Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
berenyeh | [b«.Äe.øeh] | kata adjektif | berkenaan sakit yang sedikit tetapi berpanjangan. | Saket si Ali tu berenyeh, sebab tu lah nampak lesu. | [sA.ket si A.li tu b«.Äe.øeh s«.bAb tu lAh nAm.pA/ l«.su] | Penyakit si Ali itu sedikit tetapi berpanjangan, sebab itulah dia kelihatan lesu. |
melintap | [m«.lin.tAp] | kata adjektif | keadaan demam yang kuat tetapi belum sampai ke tahap meracau. | Demam biyase aje, belom melintap. | [d«.mAm bi.yA.s« A.dZ« b«.lom m«.lin.tAp] | Dia demam biasa sahaja, belum demam kuat. |
belantok | [b«.lAn.to/] | kata adjektif | berkenaan makanan bermasak yang tersimpan lama tetapi belum basi. | Sampai ati nasik belantok tu kau suruh aku makan. | [sAm.pAj A.ti nA.si/ b«.lAn.to/ tu kAw su.Äoh A.ku mA.kAn] | Sampai hati nasi yang sudah tersimpan lama itu engkau suruh aku makan. |
soyok | [so.jo/] | kata nama | bahagian di pinggir rumah yang beratap dan berbentuk pisang sesikat tetapi tidak berdinding. | Mak sebok masak di soyok. | [mA/ se.bo/ mA.sA/ di.so.jo/] | Emak sedang sibuk memasak di soyok. |
selio | [se.li.jo] | kata adjektif | juling. | Senyumnye manes, tapi sayang silio pulak. | [s«.øum.ø« mA.nes tA.pi sA.jAN se.li.jo pu.lA/] | Senyumnya manis, tetapi sayang juling pula |
mereket | [m«.Äe.ket] | kata adjektif | badan, tumbuh-tumbuhan yang tidak mahu membesar atau segar. | Pokok tu tumboh mereket. | [po.ko/ tu tum.boh m«.Äe.ket] | Pokok itu tumbuh tetapi tidak mahu membesar. |
ampo | [Am.p] | kata nama | permaidani; ampa. | Tido atas ampo tu sedap tapi gatal. | [ti.do A.tAs Am.poA tu s«.dAp tA.pi gA.tAl] | Tidur di atas permaidani itu selesa tetapi berasa gatal. |
ampa | [Am.pA] | kata nama | permaidani; ampo. | Tido atas ampa tu sedap tapi gatal. | [ti.do A.tAs Am.pA tu s«.dAp tA.pi gA.tAl] | Tidur di atas permaidani itu selesa tetapi berasa gatal. |
kecipai | [k«.tSi.pAj] | kata adjektif | tangkas, cepat. | Nampak saje tuboh kecik tapi tangannye kecipai buat keje. | [nAm.pA/ sA.dZ« tu.boh k«.tSi/ tA.pi tA.NAn.ø« k«.tSi.pAj | Nampak sahaja tubuhnya kecil tetapi tangannya tangkas apabila membuat kerja. |
bagi nak rak | [bA.gi nA/ ÄA/] | | sehabis daya, beria-ia benar, bermati-matian. | Mereke keje bagi nak rak, tapi upahnye siket. | [m«.Äe.k« k«.dZ« bA.gi nA/ ÄA/ tA.pi u.pAh.ø« si.ket] | Mereka bekerja sehabis daya tetapi upah yang diterima terlalu sedikit. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
hampong | [hAm.poN] | kata adjektif | berkenaan tubuh bayi, barang dan lain-lain yang besar tetapi ringan, lempung, mampung. | Budak tu betuboh sunggoh, tapi hampong. | [bu.dA/ tu b«.tu.boh suN.goh tA.pi hAm.poN] | Budak itu berbadan besar, tetapi ringan. |
derisip | [d«.Òi.sip] | kata nama | terbuka tetapi tidak dapat melihat (tentang mata), buta celik. | Patotla dia tak lintas-lintas jalan tu dia tu derisip. | [pA.tot.lA di.jA tA/ lin.tAEh.lin.tAEh dZA.lAn tu di.jA tu d«.Òi.sip] | Dia tidak melintas langsung jalan itu kerana buta celik. |
belong | [b«.loN] | kata adjektif | berkenaan badan besar tetapi umur muda. | Awat anak bongsu hang ni belong sangat, abang-abang dia semua kecik-kecik belaka? | [A.wAt A.nA/ bN.su hAN ni b«.loN sA.NAt A.bAN.A.bAN di.jA s«.mu.wA k«.tSi/.k«.tSi/ b«.lA.kA] | Mengapa anak bongsu awak ini besar sangat, abang-abangnya kecil belaka. |
kenen | [kE.nEn] | kata kerja | menujukan perkataan kepada seseorang tetapi dengan cara mengiaskannya kepada orang lain, sindir. | Aku tau, dia bukan nak kata kat Mat, tapi nak kenen kat aku. | [A.ku tAw di.jA bu.kAn nA/ kA.tA kAt mAt tA.pi nA/ kE.nEn kAt A.ku] | Aku tahu, dia bukan hendak menujukan kata-katanya kepada Mat tapi menyindir aku. |
cedaeh | [tS«.dAEh] | kata adjektif | 1. berkenaan perempuan yang aktif dan keletah tetapi agak keterlaluan, cerdas, keletah. | Anak dara tu memang tak malu, dia cedaeh tak kera depan orang tua. | [A.nA/ dA.ÒA tu mE.mAN tA/ mA.lu di.jA tS«.dAEh tA/ kE.ÒA d«.pAn .ÒAN tu.wA] | Gadis yang tidak pemalu itu begitu keletah walaupun di hadapan orang tua. |
tengelong | [t«.N«.loN] | kata nama | sejenis hantu yang berkepala (manusia) tanpa badan (tetapi mempunyai bahagian-bahagian dalam perut), penanggal; tenggelong. | Orang kampong dok sibok pasai depa dok jumpa tenggelong tiap malam. | [.ÒAN kAm.poN do/ si.bo/ pA.sAj dE.pA do/ dZum.pA t«.N«.loN ti.jAp mA.lAm] | Orang kampung sibuk kerana mereka selalu berjumpa dengan hantu penanggal setiap malam. |
pedo | [pE.d] | kata adjektif | berkenaan melakukan sesuatu dengan berhati-hati dan cermat tetapi lambat. | Tukang jam tu buat kreja pedo sunggoh. | [tu.kAN dZAm tu bu.wAt kÒ«.dZA pE.d suN.goh] | Tukang jam itu membuat kerja berhati-hati benar. |
capoi II | [tSA.poj] | kata adjektif | suka mengeluarkan kata-kata yang tidak perlu tetapi berat padahnya, celupar. | Orang tu marah kat hang pasal mulot hang capoi sangat. | [.ÒAN tu mA.ÒA kAt hAN pA.sAj mu.lot hAN tSA.poj sA.NAt] | Orang itu marah kepada kamu kerana mulut kamu celupar sangat. |
tenggelong | [t«N.g«.loN] | kata nama | sejenis hantu yang berkepala (manusia) tanpa badan (tetapi mempunyai bahagian-bahagian dalam perut), penanggal; tengelong. | Orang kampong dok sibok pasai depa dok jumpa tenggelong tiap malam. | [.ÒAN kAm.poN do/ si.bo/ pA.sAj dE.pA do/ dZum.pA t«N.g«.loN ti.jAp mA.lAm] | Orang kampung sibuk kerana mereka selalu berjumpa dengan hantu penanggal setiap malam. |
melentang abau | [m«.l«n.tAN A.bAw] | | tidur dalam keadaan melentang. Kebiasaannya bukan atas katil atau dalam bilik tidur tetapi di tempat lain seperti di muka pintu dan lain-lain. | Lepaeh makan nasik, Pak Kasim melentang abau kat serambi. | [l«.pAEh mA.kAn nA.si/ pA/ kA.sim m«.l«n.tAN A.bAw kAt s«.ÒAm.bi] | Selepas makan nasi, Pak Kasim tidur terlentang di serambi. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
keknya | [kE/.øA] | kata tugas | tetapi. | Come budok tino tu, keknya gak tok juruh. | [tS.mE bu.d/ t:i.n tu kE/.øA gA/ t/ dZ:u.Äuh] | Cantik gadis tu, tetapi perangainya tidak elok. |
| | | 2. berkenaan ubi yang elok di luar tetapi di dalamnya rosak. | Ubi stelo tu banyok tok leh make, pasa klaroh. | [ubi stE.l tu bA.ø/ t/ leh mA.kE pA.sA klA.Äh] | Keledek tu banyak yang tak boleh makan, kerana rosak di dalamnya. |
bisik gajoh | [b:i.si/ gA.dZh] | | berbisik tetapi dengan suara yang kuat dan dapat didengari oleh orang lain. | Mung bisik gajoh denge aku, abih ore denga. | [muN b:i.si/ gA.dZh d«.NE A.ku A.bih .ÄE d«.NA] | Kamu berbisik kuat dengan aku, semua orang dengar. |
ngongeng | [N.NEN] | kata kerja | bercakap tidak henti-henti (dengan perlahan) tetapi tidak jelas. | Bo la dok ngongeng nyo, anok kecek nok tido ni. | [b lA do/ N.NEN ø A.n/ k«.tSi/ n/ ti.do ni] | Dahlah bercakap tu, anak kecil nak tidur ni. |
leba kelaroh | [l«.bA k«.lA.Äh] | | seseorang yang nampak alim tetapi berperangai buruk. | Mung jange dok cayo ko leba kelaroh, nyo wak krenak ko mung ke. | [muN dZA.NE do/ tS:A.j k l«.bA k«.lA.Äh ø wA/ kÄE.nA/ k muN kE] | Kamu jangan terlalu percaya kepada lebai kelarah, nanti ditipunya kamu. |
tuwa | [tu.wA] | kata nama | sejenis alat untuk menangkap ikan (yang membolehkan ikan masuk tetapi tidak boleh keluar), lukah. | Diyo tehe tuwa payo nak-nak ari. | [di.j tE.hE tu.wA p:A.j nA/.nA/ A.Äi] | Dia memasang lukah di paya setiap hari. |
cuk | [tSu/] | kata kerja | melepaskan sesuatu (berkenaan tali wau, tali lembu dan lain-lain) supaya dapat bergerak lebih bebas (tetapi masih dalam ikatan). | Mung cuk molek la tali wa tu, baru wa mung naek tinggi. | [muN tSu/ m:.lE/ lA tA.li wA tu bA.Äu wA muN nAe/ tiN.gi] | Kamu lepaskanlah tali wau tu, baru wau kamu naik tinggi. |
| | | 2. tidak menghiraukan waktu, tidak menepati waktu. | Diyo tu lere sikik, janji nok kelek cepak, tapi tok balek-balek lagi. | [di.j tu lE.ÄE si.ki/ dZ:An.dZi n/ k«.le/ tS«.pA/ tA.pi t/ bA.le /.bA.le/ lA.gi] | Dia tu tak hiraukan waktu, janji nak balik cepat, tetapi tak balik-balik lagi. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
bogendeng | [b.gEn.dEN] | kata kerja | berselisih faham, sengketa. | Dio tu adek boradek tapi bogendeng yo nampake. | [di.j tu A.de/ b.ÄA.dE/ tA.pi b.gEn.dEN j nAm.pA/.E] | Mereka itu adik-beradik, tetapi kelihatan tidak bersefahaman. |
bobenta | [b.bEn.tA] | kata adjektif | beriya-iya, berusaha bersungguh-sungguh. | Dari sonjo sampai tongah malam bobenta kita bocarian tapi tak yo solosai. | [dA.Äi sn.dZ sAm.pAj k.t.NAh mA.lAm b.bEn.tA ki.t b.tSA.Äi.An tA.pi tA/ j s.l.sAj] | Dari senja hingga ke tengah beriya-iya kita mencari jalan penyelesaian, tetapi tidak juga selesai. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
bakau basah | [bA.kAw bA.sAh] | | sejenis kuih yang menggunakan bahan-bahan yang sama seperti bakau berhempas tetapi ditambah daun pandan. Adunan tidak diencap atau dihempas. Telur hanya digodak; bakau godak. | | | |
bakau godak | bakau godak [bA.kAw go.dA/] | | sejenis kuih yang menggunakan bahan-bahan yang sama seperti bakau berhempas tetapi ditambah daun pandan. Adunan tidak diencap atau dihempas. Telur hanya digodak; bakau basah. | | | |
carot | [tSA.Äot] | ] kata adjektif | berkenaan anyaman yang tersalah, misalnya dua petak yang sepatutnya berselang-seli atau bertindan-tindih tetapi sebaliknya. | Tikau aku ni carot pulak. | [ti.kAw A.ku ni tSA.Äot pu.lA/] | Tikar aku ini tersalah anyam pulak. |
sia | [si.jA] | kata nama | kayu kecil yang dipasang memanjang dari kemudi hingga ke luan di kiri kanan bahagian atas dinding perahu tetapi tidak melekat pada perahu (tidak seperti mempisang yang melekat pada perahu). Sia melindungi bahagian tersebut daripada menjadi haus akibat kerja di laut seperti menarik pukat. | Pasangkan sia tu kalau tak perahu rosak. | [pA.sAN.kAn si.jA tu kA.lAw tA/ p«.ÄA.hu Äo.sA/] | Pasangkan sia tu kalau tidak perahu rosak. |
anak pete | [A.nA/ p«.te] | | bunyi petir yang bertalu-talu tetapi kedengaran perlahan dan kadangkala sayup-sayup | Wah! Dah mule dengau anak pete, baek le kite balek. Takot ujan nanti. | [wAh dAh mu.l« d«.NAw A.nA/ p«.te bAe/ l« ki.t« bA.le/ tA.kot u.dZAn nAn.ti] | Wah! Sudah mula kedengaran anak petir, baiklah kita balik. Takut hujan nanti. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
lempap pisang | [l«m.pAp pi.sAN] | | penganan seperti pengat pisang tetapi berkuah sedikit. Pisang dibelah dua tetapi tidak putus kemudian disapu dengan sedikit garam dan dimasak bersama gula dan pati santan. | | | |
ketnye | [kE/.ø«] | kata tugas | tetapi. | Koi nok kat Leha tu, ketnye koi takot ko ayahnye. | [kj n/ kAt lE.hA tu kE/.ø« kj tA.kot k A.jAh.ø«] | Saya suka pada Leha itu, tetapi saya takut pada ayahnya. |
tegayang | [t«.gA.jAN] | kata nama | seseorang yang sentiasa dilihat tetapi tidak dikenali. | Sape yang tegayang kat hujong kede. | [sA.p« jAN t«.gA.jAN kAt hu.dZoN k«.dE] | Siapa yang selalu dilihat tetapi tidak dikenali di hujung kedai. |
tehan | [tE.hAn] | kata nama | sejenis siput lalar tetapi cengkeramnya bercorak jalur. | | | |
polok | [p.l/] | kata kerja | makan banyak lauk tetapi nasi sedikit. | Simpan lauk untuk orang laen, jangan polok. | [sim.pAn lA.wu/ un.tu/ .ÄAN lA.en dZA.NAn p.l/] | Simpan lauk untuk orang lain, jangan makan lauk sahaja. |
libong | [li.boN] | kata kerja | membuat sesuatu kerja tetapi tidak sempurna. | Mok tok puaih ati bilo kok libong barang-barang kat dapo. | [mo/ to/ pu.AC A.ti bi.lo ko/ li.boN bA.ÄAN.bA.ÄAN kAt dA.p] | Emak tidak berpuas hati apabila kakak libong barang-barang di dapur. |
kiut | [ki.jut] | kata nama | sejenis pisau seperti sabit tetapi matanya agak lebar. Pisau ini digunakan untuk merumput. | Mok tebaeh rumput pake kiut. | [m/ t«.bAC Äum.put pA.kE ki.jut] | Emak menebas rumput menggunakan kiut. |
roti belaok | [Ä.ti b«.lA.w/] | | kuih seperti karipap tetapi intinya daripada serunding ikan. | | | |
landau | [lAn.dAw] | kata nama | sejenis hidupan laut seakan-akan gamat tetapi lebih besar. | | | |
jereme | [dZ«.Ä«.m«] | kata nama | alat menangkap ikan seperti lukah tetapi diperbuat daripada jaring halus (mata punai). | Aki tahan jereme kat sungai. | [A.ki tA.hAn dZ«.Ä«.m« kAt su.NAj] | Aki menahan jerema di sungai. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
prewet sapu | [pÒE.wEt sA.pu] | | kereta persendirian yang digunakan sebagai teksi tetapi tidak mempunyai permit yang sah | Bahaya naek prewet sapu, tambang dia murah tapi kalu jadi apa- apa tak tanggong. | [bA.hA.jA nAe pÒE.wEt sA.pu tAm.bAN di.jA mu.ÒAh tA.pi kA.lu dZA.di A.pA.A.pA tA tAN.goN] | Bahaya naik prewet sapu, tambangnya murah tetapi kalau terjadi kemalangan tiada tanggungan. |
bebuih-buih mulot | [b«.buC.b«.buC mu.lot] | | berkenaan seseorang yang berulang kali memberi nasihat kepada seseorang tetapi tidak dihiraukan; bebuih mulot. | Bebuih-buih mulot cek gu suroh budak-budak hapai kali-kali, tapi depa buat nin. | [b«.buC.b«.buC mulot tSE/ gu su.Òoh bu.dA/.bu.dA/ hA.pAj kA.li.kA.li tA.pi dE.pA bu.wAt nin] | Berulang kali guru menyuruh budak-budak menghafal sifir, tetapi mereka tidak mengindahkannya. |
| | | 2. mendengar perbualan dengan penuh minat tetapi tidak ikut serta dalam perbualan tersebut. | Aku dok bang kat kedai kopi orang dok cerita pasai tok pengulu menikah dengan anak dara. | [A.ku do bAN kAt k«.dAj k.pi o.ÒAN do tS«.Òi.tA pa.sAj to/ p«.Nu.lu m«.ni.kAh d«.NAn A.nA/ dA.ÒA] | Saya dengar perbualan di kedai kopi orang bercerita tentang tok penghulu berkahwin dengan anak dara. |
ngok-ngek I | [N.NE] | kata kerja | berbual tetapi tidak jelas | Apa yang hampa bedua dok ngok-ngek sampai tengah malam buta? | [A.pA jAN hAm.pA b«.du.wA do N.NE sAm.pAj t«.Nah mA.lAm bu.tA] | Apa yang kamu berdua berbual sampai ke tengah malam? |
sepera | [s«.pE.rA] | kata nama | kuih seperti karipap tetapi berintikan kelapa pedas. | | | |
mentekedarah | [m«n.t«.k«.dA.ÒAh] | kata kerja | makan tetapi penggunaannya agak kasar | Apa reja pon tak buat asek mentekedarah saja. | [A.pA Ò«.dZA pon tA/ bu.wAt A.se/ m«n.t«.k«.dA.ÒAh sA.dZA] | Apa kerja pun tidak buat asyik makan saja. |
kasut bandong | [kA.sut bAn.doN] | | kasut wanita bertumit tinggi tetapi terdedah di bhg belakang kaki | Kasut bandong orang selalu pakai dengan baju kebaya. | [kA.sut bAn.doN .ÒAN s«.lA.lu pA.kAj d«.NAn bA.dZu k«.bA.jA] | Kasut bandung selalunya dipakai apabila berbaju kebaya. |
adek-beradek | [A.de/.b«.ÒA.de/] | kata nama | ada hubungan kekeluargaan tetapi agak jauh; kena-mengena. | Dalam kampong ni buleh kata semua adek beradek belaka. | [dA.lAm kAm.poN ni bu.leh kA.tA s«.mu.wA A.de/.b«.ÒA.de/ b«.lA.kA] | Dalam kampung ini boleh dikatakan semuanya ada hubungan kekeluargaan. |
bebuih mulot | [b«.buC mu.lot] | | berkenaan seseorang yang berulang kali memberi nasihat kepada seseorang tetapi tidak dihiraukan; bebuih-buih mulot. | Anak dia tak reja, bebuih mulot dia suroh anak dia pi reja kelang. | [A.nA/ di.jA tA/ Ò«.dZA b«.buC mulot di.jA su.Òoh A.nA/ di.jA pi Ò«.dZA ke.lAN] | Anak dia tidak kerja, berulang kali dia suruh anaknya pergi kerja kilang. |
lebai seron | [l«.bAj sE.Òon] | | gelaran yang diberikan kepada budak-budak yang ke masjid atau surau bukan untuk sembahyang tetapi untuk tujuan lain (contohnya main, makan, dan lain-lain) | Tok siak suroh lebai seron idang kue lepaih baca Yasin. | [to/ si.jA/ su.Òoh l«.bAj sE.Òon i.dAN kue l«.pAC bA.tSA jA.sin] | Tok siak menyuruh budak-budak tidak sembahyang menghidangkan kuih selepas bacaan Yasin. |
|
Puisi |
---|
|
Tak ada damar pasang lilin, Buat terang waktu malam; Bukannya pandai bukannya alim, Tetapi tahu cara Islam.
Lihat selanjutnya... |
|