Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
biyak | bi.jA/] | kata adjektif | berkenaan tanah yang lecak. | Lepas ujan jangan maen lari-lari, kan biyak. | [l«.pAs u.dZAn dZA.NAn mAen lA.Äi lA.Äi kAn bi.jA/] | Selepas hujan jangan main berlari-lari, bukankah tanah itu lecak. |
beperiset | [b«.p«.Äi.set] | kata kerja | bertempiaran lari kerana ketakutan. | Bebudak tu beperiset dikeja di lembu. | [b«.bu.dA/ tu b«.p«.Äi.set di.k«.dZA di l«m.bu] | Budak-budak itu bertempiaran lari apabila dikejar lembu. |
merentong | [m«.Ä«n.toN] | kata kerja | merepek. | Padanle kawan-kawan lari, kau ni kuat merentong. | [pA.dAn.le kA.wAn.kA.wAn lA.Äi kAw ni ku.wAt m«.Ä«n.toN] | Patutlah kawan-kawan semua lari, engkau ini |
bebo | [be.bo] | kata kerja | lari bertempiaran dalam keadaan kelam-kabut kerana ketakutan. | Nampak kelibat pulis aje, bebo budak-budak jahat tu. | [nAm.pA/ k«.li.bAt pu.lis A.dZ« be.bo bu.dA/.bu.dA/ dZA.hAt tu] | Bila nampak sahaja polis, budak-budak jahat itu kelam kabut berlari kerana ketakutan. |
putol | [pu.tol] | kata adjektif | hilang daripada pandangan. | Punye laju budak tu lari, tak sampai semenet dah putol. | [pu.ø« lA.dZu bu.dA/ tu lA.Äi tA/ sAm.pAj s«.me.net dAh pu.tol] | Bukan main laju budak itu berlari, tidak sampai seminit sudah hilang daripada pandangan. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
cenggeng | [tSEN.gEN] | kata kerja | lari dengan kaki sebelah (kerana sebelah lagi telah cedera), terjengket-jengket. | Kawaq hak kena tembak kaki tu lari cenggeng-cenggeng masok dalam utan. | [kA.wAâÖ hA/ k«.nA tEm.bA/ kA.ki tu lA.Òi tSEN.gEN.tSEN.gEN mA.so/ dA.lAm u.tAn] | Pencuri yang ditembak itu lari terjengket-jengket masuk ke dalam hutan. |
bejabu | [b«.dZA.bu] | kata tugas | berkenaan lari yang agak pantas, deras, laju; becabu, bercabu, berjabu. | Bila nampak tuan kebon tu mai, budak-budak hak dok curi buah jambu tu pon lari bejabu. | [bi.lA nAm.pA/ tu.wAn k«.bon tu mAj bu.dA/.bu.dA/ hA/ do/ tSu.Òi bu.wAh dZAm.bu tu pon lA.Òi b«.dZA.bu] | Apabila nampak tuan kebun itu datang, budak-budak yang sedang mencuri buah jambu itu pun cabut lari. |
becabu | [b«.tSA.bu] | kata tugas | berkenaan lari yang agak pantas, deras, laju; bejabu, bercabu, berjabu. | Bila nampak tuan kebon tu mai, budak-budak hak dok curi buah jambu tu pon lari becabu. | [bi.lA nAm.pA/ tu.wAn k«.bon tu mAj bu.dA/.bu.dA/ hA/ do/ tSu.Òi bu.wAh dZAm.bu tu pon lA.Òi b«.tSA.bu] | Apabila nampak tuan kebun itu datang, budak-budak yang sedang mencuri buah jambu itu pun cabut lari. |
berjabu | [b«Ò.dZA.bu] | kata tugas | berkenaan lari yang agak pantas, deras, laju; becabu, bejabu, bercabu. | Bila nampak tuan kebon mai, budak-budak hak dok curi buah jambu tu pon lari berjabu. | [bi.lA nAm.pA/ tu.wAn k«.bon mAj bu.dA/.bu.dA/ hA/ do/ tSu.Òi bu.wAh dZAm.bu tu pon lA.Òi b«Ò.dZA.bu] | Apabila nampak tuan kebun itu datang, budak-budak yang sedang mencuri buah jambu itu pun cabut lari. |
bercabu | [b«Ò.tSA.bu] | kata tugas | berkenaan lari yang agak pantas, deras, laju; becabu, bejabu, berjabu. | Bila nampak tuan kebon tu mai, budak-budak hak dok curi buah jambu tu pun lari bercabu. | [bi.lA nAm.pA/ tu.wAn k«.bon tu mAj bu.dA/.bu.dA/ hA/ do/ tSu.Òi bu.wAh dZAm.bu tu pon lA.Òi b«Ò.tSA.bu] | Apabila nampak tuan kebun itu datang, budak-budak yang sedang mencuri buah jambu itu pun cabut lari. |
ceding | [tS«.diN] | kata adjektif | berkenaan ekor yang tegak, keras, lurus atau tegang; cedin. | Lembu tu tekejot, dia lari ceding ekoq. | [l«m.bu tu t«.k«.dZot di.jA lA.Òi tS«.diN E.kâÖ] | Lembu yang terkejut itu lari dengan ekornya tegak. |
cedin | [tS«.din] | kata adjektif | berkenaan ekor yang tegak, keras, lurus atau tegang; ceding. | Lembu tu tekejot, dia lari cedin ekoq. | [l«m.bu tu t«.k«.dZot di.jA lA.Òi tS«.din E.kâÖ] | Lembu yang terkejut itu lari dengan ekornya tegak. |
busai | [bu.sAj] | kata kerja | lari sebelum berlaga, berlawan (berkenaan kerbau, ikan pelaga, lembu), pengecut. | Tak dan nak lawan lagi, krebau hang dah busai cungget balek sana padang. | [tA/ dAn nA/ lA.wAn lA.gi kÒ«.bAw hAN dAh bu.sAj tSuN.get bA.le/ sA.nA pA.dAN] | Belum sempat berlawan, kerbau engkau lari lintang pukang ke seberang padang. |
merudom II | [m«.Òu.dom] | kata kerja | berlari-lari, bergomol dan lain-lain hingga menyebabkan bising (terutama dalam rumah). | Budak-budak tu suka merudom ataeh rumah, tok wan nak tidoq pon tak buleh. | [bu.dA/.bu.dA/ tu su.kA m«.Òu.dom A.tAeh Òu.mAh to/ wAn nA/ ti.d)Ö pon tA/ bu.leh] | Budak-budak itu suka berlari-lari di atas rumah, sehingga datuk mereka tidak boleh tidur. |
conget | [tS.NEt] | kata kerja | mengangkat atau meninggikan bahagian belakang (perahu, benda dan lain-lain) atau ekor (burung, lembut dan lain-lain). | Anjin itam tu lari conget ekoq pasai tekejot senapang meletup. | [An.dZin i.tAm tu lA.Òi tS.NEt E.kâÖ pA.sAj t«.k«.dZot s«.nA.pAN m«.l«.tup] | Anjing hitam itu lari hingga terangkat ekornya kerana terkejut mendengar letupan senapang. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
lari clubu | [lA.Äi tSlu.bu] | | lari dengan pantas (kerana dikejar sesuatu). | Mae lari clubu keno ambak ko anying. | [mA.E lA.Äi tSlu.bu k«.n Am.bA/ k A.øiN] | Mail berlari dengan pantas kerana dikejar anjing. |
grapok | [gÄA.p/] | kata kerja | lari yang lintang pukang dalam keadaan riuh-rendah. | Ore curi tu hungga grapok lari tubek. | [.ÄE tS:u.Äi tu huN.gA gÄA.p/ lA.Äi tu.be/] | Pencuri tu lari lintang-pukang keluar rumah. |
krejong | [kÄ«.dZoN] | kata kerja | memegang supaya tidak lari, memberkas, mengikat (bergerak dsb). | Ore curi tu tok leh lari doh pasa keno krejong ko tuwe rumoh. | [.ÄE tS:u.Äi tu t/ leh lA.Äi dh pA.sA k«.n kÄ«.dZoN k tu.wE Äu.mh]. | Pencuri tu sudah tidak boleh lari kerana diberkas oleh tuan rumah. |
gombe | [g:m.bE] | kata kerja | menggonggong. | Kucing gombe ike wak lari. | [ku.tSiN gm.bE i.kE wA/ lA.Äi] | Kucing menggonggong ikan bawa lari. |
naca | [n:A.tSA] | kata adjektif | laju. | Diyo hungga naca, pasa lari poleh. | [di.j huN.gA n:A.tSA pA.sA lA.Äi p.leh] | Dia berlari laju kerana lari daripada polis. |
benge | [b«.NE] | kata tugas | (panas) secara bersangatan. | Kawe lari tubek, tok leh dok dale bilek tu, panah benge. | [kA.wE lA.Äi tu.be/ t/ leh d/ dA.lE bi.le/ tu pA.nAh | Saya lari keluar, tak boleh duduk di dalam bilik, panas sangat. |
cama ligak | [tS:A.mA li.gA/] | | berlari secara lintang-pukang. | Doloh lari cama ligak nyo ambak ko anying. | [d.lh lA.Äi tS:A.mA li.gA/ ø Am.bA/ k A.øiN] | Dolah lari lintang-pukang dikejar anjing. |
rak | [ÄA/] | kata adjektif | jinak. | Rak sunggoh burong pati demo, lepah pong tok lari. | [ÄA/ suN.goh bu.ÄoN p:A.ti dE.m l«.pAh poN t/ lA.Äi] | Jinak sungguh burung merpati awak, lepas pun tak lari. |
la | [lA)] | kata kerja | menerangi dengan cahaya lampu, menyuluh. | Ore curi tu lari pasa ayoh la denge lapu pecek. | [.ÄE tS:u.Äi tu lA.Äi pA.sA A.jh lA) d«.NE lA.pu pE.tSE)/] | Pencuri tu lari kerana ayah menyuluh dengan lampu picit. |
grepok | [gÄ«.p/] | kata kerja | menggertak untuk menakut-nakutkan. | Budok-budok tu lari cama ligak lepah keno grepok kak ku. | [bu.d/.bu.d/ tu lA.Äi tS:A.mA li.gA/ l«.pAh k«.n gÄ«.p/ kA/ ku] | Budak-budak tu lari lintang-pukang lepas digertak oleh saya. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
tengko | [tEN.k] | kata kerja | memukul sarang lebah dengan andang. | Tengko dulu sarang lobah tu, bia lari induke. | [tEN.k du.lu sA.ÄAN l.bAh tu biA lA.Äi in.du/.E] | Pukul dulu sarang lebah itu biar lari induknya. |
dihumbeh | [di.hum.bEh] | kata adjektif | serta-merta, dengan segera. | Bilo todonga rimau mongaum, tohumbehe dio lari. | [bi.l t.d.NA Äi.mAw m.NAum t.hum.bEh.E di.j lA.Äi] | Bila terdengar harimau mengaum, serta merta dia lari. |
renceh | [ÄEn.tSEh] | kata kerja | potong kepala. | Bobudak botompiaan lari bilo donga corito ado renceh kek kampong tu. | [b.bu.dA/ b.tm.piA.An lA.Äi bi.l d.NA tS.Äi.t A.d ÄEn.tSEh kE/ kAm.poN tu] | Budak-budak bertempiaran lari, bila dengar cerita, ada pemotong kepala di kampung itu. |
bokotupeh | [b.k.tu.pEh] | kata kerja | bergegas, tergesa-gesa dalam keadaan kelam-kabut meninggalkan sesuatu tempat. | Bilo kono losong tobuan, bokotupeh dio orang lari. | [bi.l k.n l.sN t.bu.wAn b.k.tu.pEh di.j .ÄAN lA.Äi] | Apabila kena sengat tabuan, bergegas mereka lari. |
cipeh | [tSi.pEh] | kata kerja | celupar. | Mulot kaw cipeh bona, kalu camni ramai kawan ekau lari. | [mu.lt kAw tSi.pEh b.nA kA.lu tSAm.ni ÄA.mAj kA.wAn E.kAw lA.Äi] | Mulut kau celupar benar, kalau macam ini ramai kawan engkau lari. |
sungku sangkak | [suN.ku sAN.kA/] | | 1. lari, jatuh dan bangun semula. | Ali sungka sangkak dikoja dek kobau tongah sawah. | [A.li suN.kA sAN.kA/ di.k.dZA dE/ k.bAw t.NAh sA.wAh] | Ali lari, jatuh dan bangun semula dikejar kerbau di tengah sawah. |
moncolibut | [mn.tS.li.but] | kata adjektif | berkenaan lari dengan lintang-pukang. | Budak itu moncolibut kono koja anjeng gilo. | [bu.dA/ i.tu mn.tS.li.but k.n k.dZA An.dZeN gi.l] | Budak itu lari lintang-pukang kena kejar anjing gila. |
sompulun | [sm.pu.lun] | kata tugas | berkenaan lari dalam keadaan tidak tentu arah, bertempiaran; bosomeba. | Anak ayam tu sompulun larie, dek nampak holang. | [A.nA/ A.jAm tu sm.pu.lun lA.Äi.E de/ nAm.pA/ h.lAN] | Anak ayam itu bertempiaran lari kerana nampak helang. |
bosomeba | [b.s.mE.bA] | kata tugas | berkenaan lari dalam keadaan tidak tentu arah, bertempiaran; sompulun. | Anak ayam tu bosomeba larie, dek nampak holang. | [A.nA/ A.jAm tu b.s.mE.bA lA.Äi.E de/ nAm.pA/ h.lAN] | Anak ayam itu bertempiaran lari kerana nampak helang. |
monggugu | [mN.gu.gu] | kata kerja | menangis teresak-esak terlalu lama. | Apo yang kau monangih monggugu tu, tunang kau lari ko. | [A.p jAN kAw m.nA.Nih mN.gu.gu tu tu.nAN kAw lA.Äi k] | Apa yang kau menangis terlalu lama itu, tunang kau larikah? |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
cangkah-mangkeh | [tSAN.kAh.mAN.keh] | kata tugas | berkenaan berlari secara lintang-pukang. | Budak tu lari cangkah-mangkeh kene kejau anjeng. | [bu.dA/ tu lA.Äi tSAN.kAh.mAN.keh k«.n« k«.dZAw An.jeN] | Budak itu berlari lintang-pukang kerana dikejar oleh anjing. |
menyiak | [m«.øi.jA/] | kata nama | suatu kepercayaan lama dalam aktiviti penanaman padi. Sewaktu padi hampir berbunga, beberapa orang perempuan tua berumur sekitar 50 dan 60 tahun akan berbogel dan berlari-lari anak di atas batas sawah sewaktu masuk waktu maghrib. Tujuannya bagi menjauhkan serangga dan musuh tanaman lain seperti tikus daripada merosakkan pokok-pokok padi. | Musem ni, kau dah menyiak? | [mu.sem ni kAw dAh m«.øi.jA/] | Musim ini, engkau sudah menyiak? |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
mipek | [m:ipe/] | kata adjektif | berkenaan lari yang pantas kerana takut. | Budok-budok mipek lari pasa napok anjen. | [bu.do/.bu.do/ m:ipe/ lA.Äi pA.sA nA.po/ An.dZen] | Budak-budak lari dengan pantas apabila ternampak anjing. |
cokeng | [tS.keN] | kata adjektif | berkenaan lari yang sangat laju. | Cokeng budok tu lari keno ambat ko poleh. | [tS.keN bu.do/ tu lA.Äi k«.no Am.bAt ko p.leh] | Laju budak itu berlari kerana dikejar oleh polis. |
cepida | [tS«.pi.dA] | kata kerja | lari bertempiaran. | Mat pit cepida, hambat dek poleh. | [mAt pit tS«.pi.dA hAm.bAt de/ po.leh] | Penagih dadah itu lari bertempiaran kerana dikejar polis. |
berembaih | [b«.Ä«.bAC] | kata kerja | lari lintang pukang. | Monyet berembaih ke hutan bile kene sergah. | [mo.øet b«.Ä«m.bAC k« hu.tAn bi.l« k«.n« s«Ä.gAh] | Monyet lari lintang pukang ke dalam hutan apabila disergah. |
kateh | [kA.t«h] | kata nama | bahagian antara lutut dengan kaki, betis. | Besenye orang kateh panjang kuat lari. | [bE.s«.ø« o.ÄAN kA.t«h pAn.dZAN ku.wAt lA.Äi] | Biasanya orang betis panjang kuat lari. |
cempiau | [tS«m.pi.jAw] | kata adjektif | 1. berkenaan cara berlari yang tidak tentu hala. | Budak-budak tu lari cempiau tengok tok mudem. | [bu.dA/.bu.dA/ tu lA.Äi tS«m.pi.jAw tE.N/ to/ mu.dem] | Budak-budak itu lari tidak tentu hala apabila melihat tok mudim. |
nyelonok | [N«.l.n/] | kata kerja | melakukan sesuatu di dalam lumpur (seperti lari, jalan, mengagau). | Pak Mat nyelonok dalam lumpo cari ikan keli. | [pAk mAt N«.l.n/ dA.lAm lum.po tSA.Äi i.kAn k«.li] | Pak Mat mengagau dalam lumpur kerana mencari ikan keli. |
togok II | [to.go/] | kata adjektif | tersangat gemuk. | Budok togok tok kuat lari. | [bu.d/ to.go/ t/ ku.wAt lA.Äi] | Budak gemuk gedempol tidak kuat berlari. |
gemunto | [g«.mun.to] | kata kerja | berlari kerana ketakutan. | Budok penageh gemunto bile poleh datang. | [bu.d/ p«.nA.geh g«.mun.to bi.l« p.leh dA.tAN] | Budak penagih dadah lari ketakutan apabila polis datang. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
lari merasak | [lA.Òi m«.ÒA.sA/] | | berlari pantas. | Budak hat dok mencuri tu lari merasak bila nampak tuan rumah datang. | [bu.dA/ hAt do/ m«n.tSu.Òi tu lA.Òi m«.ÒA.sA/ bi.lA nAm.pA/ tu.wAn Òu.mAh dA.tAN] | Budak yang sedang mencuri itu berlari pantas apabila nampak tuan rumah datang. |
becempera | [b«.tS«m.p«.ÒA] | kata kerja | lari bertempiaran kerana dikejar atau terkejut. | Orang hat dok maen judi tu pon lari bercempera bila nampak mata-mata mai. | [o.ÒAN hAt do mAen dZu.di tu pon lA.Òi b«.tS«m.p«.ÒA bi.lA nAm.pA/ mA.tA.mA.tA mAj] | Orang yang sedang bermain judi itu pun lari bertempiaran apabila melihat polis datang. |
menerojoi | [m«.n«.Òo.dZoj] | kata kerja | lari lintang-pukang kerana takut atau dikejar sesuatu | Budak-budak tu menerojoi kot tingkap bila mak depa nak pukoi | [bu.dA/.bu.dA/ tu m«.n«.Òo.dZoj kot tiN.kAp bi.lA mA/ dE.pA nA/ pu.koj] | Budak-budak itu lari lintang-pukang melalui tingkap apabila emak mereka hendak pukul mereka. |
handoh | [hAn.doh] | kata kerja | memukul kuat dengan tangan atau dengan menggunakan sesuatu | Abu lekaih-lekaih lari bila bapak dia nak handoh dengan tongkoi kayu. | [A.bu l«.kAC.l«.kAC lA.Òi bi.lA bA.pA di.jA nA hAn.doh d«.NAn toN.koj kA.ju] | Abu cepat-cepat lari bila bapanya hendak pukulnya dengan batang kayu. |
andoh | [An.doh] | kata kerja | menolak kepala secara berulang-ulang (anak haiwan seperti kambing, lembu atau kerbau ke bahagian susu ibunya). | Ibu kambin lari merata pasai anak dia dok andoh. | [i.bu kAm.bin lA.Òi m«.ÒA.tA pA.sAj A.nA di.jA do An.doh] | Ibu kambing lari merata sebab anaknya menolak kepala secara berulang-ulang ke bahagian susunya. |
dereluih | [d«.Ò«.luC] | kata kerja | menembusi atau memasuki sesuatu tanpa disengajakan berkenaan lantai, dinding, lubang, lopak dan lain-lain | Kaki anak aku dereluih lopak masa dia lari kat rumah tok. | [kA.ki A.nA A.ku d«.Ò«.luC lo.pA mA.sA di.jA lA.Òi kAt Òu.mAh to] | Kaki anak saya memasuki lopak masa dia lari di rumah nenek. |
serungaih | [s«.Òu.NAC] | kata adjektif | berkenaan dengan seseorang atau sesuatu yang tidak kemas | Rumah dia serungaih lepaih tukang masak dia lari. | [Òu.mAh di.jA s«.Òu.NAC l«.pAC tu.kAN mA.sA di.jA lA.Òi] | Rumahnya tidak kemas selepas pembantu rumahnya melarikan diri. |
| | | 3. berkenaan dengan seseorang atau haiwan yang berlari dengan pantas disebabkan oleh sesuatu (seperti terkejut, dikejar dan lain-lain lagi). | Dia lari bejabu bila kena ligan dengan anjin. | [di.jA lA.ÒI b«.dZA.bu bi.lA k«.nA li.gAn d«.NAn An.dZin] | Dia berlari pantas apabila dikejar anjing. |
conget | [tSon.get] | kata kerja | berlari atau melarikan diri dengan pantas | Kawaq conget bila anak tuan rumah teriaq. | [kA.wA)Ö tSon.get bi.lA A.nA tu.wAn Òu.mAh t«.Òi.jA] | Pencuri lari bila anak tuan rumah menangis. |
|
Puisi |
---|
|
Lari puyuh jalan kontang, Tetak dengan batang kemudi; Darilah jauh abang pun datang, Meraikan tuan yang baik budi.
Lihat selanjutnya... |
|