Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
tui | [tu.wi] | kata adjektif | dalam keadaan tidak boleh ditarik balik khusus dalam permainan kanak-kanak seperti permainan polis sentri dan lain-lain. | Tui kau dan lepaskan tangan kau, jangan aleh lagi buah cato tu. | [tu.wi kAw dAn l«.pAs.kAn tA.NAn kAw dZA.NAn A.leh lA.gi | Tui engkau dan lepaskan tangan engkau, jangan alih lagi buah catur itu. |
anak semot | [A.nA/ s«.mot] | | anak yang merantau dan jarang balik ke kampung. | Banyaknye juwadah. Mentang-mentang anak semotnye nak balek dari rantau. | [bA.øA/.ø« dZu.wA.dAh m«n.tAN.m«n.tAN A.nA/ s«.mot.ø« nA/ bA.le/ dA.Äi ÄAn.tAw] | Mentang-mentang anaknya yang merantau itu nak pulang, banyaknya juadah yang telah disediakan. |
rigon | [ri.gon] | kata adjektif | susah hati atau risau disebabkan sesuatu. | Die rigon bile anak lambat balek. | [di.j« ri.gon bi.l« A.nA/ lAm.bAt bA.le/] | Dia risau apabila anaknya lambat balik. |
jelapak | [dZ«.lA.pA/] | kata kerja | berbaring dalam keadaan kurang bermaya kerana keletihan. | Balek aje dari kebon, abang teros jelapak kat lantai. | [bA.le/ A.dZ« dA.Äi k«.bon A.bAN t«.Äos dZ«.lA.pA/ kAt lAn.tAj] | Balik sahaja dari kebun, abang terus berbaring di lantai dalam keadaan tidak bermaya kerana terlalu penat. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
deh | [dEh] | kata nama | tempat di sebelah sana (yang agak jauh), balik sana. | Tak jaoh rumah dia, balek deh tu saja. | [tA/ dZA.woh Òu.mAh di.jA bA.le/ dEh tu sA.dZA] | Rumahnya tidak jauh, cuma di sebalik sana sahaja. |
| | | 2. kurang siuman, tiga suku. | Anak Lebai Mat tu tak ketahuan, dia baru balek dari Tanjong Moktan. | [A.nA/ l«.bAj mAt tu tA/ k«.tA.hu.wAn di.jA bA.Òu bA.le/ dA.Òi tAn.dZoN m/.tAn] | Anak Lebai Mat itu agak kurang siuman, maklumlah dia baru balik dari Tanjung Rambutan. |
beberan-beran | [b«.b«.ÒAn.b«.ÒAn] | kata adjektif | membawa barang dengan banyak dengan menggunakan semua anggota seperti membimbit, mengepit, memikul dan menjunjung sekali gus. | Balek dari pasar tani nampak hang bawa barang beberan-beran | [bA.le/ dA.Òi pA.sAr tA.ni nAm.pA/ hAN bA.wA bA.ÒAN b«.b«.ÒAn.b«.ÒAn] | Saya nampak awak membawa barang dengan banyaknya sewaktu balik dari pasar tani. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
| | | 2. tidak menghiraukan waktu, tidak menepati waktu. | Diyo tu lere sikik, janji nok kelek cepak, tapi tok balek-balek lagi. | [di.j tu lE.ÄE si.ki/ dZ:An.dZi n/ k«.le/ tS«.pA/ tA.pi t/ bA.le /.bA.le/ lA.gi] | Dia tu tak hiraukan waktu, janji nak balik cepat, tetapi tak balik-balik lagi. |
cuco | [tSu.tS] | kata nama | duit lebihan yang dipulangkan balik selepas membeli sesuatu, duit baki. | Ambo buwi kedio limo ria, diyo cuco balek ko ambo duo ria. | [Am.b bu.wi k«.di.j li.m Äi.jA di.j tSu.tS bA.le/ k Am.b du.w Äi.jA] | Saya beri kepadanya lima ringgit, dia beri balik bakinya kepada saya dua ringgit. |
kelek | [k«.le/] | kata kerja | balik, pulang. | Adek suko sangak kalu ayoh kelek krijo. | [A.de/ su.k sA.NA/ kA.lu A.jh k«.le/ kÄi.dZ] | Adik gembira sangat kalau ayah pulang kerja. |
turuk | [tu.Äu/] | kata kerja | menyuruh seseorang datang atau balik melalui seseorang yang lain. | Acu gi turuk ayoh pade tu, ado ore mari ni. | [A.tSu gi tu.Äu/ A.jh p:A.dE tu A.d .ÄE mA.Äi ni] | Tolong panggilkan ayah di bendang tu, ada tetamu datang ni. |
sokmo | [s/.m] | kata tugas | sepanjang masa, selalu, sentiasa. | Mung gak, balek kapo sokmo. | [muN gA/ bA.le/ k:A.po s/.m] | Kamu ni selalu balik kampung. |
bolok | [b:.l)/] | kata kerja | berlumuran dengan sesuatu (melekit dan berair). | Kaki Pok Heng bolok denge seluk, pasa diyo baru balek baroh. | : : | Kaki Pak Him berlumuran selut sebab baru balik dari sawah. |
serek | [s«.ÄE/] | kata adjektif | berkenaan hujan yang mulai berhenti, reda. | Lepah serek uje, baru ambo balek. | [l«.pAh s«.ÄE/ u.dZE bA.Äu Am.b bA.le/] | Selepas reda hujan, barulah saya balik. |
oka | [.kA] | kata kerja | membalik-balikkan nasi yang hampir masak, karih. | Oka gak nasik atah dapo tu, nok masok doh tu. | [.kA gA/ nA.si/ A.tAh dA.po tu n/ mA.s/ dh tu] | Balik-balikkanlah nasi di atas dapur tu, dah hampir masak dah. |
dekcok II | [dE/.tS/] | kata kerja | jengket, melompat-lompat dengan menggunakan sebelah kaki. | Ambo kelek dekcok takdi bokte slipa ile sebeloh. | [Am.b k«.le/ dE/.tS/ tA/.di b/.tE sli.pA i.lE s«.b«.lh] | Saya balik terjengket-jengketi tadi kerana selipar hilang sebelah. |
| | | 2. perasaan panas hati (kerana dihina, ditipu dan lain-lain), marah. | Sipe bilek tu come, kelek kakok mung ngidong ke. | [si.pE bi.le/ tu tS:.mE k«.le/ kA.k/ muN N:i.doN kE] | Kemas bilik tu elok-elok, balik kakak kamu marah nanti. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
mongatuih | [m.NA.tuih] | kata kerja | berleter, bersungut. | Bilo den balik yo, abah den mongatuih suroh den kawen. | [bi.l dEn bA.lE/ j A.bAh dEn m.NA.tuih su.Äh dEn kA.wEn] | Bila saya balik ayah berleter suruh saya kawin. |
codak | [tS.dA/] | kata adjektif | 1. berkenaan tumbuh-tumbuhan yang segar; moncodak. | Lopeh ujan yo, sayo yang layu tu codak balik. | [l.pEh u.dZAn j sA.j jAN lA.ju tu tS.dA/ bA.le/] | Lepas hujan sahaja sayur yang layu itu segar balik |
moncodak | [mn.tS.dA/] | kata adjektif | 1. berkenaan tumbuh-tumbuhan yang segar; codak. | Lopeh ujan yo, sayo yang layu tu moncodak balik. | [l.pEh u.dZAn j sA.j jAN lA.ju tu mn.tS.dA/ bA.le/] | Lepas hujan sahaja sayur yang layu itu segar balik |
mereban I | [m«.ÄE.bAn] | kata kerja | berjalan tanpa tujuan. | Mano kau mereban tadi, balek malam-malam ni. | [mA.n kAw m«.ÄE.bAn tA.di bA.le/ mA.lAm mA.lAm ni] | Ke mana kau pergi tanpa tujuan tadi, balik malam-malam ini. |
sorap | [s.ÄAp] | kata kerja | beransur sembuh atau kebah. | Domam Pak Asim dah sorap siket, esok bolehlah balek. | [d.mAm pA/ A.sim dAh s.ÄAp si.ket E.s/ b.lEh.lAh bA.le/] | Demam Pak Asim sudah beransur sembuh esok bolehlah balik. |
bocomporo | [b.tSm.p.Ä] | kata kerja | mandi di sungai sambil berkejar-kejaran. | Bilo balek sekolah dio bocomporo kek sungai borojam-jam. | [bi.l bA.lE/ s«.k.lAh di.j b.tSm.p.Ä kE/ su.NAj b.Ä.dZAm.dZAm] | Apabila balik dari sekolah, dia mandi sambil berkejar-kejaran di sungai berjam-jam. |
nyak salam | [NA/ sA.lAm] | | bersalam-salaman. | Kok nak balek kono nyak salam dongan uwan, atuk, abang, jangan mononong yo. | [k/ nA/ bA.le/ k.n øA/ sA.lAm d.NAn u.wAn A.to/ A.bAN dZA.NAn m.n.nN j] | Kalau hendak balik kena bersalam-salaman dengan wan, atuk, abang, jangan terus pergi. |
dahagi | [dA.hA.gi] | kata adjektif | susah, seksa, payah. | Dahagi boto nak dapek balek utangeibilo mintak tak do yo duete. | [dA.hA.gi b.t nA/ dA.pE/ bA.lE/ u.tAN.E tu bi.l min.tA/ tA/ d j du.wet.E] | Susah betul hendak dapat balik hutangnya itu, bila minta tidak ada saja duitnya. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
bangon nyerongkah | [bA.Non ø«.ÄoN.kAh] | | bangkit daripada baring atau tidur secara tiba-tiba. | Dengau aje bunyi mak die balek, teros bangon nyerongkah. | [d«.NAw A.dZ« bu.øi mA/ di.j« bA.le/ t«.Äos bA.Non ø«.ÄoN.kAh] | Dengar sahaja emak dia balik, terus sahaja bangkit daripada tidur. |
jerok antu | [dZ«.Äo/ An.tu] | | buah durian yang gugur pada peringkat awal yang busuk sepenuhnya. | Andau aje aku kutep bawak balek, bile kopek jerok antu. | [An.dAw A.dZ« A.ku ku.tep bA.wA/ bA.le/ bi.l« ko.pe/ dZ«.Äo/ An.tu] | Sia-sia sahaja aku kutip bawa balik, apabila dikopek, buah durian itu busuk sepenuhnya. |
anak pete | [A.nA/ p«.te] | | bunyi petir yang bertalu-talu tetapi kedengaran perlahan dan kadangkala sayup-sayup | Wah! Dah mule dengau anak pete, baek le kite balek. Takot ujan nanti. | [wAh dAh mu.l« d«.NAw A.nA/ p«.te bAe/ l« ki.t« bA.le/ tA.kot u.dZAn nAn.ti] | Wah! Sudah mula kedengaran anak petir, baiklah kita balik. Takut hujan nanti. |
terejon sawan | [t«.Ä«.dZon sA.wAn] | | penyakit sawan pada kanak-kanak dengan keadaan bebola matanya terbolak-balik dipercayai akibat disampuk. | Budak tu ken« terejon sawan tak, cobe panggel pak dukon. | [bu.dA/ tu k«.n« t«Ä«.dZon sA.wAn tA/ tSo.b« pAN.gel pA/ du.kon] | Budak itu kena terejon sawan akibat sampuk tak? |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
balek mono | [bA.le/ m.n] | | berkenaan seseorang yang balik tanpa membawa sesuatu buah tangan. | Siye ko cucu, aki balek mono je. | [si.jE k tSu.tSu A.ki bA.le/ m.n dZ«] | Kesian kepada cucu, datok balik mono sahaja. |
puak | [pu.wA)/] | kata kerja | makan. | Puak dulu baru balek. | [pu.wA)/ du.lu bA.Äu bA.le/] | Makan dulu kemudian baru balik. |
tubeng | [tu.bEN] | kata nama | tiga hari sebelum hari ini. | Tubeng lagi dah dia balek. | [tu.bEN lA.gi dAh di.j« bA.le/] | Tiga hari sudah dia balik. |
mete I | [mù«.t«] | kata kerja | tidur dengan nyenyak. | Wek mete lepaih balek dari paya. | [we/ mù«.t« l«.pAC bA.le/ dA.Äi pA.j«] | Nenek tidur nyenyak selepas balik dari sawah. |
robe | [Ä.b«] | kata adjektif | berkenaan cemas, risau, bimbang. | Wek robe lalu cucu die tok balek lagi. | [we/ Ä.b« lA.lu tSu.tSu di.j« to/ bA.le/ lA.gi] | Nenek risau kerana cucunya masih belum balik lagi. |
gemolok | [g«.m.l/] | kata adjektif | berkenaan suasana yang tersangat bising. | Rumoh wek gemolok bile anok cucu balek. | [Äu.moh we/ g«.m.l/ bi.l« A.no/ tSu.tSu bA.le/] | Rumah nenek bising apabila anak cucu balik. |
balek bokong | [bA.le/ b.kN] | | kedudukan sesuatu yang terbalik tidak seperti keadaan sebenarnya, contohnya baju, kasut. | Tok ki pakai kasut balek bokong. | [to/ ki pA.kAj kA.sut bA.le/ b.kN] | Datuk pakai kasut balik bokong. |
bene | [b«.n«] | kata adjektif | berkenaan suasana yang sangat bising. | Rumah Pak Long bena bila anak cucu balek. | [Äu.mAh pA/ loN b«.n« bi.lA A.nA/ tSu.tSu bA.le/] | Rumah Pak Long bising bila anak cucunya balik. |
balek pucong | [bA.le/ pu.tSoN] | | berkenaan seseorang yang terjatuh dengan keadaan kepala di bawah. | Pak Mat jatoh balek pucong dari pokok langsat. | [pA/ mAt dZA.toh bA.le/ pu.tSoN dA.Äi p.k/ lAN.sAt] | Pak Mat jatuh balik pucong dari pokok langsat. |
bonjot | [bon.dZt] | kata adjektif | berkenaan memuncungkan mulut. | Mulut Mok Timah bonjot bile laki die lambat balek. | [mu.lot m/ ti.mAh bon.dZt bi.l« lA.ki di.j« lAm.bAt bA.le/] | Mulut Mak Timah muncung bila suaminya lambat balik. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
koi-koi | [koj.koj] | kata adjektif | berkenaan dengan seseorang atau sesuatu yang berkurangan sedikit demi sedikit. | Orang dah pon koi-koi balek, jom kita balek. | [.ÒAN dAh pon koj.koj bA.le/ dZom ki.tA bA.le/] | Orang sudah pun berkurangan sedikit demi sedikit balik, mari kita balik. |
ban | [bAn] | kata kerja | tidur. | Aku nak balek ban. | [A.ku nA/ bA.le/ bAn] | Saya hendak balik tidur. |
mai | [mAj] | kata kerja | mari, datang | Mai singgah dulu, tok sah balek lagi. | [mAj siN.gAh du.lu to/ sAh bA.le/ lA.gi] | Mari singgah dulu, jangan balik lagi. |
jerit | [dZ«.Òit] | kata kerja | minum sekadar membasahkan tekak. | Kalu nak balek pon jerit ayaq sikit. | [kA.lu nA/ bA.le/ pon dZ«.Òit A.jA)Ö si.kit] | Kalau hendak balik sekalipun, minum sedikit air. |
sereyat II | [s«.Ò«.jAt] | kata adjektif | 1. berkenaan dengan hujan yang telah berhenti | Lepaih sereyat baru depa balek. | [l«.pAC s«.Ò«.jAt bA.Òu dE.pA bA.le/] | Selepas hujan berhenti baru mereka balik. |
pidiah | [pi.di.jAh] | kata kerja | 1. mengambil sesuatu melebihi had sepatutnya; pediah | Habeh laok dia pidiah bawak balek. | [hA.beh lAo di.jA pi.di.jAh bA.wA bA.le] | Habis lauk diambilnya bawa balik. |
kemarok | [k«.mA.Òo/] | kata nama | sisa lauk kenduri yang masih boleh dimakan; kebarok. | Habeh kenuri depa bawak balek kemarok. | [hA.beh k«.nu.Òi dE.pA bA.wA/ bA.le/ k«.mA.Òo/] | Habis kenduri mereka semua bawa balik kemarok. |
peroi | [p«.Òoj] | kata kerja | menabur sesuatu yang kering dan halus | Apom balek dekat nak masak baru peroi gula dengan kacang. | [A.pom bA.le d«.kAt nA mA.sA bA.Òu p«.Òoj gu.lA d«.NAn kA.tSAN] | Apam balik hampir masak baru tabur gula dan kacang. |
mereben | [m«.ÒE.ben] | kata adjektif | berkenaan dengan percakapan yang tidak tentu hujung pangkal | Ceramah dia mereben saja, baek aku balek. | [tS«.ÒA.mAh di.jA m«.ÒE.ben sA.dZA bAe/ A.ku bA.le/] | Ceramahnya tidak tentu hujung pangkal, baik saya balik. |
| | | 2. beban yang sengaja dicari | Yang bawak balek reba tu pasai apa? Reja yang dok ada pon tak tepulon. | [jAN bA.wA bA.le Ò«.bA tu pA.sAj A.pA Ò«.dZA jAN do A.dA pon tA t«.pu.lon] | Mengapa bawa balik beban. Kerja yang sedia ada pun tidak terbuat. |
|
Tesaurus |
---|
| Tiada maklumat tesaurus untuk kata balik |
|
Puisi |
---|
|
Petang hari tanam keladi, Daun keladi balik-balik; Hamba pergi bawa diri, Tinggallah duduk berbaik-baik.
Lihat selanjutnya... |
|