Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
kebabal | [k«.bA.bAl] | kata adjektif | berkenaan kulit keras atau tebal pada bahagian kaki atau tapak tangan akibat terlalu kerap membuat kerja, kematu; melulang. | Tangannye kebabal kerane kuat bekeje. | [tA.NAn.ø« k«.bA.bAl k«.ÄA.n« ku.wAt b«.k«.dZ«] | Kulit tangannya keras akibat bekerja kuat. |
sepat | [s«.pAt] | kata kerja | mengupas kulit ari pada bahagian-bahagian tumbuhan. | Nak buat daon rokok, sepat dulu kulet ari pucok nipah sebelom kite keringkan. | [nA/ bu.wAt dAon Äo.ko/ s«.pAt du.lu ku.let A.Äi pu.tSo/ | Untuk membuat daun rokok, hendaklah dikupas kulit ari pucuk nipah sebelum dikeringkan. |
melulang | [m«.lu.lAN] | kata adjektif | berkenaan kulit keras atau tebal pada bahagian kaki atau tapak tangan akibat terlalu kerap membuat kerja, kematu; kebabal. | Hari-hari keje lasak, melulang kaki tangan. | [hA.Äi.hA.Äi k«.dZ« lA.sA/ m«.lu.lAN kA.ki tA.NAn] | Setiap hari bekerja lasak, keras kulit kaki dan tangan |
tesesel | [t«.se.sel] | kata kerja | terserlah bahagian dalam kerana kulit yang menutupnya terkupas. | Batang pokok tu tesesel langga dik lori. | [bA.tAN po.ko/ tu t«.se.sel lAN.gA di/ lo.Äi] | Bahagian dalam batang pokok itu terserlah keluar dilanggar lori. |
bente | [b«n.t«] | kata nama | parut atau bekas penyakit kulit di badan. | Badan Ngah penoh bente kudes. | [bA.dAn NAh p«.noh b«n.t« ku.des] | Badan Ngah penuh dengan parut kudis. |
daon genggang | [dA.won geN.gAN] | | pokok yang daunnya digunakan untuk mengubat penyakit kulit. | | | |
kepoh | [k«.poh] | kata adjektif | warna kelabu. | Dah le kulet gelap pakai baju kepoh mane nak lawa. | [dAh l« ku.let g«.lAp pA.kAj bA.dZu k«.poh | Sudahlah kulit gelap pakai baju warna kelabu tentu tidak cantik. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
bohoq | [b.hâÖ] | kata nama | timbunan tanah yang bercampur dengan kulit-kulit siput. | Ataeh bohoq tu bulehla pacak tiang rumah, tempat laen semua keleboq. | [A.tAEh b.hâÖ tu bu.leh.lA pA.tSA/ ti.jAN Òu.mAh t«m.pAt lAen s«.mu.wA k«.l«.bâÖ] | Di atas tanah bohor itu bolehlah didirikan tiang rumah, tempat lain semuanya berlumpur. |
bangsai | [bAN.sAj] | kata kerja | menumbuk (padi, dan lain-lain) bagi kali pertama dan beras belum bersih (beras masih lagi mengandungi kulit-kulit yang kasar dan antah). | Depa bangsai padi guna alu mampai. | [dE.pA bAN.sAj pA.di gu.nA A.lu mAm.pAj] | Mereka menumbuk padi kali pertama dengan menggunakan alu yang mampal. |
bam | [bAm] | kata nama | bahagian atau permukaan yang lebih besar pada sebuah gendang silat, (biasanya berukuran lilit antara 24 hingga 29 inci), daripada kulit lembu. Bahagian yang kecil disebut cang. | Kulet belah bam kena ganti, pasai depa pukoi kuat sangat sampai pecah. | [ku.let b«.lAh bAm k«.nA gAn.ti pA.sAj dE.pA pu.koj ku.wAt sA.NAt sAm.pAj p«.tSAh] | Kulit di bahagian bam hendaklah digantikan, kerana mereka memukulnya terlalu kuat sehingga pecah. |
melecaq | [m«.l«.tSA)Ö] | kata adjektif | berkenaan terkelupas kulit kerana tergesel, terkena air panas dan lain-lain. | Kulet tangan dia melecaq kena batu. | [ku.let tA.NAn di.jA m«.l«.tSA)Ö k«.nA bA.tu] | Kulti tangannya terkelupas tergesel batu. |
bedenel | [b«.dE.nEl] | kata adjektif | berkenaan kudis atau penyakit kulit pada anggota badan seperti mata, telinga dan lain-lain dalam keadaan basah, melekit, berair, lembap dan sebagainya; bedene. | Kude hang tu dok bedenel, hang tak buboh ubatka? | [ku.de hAN tu do/ b«.dE.nEl hAN tA/ bu.boh u.bAt.kA] | Kudis kamu sentiasa berair, tidakkah kamu bubuh ubat. |
bedene | [b«.dE.nE] | kata adjektif | berkenaan kudis atau penyakit kulit pada anggota badan seperti mata, telinga dan lain-lain dalam keadaan basah, melekit, berair, lembap dan sebagainya; bedenel. | Kude hang tu dok bedene, hang tak buboh ubatka? | [ku.de hAN tu do/ b«.dE.nE hAN tA/ bu.boh u.bAt.kA] | Kudis kamu sentiasa berair, tidakkah kamu bubuh ubat. |
ketibat | [k«.ti.bAt] | kata nama | sejenis serangga (seperti tuma, tungau) yang menggigit pada kulit manusia atau haiwan. Biasanya terdapat di pokok. | | | |
loceh | [l.tSEh] | kata kerja | menarik sesuatu yang menutupi hingga ke had tertentu (seperti kain, kulit zakar dan sebagainya). | Nak bagi senang loceh kote, masa nak masok jawi, suroh budak tu berendam dalam ayaq. | [nA/ bA.gi s«.nAN l.tSEh k.tE mA.sA nA/ mA.so/ dZA.wi su.Òoh bu.dA/ tu b«.Ò«n.dAm dA.lAm A.jA)Ö] | Untuk memudahkan kemaluan budak itu diloceh sebelum berkhatan, budak itu hendaklah disuruh berendam dalam air dahulu. |
cang | [tSAN] | kata nama | bahagian atau permukaan yang lebih kecil pada sebuah gendang silat, daripada kulit lembu. Bahagian yang besar dipanggil bam. | Bunyi gendang belah cang tu deraeh, bunyi gendang belah bam pelan sikit. | [bu.øi g«n.dAN b«.lAh tSAN tu d«.ÒAeh bu.øi g«n.dAN b«.lAh bAm p«.lAn si.kit] | Bunyi gendang di bahagian cang lebih kuat daripada bahagian bam. |
perat | [p«.ÒAt] | kata adjektif | berkenaan bau keringat atau peluh yang semula jadi, hamis, hapak, hangit; kesaq. | Cuba hang makan kulet limau nipeh, amai selalu, lama-lama bau perat badan hang tu hilang. | [tSu.bA hAN mA.kAn ku.let li.mAw ni.peh A.mAj s«.lA.lu lA.mA.lA.mA bAw p«.ÒAt bA.dAN hAN tu hi.lAN] | Cuba engkau amalkan memakan kulit limau nipis, lama-kelamaan tentu bau tengik badan engkau itu hilang. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
jelumu | [dZ«.lu.mu] | kata nama | 1. kulit ular yang tertinggal selepas bersalin kulit, selumur ular, kelongsong ular. | Ambo kejuk besa maso tepege jelumu ula takdi. | [Am.b k:«.dZu/ b«.sA mA.s t«.p«.gE dZ«.lu.mu u.lA tA/.di] | Saya terkejut besar semasa terpegang selumur ular tadi. |
| | | 2. berkenaan kulit atau daging dan lain-lain yang tidak tegang, kendur. | Kulek Tok Wo mombe doh, pasa tuo tlajok. | [ku.le/ to/ w mm.bE dh pA.sA tu.w tlA.dZ/] | Kulit nenek dah kendur kerana terlalu tua. |
kiya | [ki.jA] | kata nama | cecair yang keluar daripada kulit limau (boleh memedihkan mata). | Pedeh mato ambo masok kiya lima. | [p«.deh mA.t Am.b mA.so/ ki.jA li.mA] | Pedih mata saya kerana dimasuki semburan kulit limau. |
klaroh | [klA.Äh] | kata adjektif | 1. berkenaan kulit yang tidak licin, menggerutu. | Mung ni tok mandi koh, kulek napok klaroh jah. | [muN ni t/ mAn.di kh ku.le/ nA.p/ klA.Äh dZAh] | Kamu ni tak mandi kah, kulit nampak menggerutu saja. |
cering | [tS«.ÄiN] | kata adjektif | berkenaan kulit yang kering kerana kerap terdedah kepada cahaya matahari. | Abih cering kulek aku sebak wak krijo tengoh panah. | [A.bih tS«.ÄiN ku.le/ A.ku s«.bA/ wA/ kÄi.dZ t«.Nh pA.nAh] | Habis kering kulit aku sebab buat kerja tengah panas. |
lokek | [l.kE/] | kata adjektif | 1. berkenaan kulit yang sensitif terhadap gigitan nyamuk dan lain-lain. | Mung ni kulek lokek sunggoh, nyo ketek ko nyamok pong jadi kudih. | [muN ni ku.le/ l.kE/ suN.goh N k«.te/ k øA.m/ poN dZ:A.di ku.dih] | Kulit kamu ni sensitif sungguh, digigit nyamuk sikit pun boleh jadi kudis. |
patoh jete | [pA.toh dZ«.tE] | | penyakit pecah-pecah kulit pada kaki. | Tapok kaki aku raso sakek bena pasa keno nyakek patoh jete. | [tA.p/ kA.ki A.ku ÄA.s sA.ke/ b«.nA pA.sA k«.n ø:A.ke/ pA.th dZ«.tE] | Tapak kaki saya rasa sungguh sakit kerana terkena penyakit pecah-pecah kulit. |
nelah | [n:«.lAh] | kata kerja | terkupas kulit (kerana tergesel dan sebagainya), melecet. | Tumik aku ambo nelah, pasa paka kasuk ketak. | [tu.mi/ A.ku Am.b n:«.lAh pA.sA pA.kA kA.su/ k«.tA/] | Tumit kaki saya melecet kerana pakai kasut ketat. |
greleng | [gÄ«.lEN] | kata kerja | membuang kulit di sekeliling bahagian tertentu pada binatang atau tumbuhan. | Kalu nok anggo pokok, kito keno greleng kulek dulu baru | [kA.lu n/ AN.go p.k/ ki.t k«.n gÄ«.lEN ku.le/ du.lu bA.Äu bA.Äo/] | Kalau nak anggur pokok, kita kena kelar kulitnya dulu, kemudian baru dibalut. |
gloyok | [gl.j/] | kata adjektif | berkenaan kulit yang luka akibat terjatuh dan lain-lain. | Siku adek gloyok pasa jatoh tanggo. | [si.ku A.de/ gl.j/ pA.sA dZA.toh tAN.g] | Siku adik luka sebab jatuh tangga. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
capeng | [tSA.peN] | kata nama | tapak meletakkan buah lastik. | Biasoe capeng lastet dibuek dari kulet. | [biA.so.E tSA.peN lAs.tet di.bu.wE/ dA.Äi ku.let] | Biasanya caping lastik dibuat dari kulit. |
jangek | [dZA.NE/] | kata nama | kulit haiwan bahagian tengkuk kerbau atau lembu yang dibakar. | Gulai jangek tu sodap kalau campo bolimbing buloh. | [gu.lAj dZA.NE/ tu s.dAp kA.lAw tSAm.p b.lim.biN bu.lh] | Gulai jangek itu sedap kalau dicampur dengan belimbing. |
solompot I | [s.lm.pt] | kata nama | seluar katok. | Kok manjek potai sonang paka soluwo solompot, sonang manjek tak togaha dek kulet pokoke. | [k/ mAn.dZE/ p.tAj s.nAN pA.kAj s.luA s.lm.pt s.nAN mAn.dZE/ tA/ t.gA.hA dE/ ku.let p.k/.E] | Kalau manjat petai, senang pakai seluar katok, senang memanjat dan tidak tersangkut pada kulit pokoknya. |
poncot | [pn.tSt] | kata nama | bulu atau kain melekat pada kulit apabila basah. | Badan budak tu nampak, sobab baju yang dipakee poncot dek kono ujan. | [bA.dAn bu.dA/ tu nAm.pA/ s.bAb bA.dZu jAN di.pA.kE.E pn.tSt dE/ k.n u.dZAn] | Badan budak itu nampak sebab baju yang dipakai poncot kena hujan. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
kelenset | [k«.len.set] | kata kerja | mengupas kulit. | Tolong kelenset kulet ayam, kite nak masak. | [to.loN k«.len.set ku.let A.jAm ki.t« nA/ mA.sA/] | Tolong kupas kulit ayam, kita nak masak. |
bakau kering | [bA.kAw k«.ÄiN] | | sejenis kuih yang menggunakan bahan-bahan seperti jintan manis, kulit kayu manis, bunga lawang, bunga cengkih, buah pelaga digoreng kering, ditumbuk dan dimasukkan ke dalam adunan tepung, telur, gula dan santan lalu diencap. Kemudian dimasukkan dalam acuan dan dibakar; bakau berempas. | | | |
bakau berempas | [bA.kAw b«.Ä«m.pAs] | | sejenis kuih yang menggunakan bahan-bahan seperti jintan manis, kulit kayu manis, bunga lawang, bunga cengkih, buah pelaga digoreng kering, ditumbuk dan dimasukkan ke dalam adunan tepung, telur, gula dan santan lalu diencap. Kemudian dimasukkan dalam acuan dan dibakar; bakau kering. | | | |
ale bangke | [A.le bAN.k«] | | sejenis alat yang diperbuat daripada besi panjang yang pada satu hujung berbentuk seperti mata pahat, dan pada hujung yang satu lagi mempunyai bentuk yang bercabang dan melengkung. Alat ini boleh digunakan untuk mengopek kulit pokok kayu dan mencabut paku dengan mudah. | Paku ni besau, umpil le paku ni gune ale bangke. | [pA.ku ni b«.sAw um.pil l« pA.ku ni gu.n« A.le bAN.k«] | Paku ini besar, gunakanlah ale bangke untuk mencabutnya. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
bekure | [b«.ku.ÄE] | kata adjektif | berkenaan kulit yang kelihatan bersisik. | Kulek dia bekure pase tak cukop zat. | [ku.le/ di.j« b«.ku.ÄE pA.sE tA/ tSu.kop dZAt] | Kulit dia bersisik kerana tidak cukup zat. |
getang | [g«.tAN] | kata kerja | mengeluarkan isi buah dengan cara memotong sekeliling pada bahagian tengah kulit buah (seperti limau bali, manggis, rambutan). | Ce getang limau bali tu. | [tS« g«.tAN li.mAw bA.li tu] | Tolong keluarkan isi limau bali itu. |
cembang | [tS«m.bAN] | kata nama | 1. sejenis makanan yang dibuat daripada buah kepayang atau ubi gadong. Direbus hingga pecah kulit kemudian dipotong dan dimasukkan ke dalam bekas sebelum direndam semalaman dalam sungai. Seterusnya digoreng dengan daun kunyit dan di makan dengan nasi atau sebagai hidangan petang. | | | |
paneh bedengking | [pA.neh b«.d«N.kiN] | | keadaan cuaca yang terlalu panas. | Ari ni paneh bedengking, abis kulet koi jadi itam. | [A.Äi ni pA.neh b«.d«N.kiN A.bih ku.let koj dZA.di i.tAm] | Hari ini panas sangat, habis kulit saya jadi hitam. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
| | | 2. hitam merujuk kepada warna kulit | Baru dua minggu turon ke bendang, kulet pon mola merelit. | [bA.Òu du.wA miN.gu tu.Òon k« b«n.dAN ku.let pon m.lA m«.Ò«.lit] | Baru dua minggu turun ke sawah, kulit pun mula hitam. |
| | | 2. menarik kulit bahagian hadapan kemaluan lelaki ke bahagian belakang. | | | |
| | | 2. berkenaan dengan kulit yang kendur, gelambir. | Kalu dah tua nampak gelambiaq kat lehiaq. | [kA.lu dAh tu.wA nAm.pA/ g«.lAm.bi.jA)Ö kAt lE.hi.jA)Ö] | Kalau sudah tua nampak gelambir pada leher. |
kelopak garam | [k«.lo.pA/ gA.ÒAm] | | sejenis penyakit kulit yang kelihatan bertompok-tompok terjadi kerana alahan makanan. | | | |
perisi | [p«.Òi.si] | kata kerja | 1. mengasingkan atau menanggalkan sesuatu seperti antah daripada beras, kulit daripada bawang, isi buah daripada bijinya dan buah daripada tangkainya. | Dulu kalu nak menanak kena perisi beraih. | [du.lu kA.lu nA m«.nA.nA/ k«.nA p«.Òi.si b«.ÒAC] | Dulu kalau hendak memasak nasi perlu buang antah. |
| | | 2. berkenaan dengan wajah yang kurang menarik | Kulet putih tu tak apa dah, tapi muka pot sikit. | [ku.let pu.teh tu tA/ A.pA dAh, tA.pi mu.kA pot si.kit] | Kulit putih tidak mengapa, tapi wajah kurang menarik. |
serba mak nenek | [s«.Ò«.bA mA/ ne.ne/] | | serba-serbi | Di Lorong Kulet ada juai sereba mak nenek. | [di lo.ÒoN ku.let A.dA dZu.wAj s«.Ò«.bA mA/ ne.ne/] | Di Lorong Kulit ada jualan berbagai-bagai jenis barang. |
|
Puisi |
---|
|
Kulit ular dikata tebal, Tebal lagi kulit sawa; Kalau pujuk makin menyebal, Kalau dimarah baru tertawa.
Lihat selanjutnya... |
|