Pusat Rujukan Persuratan Melayu @ DBP

Aduan

Aduan

Maklum balas

Maklum balas

PRPM V2.0

PRPM V2.0

Dewan Bahasa & Pustaka

Carian Spesifik

PRPM

Laman Web DBP

www

Juga ditemui dalam : Kamus dan Istilah ; Artikel ; Puisi ; Ensiklopedia ; Buku ; Khidmat Nasihat ; Peribahasa ; Direktori Karyawan ; Pengesahan Bahasa ; Pantun ; Kamus Dewan Perdana ;
Maklumat Tambahan Dalam :Korpus ; e-Tesis ;e-Jurnal ;

Glosari Dialek KedahGlosari Dialek KelantanGlosari Dialek Negeri SembilanGlosari Dielek MelakaGlosari Dialek PahangGlosari Dialek Pulau Pinang

Entri	Fonetik	Kelas Kata	Makna	Ayat Dialek	Sebutan Ayat	Maksud Ayat
meluh	[m«.luh]	kata kerja	membajak sawah (pada peringkat pertama).	Kita kena meluh bendang kita dulu baru kita sisiaq.	[ki.tA k«.nA m«.luh ben.dAN ki.tA du.lu bA.Òu ki.tA si.si.jA)Ö]	Kita mesti membajak kali pertama dulu sebelum boleh melakukan proses menyisir sawah.
meloh	[m«.lh]	kata kerja	membajak sawah (pada peringkat pertama).	Kita kena meloh bendang kita dulu baru kita sisiaq.	[ki.tA k«.nA m«.lh ben.dAN ki.tA du.lu bA.Òu ki.tA si.si.jA)Ö]	Kita mesti membajak kali pertama dulu sebelum boleh melakukan proses menyisir sawah.
bandaq ayaq	[bAn.dAâÖ A.jAâÖ]		saliran air yang terdapat di antara sawah dan sungai, tali air kecil.	Bendang aku dah dua hari kerin, depa katop bandaq ayaq kat ataeh nu.	[b«n.dAN A.ku dAh du.wA hA.Òi k«.Òin dE.pA kA.top bAn.dAâÖ A.jAâÖ kAt A.tAEh nu]	Sawah aku sudah dua hari kering kerana mereka menutup saliran air di sebelah atas sana.
mengaleh	[m«.NA.leh]	kata kerja	menyisir sawah kali kedua selepas proses membongkar, merupakan satu daripada kaedah tradisi dalam kerja-kerja penanaman padi.	Kalu ujan tak turon, ayaq tak dak, nak mengaleh pon tak buleh.	[kA.lu u.dZAn tA/ tu.Òon A.jA)Ö tA/ dA/ nA/ m«.NA.leh pon tA/ bu.leh]	Kalau hujan tidak turun, air tiada, kerja mengalih pun tidak boleh dilakukan.
badai	[bA.dAj]	kata kerja	meratakan tanah sawah dengan menggunakan batang pisang, kayu bulat, tenggiling, dan sebagainya.	Badai dulu tapak semai, lepaeh tu baru taboq padi benih.	[bA.dAj du.lu tA.pA/ s«.mAj l«.pAEh tu bA.Òu tA.bâÖ pA.di b«.nih]	Ratakan dahulu tapak semaian itu sebelum menabur benih padi.
memeloh	[m«.m«.loh]	kata kerja	menenggala atau membajak sawah kali pertama awal-awal musim berbendang; membeloh.	Aku baru dok memeloh hang memalek dah.	[A.ku bA.Òu do/ m«.m«.loh hAN m«.mA.le/ dAh]	Aku baru menenggala, awak sudah pun membalik, tanah.
memalek	[m«.mA.le/]	kata kerja	menenggala atau membajak sawah pada peringkat kedua dengan cara membalikkan tanah (tahi tenggala) yang sudah ditenggala.	Abeh memalek ni buleh la membongkaq pulak dengan sisiaq.	[A.beh m«.mA.le/ ni bu.leh lA m«m.boN.kA)Ö pu.lA/ d«.NAn si.si.jA)Ö]	Setelah selesai menenggala, bolehlah membongkar, dengan menggunakan sisir.
membeloh	[m«m.be.loh]	kata kerja	menenggala atau membajak sawah kali pertama awal-awal musim berbendang; memeloh.	Aku baru dok membeloh hang memalek dah.	[A.ku bA.Òu do/ m«m.be.loh hAN m«.mA.le/ dAh]	Aku baru menenggala, awak sudah pun membalik, tanah.
cerok II	[tS«.Ò/]	kata kerja	menggagau ikan di dalam sawah atau sungai.	Lepaeh balek sekolah, budak-budak tu pi paret, depa pakat cerok ikan.	[l«.pAeh bA.le/ s«.k.lAh bu.dA/.bu.dA/ tu pi pA.Òet dE.pA pA.kAt tS«.Ò/ i.kAn]	Selepas pulang dari sekolah, kanak-kanak itu pergi ke parit untuk menggagau ikan.
awat	[A.wAt]	kata nama	jalur, baris atau lorong di sawah padi yang dimakan (dikorek) oleh mata tenggala, traktor dan lain-lain.	Tenggala dengan krebau buleh buat satu awat sekali jalan, dengan mata trekta buleh banyak lagi.	[t«N.gA.lA d«.NAn kÒ«.bAw bu.leh bu.wAt sA.tu A.wAt s«.kA.li dZA.lAn d«.NAn mA.tA trE/.tA bu.leh bA.øA/ lA.gi]	Membajak dengan kerbau boleh membuat satu awat sekali jalan, tetapi dengan mata traktor boleh menghasilkan banyak jalur.

1 2 3 Selepas >

Entri	Fonetik	Kelas Kata	Makna	Ayat Dialek	Sebutan Ayat	Maksud Ayat
baroh	[bA.Äoh]	kata nama	sawah.	Ore curi tu susuk bare tepi baroh.	[.ÄE tS:u.Äi tu su.su/ bA.ÄE t:«.pi bA.Äoh]	Pencuri tu menyembunyikan barang di tepi sawah.
gerak	[g:«.ÄA/]	kata nama	sejenis alat untuk menghancurkan tanah di sawah.	Gerak diyo patoh maso dok wak krijo kebon.	[g:«.ÄA/ di.j pA.th mA.s do/ wA/ kÄi.dZ k«.bon]	Alat penghancur tanah dia patah semasa buat kerja di kebun.
beloh	[b:«.loh]	kata kerja	melakukan sesuatu pada peringkat pertama (membajak sawah, belajar al-Quran).	Diyo beloh ngaji kure denge Tok Guru Nik Loh.	[di.j b:«.loh N:A.dZi kur.E d«.NE to/ gu.Äu ni/ lh]	Dia pertama kali belajar al-Quran dengan Tok Guru Nik Lah.
bolok	[b:.l)/]	kata kerja	berlumuran dengan sesuatu (melekit dan berair).	Kaki Pok Heng bolok denge seluk, pasa diyo baru balek baroh.	: :	Kaki Pak Him berlumuran selut sebab baru balik dari sawah.
reboh blake	[Ä«.bh blA.kE]		baring.	Ayoh reboh blake smeta lepah naek baroh takdi.	[A.jh Ä«.bh blA.kE sm«.tA l«.pAh nAe/ b:A.Äoh tA/.di]	Ayah baring sekejap selepas pulang dari sawah tadi.
nangga	[nAN.gA]	kata nama	sejenis alat untuk menghancurkan tanah, tenggala.	Ayoh guno nangga, nok praco tanoh pade.	[A.jh gu.n nAN.gA n/ pÄA.tS tA.nh p:A.dE]	Ayah menggunakan tenggala, nak menghancurkan tanah di sawah.
igu	[i.gu]	kata nama	bahagian tenggala yang diletakkan di tengkok lembu (kerbau).	Ore zame dulu guno igu nok bajok sawoh.	[.ÄE dZA.mE du.lu gu.n i.gu n/ b:A.dZ/ sA.wh]	Orang zaman dulu guna igu untuk membajak sawah.
mombe	[mm.bE]	kata adjektif	1. berkenaan tanah yang mudah jerlus, tanah lembik.	Kuba Pok Soh lekak dale tanoh mombe baroh.	[ku.bA p/ soh l«.kA/ dA.lE tA.nh mm.bE b:A.Äoh]	Kerbau Pak Soh terperosok dalam tanah jerlus di sawah.
paha	[pA.hA]	kata nama	sejenis alat untuk menggemburkan dan membalikkan tanah, mata tenggala.	Kalu kito nok galo tanoh, kito keno pege paha molek, baru jadi.	[kA.lu ki.t n/ g:A.l tA.nh ki.t k«.n p«.gE pA.hA m:.lE/ bA.Äu dZ:A.di]	Kalau kita nak membajak sawah, kita kena pegang mata tenggalanya betul-betul, baru menjadi.

1

Entri	Fonetik	Kelas Kata	Makna	Ayat Dialek	Sebutan Dialek	Maksud Ayat
guguk	[gu.gu/]	kata nama	anak bukit.	Kok nak leba sawah, guguk tongah sawah tu elok dirato an.	[kk nA/ lE.bA sA.wAh gu.gu/ t.NAh sA.wAh tu E.l/ di.ÄA.t.An]	Kalau hendak lebar sawah, anak bukit di tengah sawah itu elok diratakan.
lulok	[lu.l/]	kata kerja	memijak rumput-rumput sawah yang telah dicangkul ke dalam lumpur bagi persiapan mengubah atau menanam benih padi.	Sawah dah kono lulok, bilo lai nak ngubah.	[sA.wAh dAh k.n lu.lo/ bi.l lAi: nA Nu.bAh]	Sawah sudah lulok, bila lagi hendak mengubah?
malek	[mA.lE/]	kata kerja	menyangkul kali kedua, membenamkan lunggukan rumput yang dicangkul dalam pusingan pertama ke dalam lumpur sawah.	Kau buek sawah dah malek ko Mak Jah?	[kAw bu.wE/ sA.wAh dAh mA.lE/ k mA/ dZAh]	Kau buat sawah sudah malek ke Mak Jah?
monggarah	[mN.gA.ÄAh]	kata kerja	menakutkan, menghalau.	Omak monggarah burong kek sawah.	[.mA/ mN.gA.ÄAh bu.ÄN kE/ sA.wAh]	Emak menghalau burung di sawah.
molopai	[m.l.pAj]	kata kerja	meratakan dengan tapak kaki.	Kek sawah tu lulok dah siap, molopai yo bolum.	[kE/ sA.wAh tu lu.l/ dAh si.jAp m.l.pAj j b.lum]	Di sawah itu lulok sudah siap, meratakan saja yang belum.
pomatung	[p.mA.tuN]	kata nama	saluran air dari pembuluh, pembentung.	Pomatang sawah yang mudah loroi tu kono pasang pomatung.	[p.mA.tAN sA.wAh jAN mu.dAh l.Äi tu k.n pA.sAN p.mA.tuN]	Permatang sawah yang mudah runtuh itu, kena pasang pembentung.
dilunggah	[di.luN.gAh]	kata kerja	diratakan.	Buket di tongah sawah tu, abih dilunggah dek budoza.	[bu.ket di t.NAh sA.wAh tu A.bih di.luN.gAh dE/ bu.d.zA]	Bukit di tengah sawah itu habis diratakan oleh buldoza.
lunyah I	[lu.øAh]	kata kerja	kerjakan, memijak-mijak.	Den ko sawah tadi, siap solopak den lunyah hinggo jadi luluk.	[dEn k sA.wAh tA.di si.jAp s.l.pA/ dEn lu.øAh hiN.gA dZA.di lu.lu/]	Saya ke sawah tadi siap sepetak saya kerjakan hingga menjadi lumpur.
kata nama	[t.mu.wA]	kata nama	sungai.	Bilo ujan lobek, sawah topi tomua copek apuih.	[bi.l u.dZAn l.bE/ sA.wAh t.pi t.mu.wA tS.pE/ A.puih]	Apabila hujan lebat, air sungai di tepi sawah cepat melempahi tebing.
sungku sangkak	[suN.ku sAN.kA/]		1. lari, jatuh dan bangun semula.	Ali sungka sangkak dikoja dek kobau tongah sawah.	[A.li suN.kA sAN.kA/ di.k.dZA dE/ k.bAw t.NAh sA.wAh]	Ali lari, jatuh dan bangun semula dikejar kerbau di tengah sawah.

1

Entri	Fonetik	Kelas Kata	Makna	Ayat Dialek	Sebutan Dialek	Maksud Ayat
menggogoh	[m«N.go.goh]	kata kerja	menangkap ikan di sawah atau anak sungai yang hampir kering, dengan meraba-raba menggunakan sebelah atau dua belah tangan.	Ae sawah dah nak kereng, mari le kite menggogoh.	[Ae sA.wAh dAh nA/ k«.ÄeN mA.Äi l« ki.t« m«N.go.goh]	Air sawah dah nak kering, marilah kita menggogoh.
tambun	[tAm.bon]	kata nama	kolam kecil yang dibina di dalam petak sawah untuk memerangkap ikan. Biasanya berukuran lebih kurang sepuluh kaki panjang dan sepuluh kaki lebar. Lumpur digunakan untuk membina dinding tambun. Dinding tambun yang bersempadan dengan petak-petak sawah dibuat lubang bagi membolehkan ikan dari petak-petak tersebut masuk ke dalam tambun.	Taon ni aku due tige tambon kat sawah. Puas le makan ikan.	[tAon ni A.ku du.w« ti.g« tAm.bon kAt sA.wAh pu.wAs l« mA.kAn i.kAn]	Tahun ini aku buat dua tiga kolam ikan di sawah. Puaslah makan ikan.
perari	[p«.ÄA.Äi]	kata kerja	bergotong-royong mengerjakan sawah, berderau.	Besok aku perari sawah die.	[be.so/ A.ku p«.ÄA.Äi sA.wAh di.j«]	Esok aku bergotong-royong di sawahnya.
paku mengawan	[pA.ku m«.NA.wAn]		sejenis tumbuhan menyerupai pokok keladi yang tumbuh semasa sawah berair. Tingginya kira-kira dua jengkal. Daunnya seakan-akan daun keladi. Pucuknya boleh dijadikan sayur goreng air atau masak lemak. Batangnya boleh dimakan dengan cara dicelur dan dicicah dengan sambal; rumput sudu itek, rumpot tapak itek
rumput sudu itek	[Äum.put su.du i.te/]		sejenis tumbuhan menyerupai pokok keladi yang tumbuh semasa sawah berair. Tingginya kira-kira dua jengkal. Daunnya seakan-akan daun keladi. Pucuknya boleh dijadikan sayur goreng air atau masak lemak Batangnya boleh dimakan dengan cara dicelur dan dicicah dengan sambal; paku mengawan, rumpot tapak itek..
rumpot tapak itek	[rum.pot tA.pA/ i.te/]		sejenis tumbuhan menyerupai pokok keladi yang tumbuh semasa sawah berair. Tingginya kira-kira dua jengkal. Daunnya seakan-akan daun keladi. Pucuknya boleh dijadikan sayur goreng air atau masak lemak Batangnya boleh dimakan dengan cara dicelur dan dicicah dengan sambal; paku mengawan, rumpot sudu itek..
naek padi	[nAe/ pA.di]		proses menuai dan membawa padi naik dari sawah.	Dah dekat nak naek padi, kene le siap lesong.	[dAh d«.kAt nA/ nAe/ pA.di k«.n« l« si.jAp l«.soN]	Sudah dekat nak naik padi, kenalah siapkan lesong.
tutup tebing	[tu.top t«.biN]	[tu.top t«.biN]	menampal lubang laluan air pada dinding tambun dengan lumpur sawah atau rumpun padi bagi menimba ikan.	Kau kene le tolong bapak tutop tebing dulu, baru boleh nimbe ikan.	[kAw k«.n« l« to.loN bA.pA/ tu.top t«.biN du.lu bA.Äu bo.leh nim.b« i.kAn]	Engkau kenalah tolong bapak tutup lubang laluan air dahulu, barulah boleh menimba ikan.
tanah pase bulan	[tA.nAh pA.se bu.lAn]		sejenis tanah bercampur pasir yang biasanya terdapat berhampiran dengan sawah. Tanah ini peroi dan berwarna kehitaman.	Kat tanah pase bulan macam ni, rumpot bukan maen gemok le die.	[kAt tA.nAh pA.se bu.lAn mA.tSAm ni Äum.pot bu.kAn mAen g«.mo/ l« di.j«]	Di tanah pasir bulan begini, rumput bukan main suburlah.
menyiak	[m«.øi.jA/]	kata nama	suatu kepercayaan lama dalam aktiviti penanaman padi. Sewaktu padi hampir berbunga, beberapa orang perempuan tua berumur sekitar 50 dan 60 tahun akan berbogel dan berlari-lari anak di atas batas sawah sewaktu masuk waktu maghrib. Tujuannya bagi menjauhkan serangga dan musuh tanaman lain seperti tikus daripada merosakkan pokok-pokok padi.	Musem ni, kau dah menyiak?	[mu.sem ni kAw dAh m«.øi.jA/]	Musim ini, engkau sudah menyiak?

1

Entri	Fonetik	Kelas Kata	Makna	Ayat Dialek	Sebutan Ayat	Maksud Ayat
paye	[pA.j«]	kata nama	sawah.	Mase menuai, paye kene kering.	[mA.s« m«.nu.wAi pA.j« k«.n« k«.riN]	Masa menuai, sawah perlu kering.
kebat	[k«.bAt]	kata nama	batas untuk mengepung ikan biasanya di dalam sawah dan bersifat sementara.	Jangan pijok kebat tu, kang jatoh.	[dZA.NAn pi.dZ/ k«.bAt tu kAN dZA.toh]	Jangan pijak batas tu, nanti terjatuh.
kince	[kin.tSe]	kata nama	pokok yang sederhana besar yang tumbuh di kawasan sawah, berbuah halus dan apabila masak berwarna kemerah-merahan dan masam rasanya.
mete I	[mù«.t«]	kata kerja	tidur dengan nyenyak.	Wek mete lepaih balek dari paya.	[we/ mù«.t« l«.pAC bA.le/ dA.Äi pA.j«]	Nenek tidur nyenyak selepas balik dari sawah.

1

Entri	Fonetik	Kelas Kata	Makna	Ayat Dialek	Sebutan Ayat	Maksud Ayat
			3. berkenaan dengan air di sawah sekadar buku lali.	Masa ayaq cap-cap ni orang serak beneh padi .	[mA.sA A.jA)Ö tSAp.tSAp ni .ÒAN sE.ÒA/ b«.nEh pA.di]	Semasa air setakat buku lali orang serak benih padi.
bubu tuaq	[bu.bu tu.wA)Ö]		Bubu daripada buluh, berbentuk bulat dan panjang serta mempunyai dua injap. Bubu ini digunakan di sawah atau parit.	Kami pakai bubu tuaq bila tangkap ikan kat bendang.	[kA.mi pA.kAi bu.bu tu.wA)Ö bi.lA tAN.kAp i.kAn kAt b«n.dAN]	Kami menggunakan bubu tuaq apabila menangkap ikan di sawah.
wak-wak	[wA/.wA/]	kata nama	sejenis burung yang terdapat di sawah atau paya
telaga bendang	[t«.lA.gA b«n.dAN]		sejenis telaga yang dibina di sawah untuk menarik ikan berkumpul	La ni jarang orang peduli telaga bendang pasai ikan tak berapa ada.	[lA ni dZA.ÒAN .ÒAN p«.du.li t«.lA.gA b«n.dAN pA.sAj i.kAn tA/ b«.ÒA.pA A.dA]	Sekarang jarang orang peduli telaga bendang sebab ikan tidak berapa banyak.
raket	[ÒA.ket]	kata nama	alat daripada pelepah rumbia untuk mengangkut ikatan semaian dari tapak semaian ke petak sawah. Ikatan anak semian akan diletakkan di atas pelepah dan ditarik.	La ni tak pakai raket lagi pasai orang tanam padi pakai serak.	[lA ni tA/ pA.kAj ÒA.ket lA.gi pA.sAj .ÒAN tA.nAm pA.di pA.kAj sE.ÒA/]	Sekarang tidak guna raket kerana orang menanam padi secara menabur.
panggu	[pAN.gu]	kata nama	bahagian atau empunya	Tanah tang ujong bendang tu panggu aku.	[tA.nAh tAN u.dZoN b«n.dAN tu pAN.gu A.ku]	Tanah di hujung sawah itu bahagian saya.
yong	[joN]	kata kerja	membawa dan mengawal sekumpulan manusia atau haiwan (contohnya itik)	Pagi-pagi dia yong itik pi bendang.	[pA.gi.pA.gi di.jA joN i.tE/ pi b«n.dAN]	Pagi-pagi dia membawa itik ke sawah.
			2. hitam merujuk kepada warna kulit	Baru dua minggu turon ke bendang, kulet pon mola merelit.	[bA.Òu du.wA miN.gu tu.Òon k« b«n.dAN ku.let pon m.lA m«.Ò«.lit]	Baru dua minggu turun ke sawah, kulit pun mula hitam.

1

Tesaurus

sawah (kata nama)
Bersinonim dengan bendang, baruh, paya, ladang;,

Kata Terbitan : bersawah, pesawah,

Puisi

Anak lipan sawah padi, Cari makan tepi pantai; Senjata simpan dalam peti, senjata/musuh Jumpa musuh baru pakai. Lihat selanjutnya...

Peribahasa

Lihat selanjutnya...

Gerbang Kata

DBP Niaga

Gerbang Kata

Akedami

Seminar

Semakan_Manuskrip

©Hak Cipta Terpelihara 2008 - 2017 Dewan Bahasa dan Pustaka.
Paparan terbaik Internet Explorer 5.5 ke atas, dengan resolusi skrin 1280x1024.
PENAFIAN: Dewan Bahasa dan Pustaka tidak akan bertanggungjawab bagi sebarang kehilangan dan kerugian yang disebabkan oleh penggunaan maklumat yang diperoleh dari laman ini.