Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
jagal | [dZA.gAl] | kata kerja | memegang seseorang sehingga tidak boleh bergerak. | Budak penakut tu kena jagal dulu baru bole sunat. | [bu.dA/ p«.nA.kut tu k«.n« dZA.gAl du.lu bA.Äu bo.le su.nAt] | Budak penakut itu harus dipegang hingga tidak boleh bergerak, barulah boleh disunat. |
kudut | [ku.dut] | kata adjektif | 1. kecil dan kurus; kurus kedengkek, kurus kedengkeng. 2. berkenaan muka yang selamba dan tidak membayangkan rasa malu atau rasa bersalah | 1.Kudut saje budak tu. Macam tak cukop makan. 2. Dah kene tangkap pon, mukenye kudut. | 1. [ku.dut sA.dZ« bu.dA/ tu mA.tSAm tA/ tSu.kop mA.kAn]2[] | 1. Budak itu sangat kurus. Macam tidak cukup makan. 2. Sudah kena tangkap pun mukanya masih selamba. |
patah rome | [pA.tAh Äo.m«] | | terencat pertumbuhan (pada manusia, haiwan peliharaan) daripada segi psikologi dan lain-lain kerana terpisah. | Umo baru due taon dah kene tinggal, ape tak patah rome. | [u.mo bA.Äu du.we tAon dAh k«.n« tiN.gAl A.p« tA/ pA.tAh | Umur baru dua tahun sudah kena tinggal, mana tidak terencat kesuburan. |
duet lawe | [du.wet lA.w«] | | wang yang dibayar kepada mak andam untuk memesan kerusi pengantin lelaki. | Kalau sandeng kat rumah, kite kene siyap duet pintu, kalau kat dewan tak payah le. | [kA.lAw sAn.deN kAt Äu.mAh ki.t« k«.n« si.jAp du.wet pin.tu ] | Kalau bersanding di rumah, kita kena siap duit pintu, kalau bersanding di dewan, tidak payahlah. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
celepete | [tSE.lE.pE.tE] | kata adjektif | berkenaan gaya berjalan yang terhuyung-hayang, merewang dan tidak tetap atau tidak teratur langkahnya, (seperti kanak-kanak yang baru belajar berjalan atau bertatih, mabuk dan lain-lain). | Baru kena sekoleh, jalan pon celepete. | [bA.Òu k«.nA s«.k.lEh dZA.lAn pon tSE.lE.pE.tE] | Baru minum sekoleh tuak, jalannya pun terhuyung-hayang. |
tak ketahuan | [tA/ k«.tA.hu.wAn] | | 1. tidak tentu, sembarangan, kurang pasti. | Masok kampong orang jangan buat tak ketahuan, satni kena kayu tiga tengah dua. | [mA.so/ kAm.poN .ÒAN dZA.NAn bu.wAt tA/ k«.tA.hu.wAn sAt.ni k«.nA kA.ju ti.gA t«.NAh du.wA] | Masuk ke kampung orang jangan sembarangan, nanti kena pukul. |
tak betadong | [tA/ b«.tA.doN] | | ada kena-mengena atau bersangkutan dengan perkara yang sedang dibahas atau diperkatakan. | Benda hak Mat Dereh cakap tu tak betadong dengan kampong kita. | [b«n.dA hA/ mAt d«.Òeh tSA.kAp tu tA/ b«.tA.doN d«.NAn kAm.poN ki.tA] | Perkara yang diceritakan oleh Mat Deris itu tidak ada kena mengena dengan kampung kita. |
capcap | [tSAp.tSAp] | kata adjektif | berkenaan makanan yang tidak terlalu berkuah, atau berkenaan sawah yang tidak terlalu banyak airnya, cukup-cukup. | Nak bagi sedap masak toyu tu, kuah dia kena capcap saja. | [nA/ bA.gi s«.dAp mA.sA/ to.ju tu ku.wAh di.jA k«.nA tSAp.tSAp sA.dZA] | Kalau hendak menambahkan sedap masakan berkicap itu, kuahnya hendaklah cukup-cukup sahaja. |
ledong | [lE.dN] | kata adjektif | berkenaan dengan gaya berjalan yang tidak tentu arah, terhoyong-hayang. | Baru kena sebotoi dah ledong. | [bA.Òu k«.nA s«.b.tj dAh lE.dN] | Dia berjalan terhoyong-hayang walaupun baru minum sebotol arak. |
pekin | [p«.kin] | kata adjektif | jimat, tidak boros, cermat (berbelanja). | Gaji dia kecik anak pon banyak jadi dia kena pekin siket, baru la tak susah. | [gA.dZi di.jA k«.tSi/ A.nA/ pon bA.øA/ dZA.di di.jA k«.nA p«.kin si.ket bA.Òu lA tA/ su.sAh] | Orang yang bergaji kecil dan mempunyai anak yang banyak hendaklah berjimat supaya tidak susah. |
mengembat | [m«.N«m.bAt] | kata adjektif | berkenaan lantai yang lentur kerana tidak sampai di galang geta, mengenjut. | Lantai hak dok mengembat tu kena la paku. | [lAn.tAj hA/ do/ m«.N«m.bAt tu k«.nA lA pA.ku] | Lantai yang mengembat itu hendaklah dipaku. |
pukai I | [pu.kAj] | kata kerja | tunai. | Hang kena bayaq cara pukai, tak mau utang-utang. | [hAN k«.nA bA.jA)Ö tSA.ÒA pu.kAj tA/ mAw u.tAN.u.tAN] | Engkau mesti bayar secara tunai, tidak boleh berhutang. |
cerin | [tS«.Òin] | kata adjektif | berkenaan rambut, bulu dan lain-lain yang kering, keras dan tegak. Selalunya kerana keadaan semula jadi atau sebab tidak dibubuh minyak. | Awat cerin sangat rambot budak tu, tak prenah kena minyak kot? | [A.wAt tS«.Òin sA.NAt ÒAm.bot bu.dA/ tu tA/ pÒ«.nAh k«.nA mi.øA/ kot] | Kenapa kering sangat rambut budak itu, agaknya tidak pernah dibubuh minyak. |
meliau | [m«.li.jAw] | kata kerja | 1. bertambah besar (berkenaan luka dan lain-lain) meroyak. | Luka kena parang tu maken meliau pasai dia tak berobat. | [lu.kA k«.nA pA.ÒAN tu mA.kin m«.li.jAw pA.sAj di.jA tA/ b«.Ò.bAt] | Luka kerana terkena parang itu semakin membesar kerana tidak diubat. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
selebele | [sE.lE.bE.lE] | kata adjektif | berkenaan sesuatu yang diletak merata tempat, tidak teratur, kucar-kacir, tidak tentu hala. | Jange dok letok gak pitih selebele lagu ni, keno curi ke. | [dZA.NE do/ l«.t/ gA/ pi.tih sE.lE.bE.lE lA.gu ni k«.n dZu.Äi kE] | Jangan letakkan wang di merata tempat macam ini, nanti kena curi. |
dedah | [d«.dAh] | kata nama | sejenis penyakit tidak puas buang air kecil. | Mung keno gi klenek cepak-cepak, nyakek dedah ni bahayo. | [muN k«.n gi klE.nE/ tS«.pA/.tS«.pA/ ø:A.ke/ d«.dAh ni bA.hA.j] | Kamu kena pergi ke klinik cepat-cepat, penyakit dedas ni berbahaya. |
glelok | [glE.l)/] | kata adjektif | berkenaan jalan, anak sungai dan lain-lain yang sangat bengkang-bengkok, tidak lurus. | Anok sunga tu glelok srupo ula keno palu. | [A.n/ su.NA tu glE.l)/ sÄu.p u.lA k«.n pA.lu] | Anak sungai tu bengkang-bengkok seperti ular kena palu. |
glekok | [glE.k)/] | kata adjektif | berkenaan jalan, anak sungai dan lain-lain yang bengkang-bengkok, tidak lurus. | Jale tepi bukek tu glekok srupo ula keno palu. | [dZA.lE t:«.pi bu.ke/ tu glE.k)/ sÄu.p u.lA k«.n pA.lu] | Jalan di tepi bukit tu bengkang-bengkok seperti ular kena palu. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
bolengkangan | [b.lEN.kA.NAn] | kata adjektif | tidak teratur, bersepah-sepah, bersimpang-siur. | Kok kau tido bolengkangan, tak kono dek pukau do. | [ko/ kAw ti.do b.lEN.kA.NAn tA/ k.n de/ pu.kAw d] | Jikalau engkau tidur tidak teratur tidak akan kena pukau. |
tajau | [tA.dZAw] | kata kerja | pukul, belasah dengan menggunakan lidi, rotan dan lain-lain; cemat, lapon, pedodak, pupuh. | Dio tak poi skolah, sobab kono tajau kek abange. | [di.j tA/ pi sk.lAh s.bAb k.n tA.dZAw kE/ A.bAN.E] | Dia tidak pergi sekolah, sebab kena pukul dengan abangnya. |
pupuh | [pu.puh] | kata kerja | pukul, belasah dengan menggunakan lidi, rotan dan lain-lain; cemat, lapon, pedodak, tajau. | Dio tak poi skolah, sobab kono pupuh kek abange. | [di.j tA/ pi sk.lAh s.bAb k.n pu.puh kE/ A.bAN.E] | Dia tidak pergi sekolah, sebab kena pukul dengan abangnya. |
cemat | [tSE.mAt] | kata kerja | pukul, belasah dengan menggunakan lidi, rotan dan lain-lain; lapon, pedodak, pupuh, tajau. | Dio tak poi skolah, sobab kono cemat kek abange. | [di.j tA/ pi sk.lAh s.bAb k.n tSE.mAt kE/ A.bAN.E] | Dia tidak pergi sekolah, sebab kena pukul dengan abangnya. |
tomaru II | [t.mA.Äu] | kata adjektif | parah. | Tomaru kau kono puko, patutlah tak kolua rumah. | [t.mA.Äu kAw k.n pu.ko pA.tut.lAh tA/ k.luA Äu.mAh] | Parah kau kena pukul, patutlah tidak keluar rumah. |
pedodak | [p«.d.dA/] | kata kerja | pukul, belasah dengan menggunakan lidi, rotan dan lain-lain; cemat, lapon, pupuh, tajau. | Dio tak poi skolah, sobab kono pedodak kek abange. | [di.j tA/ pi sk.lAh s.bAb k.n p«.d.dA/ kE/ A.bAN.E] | Dia tidak pergi sekolah, sebab kena pukul dengan abangnya. |
ogun | [.gun] | kata kerja | menonyoh-nonyoh kepala; sugun. | Budak tu solalu kono ogun kek omake sobab tak buek kojo sokolah. | [bu.dA/ tu s.lA.lu k.n .gun kE/ .mA/.E s.bAb tA/ bu.we/ k.dZ s.k.lAh] | Budak itu selalu kena tonyoh kepala oleh emaknya kerana tidak membuat kerja sekolah. |
sugun | [su.gun] | kata kerja | menonyoh-nonyoh kepala; ogun. | Budak tu solalu kono sugun kek omake sobab tk buek kojo sokolah. | [bu.dA/ tu s.lA.lu k.n su.gun kE/ .mA/.E s.bAb tA/ bu.we/ k.dZ s.k.lAh] | Budak itu selalu kena tonyoh kepala oleh emaknya kerana tidak membuat kerja sekolah. |
polompa | [p.lm.pA] | kata nama | palang pada dinding di serambi. | Sorambi tu kono bori polompa baru bobudak tak jatoh ko tanah. | [s.ÄAm.bi tu k.n b.Äi p.lm.pA bA.Äu b.bu.dA/ tA/ dZA.toh k tA.nAh] | Serambi itu kena diberi polompa, baru budak-budak tidak jatuh ke tanah. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
buat pemelau | [bu.wAt p«.m«.lAw] | | melawak yang tidak kena pada tempatnya. | Dengan pak sedare kau tu jangan buat pemelau, nanti die naek angen baru tau. | [d«.NAn pA/ s«.dA.Ä« kAw dZA.NAn bu.wAt p«.m«.lAw nAn.ti di.j« nAe/ A.Nen bA.Äu tAu] | Dengan bapa saudara kau tu jangan nak melawak sembarangan, nanti dia naik angin, baru engkau tahu. |
bencah | [b«n.tSAh] | kata kerja | merebak atau meresap (cecair) di atas permukaan seperti kertas, kain dan sebagainya. | Ketas ni tak bagos, kene dakwat die bencah. | [k«.tAs ni tA/ bA.gos k«.n« dA/.wAt di.j« b«n.tSAh] | Kertas ini tidak bagus, kena dakwat, ia merebak. |
pantang teleleh | [pAn.tAN t«.le.leh] | | tidak boleh leka walaupun sekejap. | Kat sini kene jage-jage, pantang teleleh, abes barang kene curi. | [kAt si.ni k«.n« dZA.g«.dZA.g« pAn.tAN t«.le.leh A.bes bA.ÄAN k«.n« tSu.Äi] | Di sini kena berjaga-jaga, pantang teleleh, habis barang kena curi. |
bahal | [bA.hAl] | kata adjektif | sakit urat yang setempat biasanya pada punggung, pangkal paha atau gusi. | Dah kene bahal gigi le tu, patot tak becakap. | [dAh k«.n« bA.hAl gi.gi l« tu pA.tot tA/ b«.tSA.kAp] | Sudah kena sakit gigi hingga ke uratlah tu, patutlah tidak boleh bercakap. |
mempisang | [m«m.pi.sAN] | kata nama | 1. kayu kecil yang dipasang memanjang dari kemudi hingga ke haluan di kiri kanan bahagian atas dinding perahu dan melekat pada perahu (tidak seperti sia yang tidak melekat pada perahu). Mempisang melindungi bahagian itu daripada menjadi haus akibat kerja di laut seperti menarik pukat. | Kau kene pasang mempisang, nanti sapan perahu kau. | [kAw k«.n« pA.sAN m«m.pi.sAN nAn.ti sA.pAn p«.Ä«.hu kAw] | Kau kena pasang mempisang, nanti rosak perahu kau. |
kiyap | [ki.jA)p] | kata adjektif | berkenaan bateri, alat berkuasa bateri atau berenjin yang rosak atau tidak berfungsi. | Bateri ini dah kiyap, kene beli baru ni. | [bA.t«.Äi ni dAh ki.jA)p k«.n« b«.li bA.Äu ni] | Bateri ini sudah habis kuasanya, kena beli yang baru. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
buran | [bu.ÄAn] | kata kerja | membaling sesuatu yang kecil seperti batu-batu kecil dan pasir. | Mata adek tak boleh celek, kena buran dengan pase. | [mA.tA A.dE/ tA/ bo.leh tS«.l«/ k«.nA bu.ÄAn d«.NAn pA.sE] | Mata Ahmad tidak boleh celek, kena baling dengan pasir. |
sempuyah | [s«m.pu.jAâh] | kata adjektif | berkenaan permukaan yang tidak rata. | Kayu tu sempuyah lagi, kene ketam dulu. | [kA.ju tu s«m.pu.jAâh lA.gi k«.n« k«.tAm du.lu] | Kayu itu tidak rata lagi, kena ketam dahulu. |
koyoh | [k.jh] | kata adjektif | berkenaan binatang yang basah dan tidak aktif. | Ayam tu koyoh kena ujan. | [A.jAm tu k.jh k«.nA u.dZAn] | Ayam itu koyoh terkena hujan. |
limu | [li.mu] | kata adjektif | berkenaan seseorang yang turut serta dalam sesuatu pekerjaan yang tidak sepatutnya dia melibatkan diri. | Budok ni nok kene, same limu je dengan orang. | [bu.d/ ni n/ k«.n« sA.m« li.mu dZ« d«.NAn o.ÄAN] | Budak ini hendak kena, mencampuri urusan orang. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
hotiaq | [ho.ti.jA)Ö] | kata adjektif | berkenaan dengan seseorang yang sangat cerewet | Orang tua tu hotiaq sunggoh, semua tak kena. | [.ÒAN tu.wA tu ho.ti.jA)Ö suN.goh s«.mu.wA tA/ k«.nA] | Orang tua itu sangat cerewet, semuanya tidak kena. |
gelambiaq | [g«.lAm.bi.jA)Ö] | kata adjektif | 1. berkenaan dengan pakaian yang besar dan terbuai-buai | Mak beli baju tu tak kena, nampak gelambiaq bila adek pakai. | [mA b«.li bA.dZu tu tA k«.nA nAm.pA g«.lAm.bi.jA)Ö bi.lA A.de pA.kAj] | Mak beli baju itu tidak kena, nampak besar bila adik pakai. |
gelinte | [g«.lin.tE] | kata kerja | 1. membulat-bulat sesuatu dengan menggunakan dua tapak tangan. | Biskut arab kena gelinte, tak buleh terap. | [bis.kut A.rAb k«.nA g«.lin.tE tA bu.leh t«.ÒAp] | Biskut arab kena buat bulat-bulat dengan tangan, tidak boleh terap. |
meriteh | [m«.Òi.teh] | kata adjektif | berkenaan dengan gasing yang berpusing tidak ligat dan melompat-lompat. | Gasin aku meriteh, aku kena pebetoi paku dia. | [gA.sin A.ku m«.Òi.teh A.ku k«.nA p«.b«.toj pA.ku di.jA] | Gasing saya berpusing tidak ligat dan melompat-lompat, saya perlu membaiki pakunya. |
demah | [d«.mAh] | kata kerja | menumbuk atau memukul seseorang di bahagian muka. | Kena demah sebijik baru dia serek, tak berani nak cakap lagi. | [k«.nA d«.mAh s«.bi.dZi bA.Òu di.jA s«.Òe tA b«.ÒA.ni nA tSA.kAp lA.gi] | Kena tumbuk sekali baru dia serik, tidak berani hendak bersuara lagi. |
sit | [sit] | kata kerja | sedut seketika berkenaan rokok atau ganja | Kena dua tiga sit baru penageh tu sur. | [k«.nA du.wA ti.gA sit bA.Òu p«.nA.geh tu sur] | Selepas dua tiga sedut baru penagih itu tidak hirau sekelilingnya. |
merenyau | [m«.Ò«.øAw] | kata adjektif | 1. berasa gatal di seluruh badan miang | Kot mana pon aku kena pi mandi jugak. Kalu tak mandi merenyau badan. | [kot mA.nA pon A.ku k«.nA pi mAn.di dZu.gA/ kA.lu tA/ mAn.di m«.Ò«.øAw bA.dAn] | Bagaimanapun saya perlu mandi juga. Kalau tidak mandi gatal badan. |
serelom | [s«.Ò«.lom] | kata kerja | 1. menyarung sesuatu daripada atas kepala (seperti baju, kain, songkok dan sebagainya) | Orang pakai baju melayu kena serelom pasai dia tak dak butang. | [o.ÒAN pA.kAj bA.dZu m«.lA.ju k«.nA s«.Ò«.lom pA.sAj di.jA tA dA bu.tAN] | Orang memakai baju Melayu perlu menyarungnya daripada atas kepala sebab tidak berbutang. |
capreh | [tSAp.Òeh] | kata nama | lesen yang berbentuk bulat yang digantung pada baju pemandu (seperti pemandu teksi, bas, lori dan sebagainya). | Dereba lori tu kena tahan polis pasai tak pakai ceperaih. | [d«.ÒE.bA lo.ri tu k«.nA tA.hAn p.lis pA.sAj tA pA.kAj tS«.p«.ÒAC] | Drebar lori tu ditahan polis sebab tidak memakai pas. |
|
Puisi |
---|
|
Sakit saya kena cepu, Tidak sakit kumbang menyengat; Sakit saya kerana tipu, Dalam tipu tidak ingat.
Lihat selanjutnya... |
|