, kian, lagi, ) (kata tugas:) Berantonim dengan kurang
| Kata Terbitan : lebih-lebih lagi, berlebih, berlebihan, berlebih-lebihan, melebih, melebih-lebih, melebihi, melebihkan, kelebihan, |
|
Puisi |
---|
|
Apa lebih kepada belida, Sisik ada tulang pun ada; Tak dak lebih darimu dinda, Bahasa ada rupa pun ada.
Lihat selanjutnya... |
|