Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
tali perot | [tA.li p«.Äot] | | tali pinggang yang diperbuat daripada kain untuk mengikat kain kurung Johor. | Ikat kaen tu tak payah pakai tali perot, tali pinggang kan ade. | [i.kAt kAen tu tA/ pA.jAh pA.kAj tA.li p«.Äot tA.li piN.gAN | Ikat kain itu tidak payah guna tali yang diperbuat daripada kain, tali pinggang kan ada. |
mengelon | [m«.Ne.lon] | kata kerja | menyusun sama lebar lipatan kain kurung Johor dengan kemas, sama ada dikumpulkan di sebelah kiri atau kanan kemudian diikat dengan tali pinggang atau tali perut. | Mengelon kaen tu biya betol-betol karang beranak. | [m«.Ne.lon kAen tu bi.jA b«.tol.b«.tol kA.ÄAN b«.ÄA.nA/] | Mengikat kain itu biar betul-betul, nanti beranak. |
aw | [Aw] | kata nama | buai yang diperbuat daripada tali dan papan atau daripada jaring yang terdapat di luar kawasan rumah, khususnya yang terdapat di pokok (Pulau Aur, Mersing). | Cantek aw aji, boleh anak ni tumpang maen? | [tSAn.te/ Aw A.dZi bo.leh A.nA/ ni tum.pAN mAen] | Cantik buai kamu, boleh anak ini tumpang bermain? |
bejelonton | [b«.dZ«.lon.ton] | kata adjektif | kusut, umpamanya sesuatu yang bergulung-gulung seperti benang, tali-temali dan lain-lain. | Hai, bejelonton nampak benang ni, sape punye keje | hAj b«.dZ«.lon.ton nAm.pA/ b«.nAN ni sA.p« pu.ø« k«.dZ«] | Hai, bergulung-gulung nampak benang ini, siapalah yang membuatnya. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
tali renut | [tA.li Ò«.nut] | | tali yang mengikat rengga di badan gajah. | La ni depa guna tali jepun buat tali renut. | [lA ni dE.pA gu.nA tA.li dZ«.pun bu.wAt tA.li Ò«.nut] | Sekarang ini mereka menggunakan tali jepun untuk dijadikan tali renut. |
buku bemban | [bu.ku b«m.bAn] | | sejenis simpulan hujung tali untuk menghubungkannya dengan hujung tali yang lain (buku bemban dimasukkan ke dalam lubang simpulan pas). | Dia sambong tali anak lembu tu nak bagi panjang pakai ikat buku bemban. | [di.jA sAm.boN tA.li A.nA/ l«m.bu tu nA/ bA.gi pAn.dZAN pA.kAj i.kAt bu.ku b«m.bAn] | Dia menyambung tali anak lembu tu supaya panjang dengan menggunakan ikatan buku bemban. |
kampoi II | [kAm.poj] | kata kerja | menggulung, melilit, menarik atau mengumpul sesuatu yang panjang (seperti benang, tali dan lain-lain) sedikit demi sedikit secara berterusan pada buku benang; karau. | Lepaeh dia karau tali wau tu, dia kampul kat pot susu. | [l«.pAEh di.jA kA.ÒAw tA.li wAw tu di.jA kAm.poj kAt pt su.su] | Selepas ditarik turun tali layang-layang itu, dililitnya pada tin susu kosong. |
kampoi | [kAm.poj] | kata nama | 1. alat yang digunakan untuk melilit atau menggulung benang, gelendong. | Dia pakai pot susu buat kampul tali wau. | [di.jA pA.kAj pt su.su bu.wAt kAm.poj tA.li wAw] | Dia menggunakan tin susu kosong sebagai gelendong tali wau. |
karau | [kA.ÒAw] | kata kerja | 1. menggulung, melilit, menarik atau mengumpul sesuatu yang panjang (seperti benang, tali dan lain-lain) sedikit demi sedikit secara berterusan pada buku benang; kampoi II. | Pi cepat karau wau tu, ari dah nak ujan. | [pi tS«.pAt kA.ÒAw wAw tu A.Òi dAh nA/ u.dZAn] | Pergi segera tarik tali wau itu kerana hari hendak hujan. |
| | | 2. alur, jalan air, tali air atau anak sungai. | Depa pasang bubu dalam celong dapat ikan banyak. | [dE.pA pA.sAN bu.bu dA.lAm tS«.loN dA.pAt i.kAn bA.øA/] | Mereka mendapat banyak ikan kerana bubu yang dipasang pada anak sungai tersebut banyak dimasuki ikan. |
pakyet | [pA/.jet] | kata nama | tali barut, barua, mancakari, pinang muda. | Dia sanggop jadi pakyet kat ibu ayam tu pasai dapat banyak duet. | [di.jA sAN.gop dZA.di pA/.jet kAt i.bu A.jAm tu pA.sAj dA.pAt bA.øA/ du.wet] | Dia sanggup menjadi barua kepada ibu ayam itu kerana mendapat upah yang lumayan. |
kabong | [kA.boN] | kata nama | ukuran empat hasta (selalunya berkenaan kain, tali). | Mokalu nak buat satu sut baju orang pompuan, dua kabung cukop la. | [m.kA.lu nA/ bu.wAt sA.tu sut bA.dZu .ÒAN pm.pu.wAn du.wA kA.boN tSu.kop lA] | Kalau hendak membuat sepasang pakaian wanita, dua kabung kain cukup. |
berot | [b«.rt] | kata nama | sejenis buntil, uncang, dompet pada tali pinggang atau ikat pinggang (untuk menyimpan bekalan dan lain-lain). | Pak aji tu tidoq tak buang berot, pasai duet dia ada dalam tu. | [pA/ A.dZi tu ti.dâÖ tA/ bu.wAN b«.rt pA.sAj du.wet di.jA A.dA dA.lAm tu] | Pak aji itu tidur dengan tidak menanggalkan berutnya yang berisi wang itu. |
manja | [mAn.dZA] | kata nama | ranjang yang dibuat daripada kayu yang lantainya dibuat daripada tali guni yang dianyam, biasanya digunakan oleh orang Sikh untuk tidur atau istirahat; capoi II. | Seng tu dok pebaek capoi tempat tidoq dia hak putuih semalam. | [seN tu do/ p«.bAe/ mAn.dZA t«m.pAt ti.dâÖ di.jA hA/ pu.tuih s«.mA.lAm] | Singh itu sedang memperbaiki capoi tempat tidurnya yang putus semalam. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
cuk | [tSu/] | kata kerja | melepaskan sesuatu (berkenaan tali wau, tali lembu dan lain-lain) supaya dapat bergerak lebih bebas (tetapi masih dalam ikatan). | Mung cuk molek la tali wa tu, baru wa mung naek tinggi. | [muN tSu/ m:.lE/ lA tA.li wA tu bA.Äu wA muN nAe/ tiN.gi] | Kamu lepaskanlah tali wau tu, baru wau kamu naik tinggi. |
polek I | [p.lE)/] | kata kerja | melilit (tentang tali, ular dan lain-lain), belit, melingkar. | Ayoh polek lagu mano tali lembu tu, sapa tok leh buko. | [A.jh p.lE)/ lA.gu mA.n tA.li l«m.bu tu sA.pA t/ leh bu.k] | Ayah belit macam mana tali lembu tu, sampai tak boleh buka. |
peruwo | [p«.Äu.w] | kata kerja | 1. melonggarkan sesuatu seperti tali pinggang, kain sarung dan lain-lain supaya tidak terlalu ketat. | Kenye sangak ni, peruwo lah sikik tali pingge. | [k«.øE sA.NA/ ni p«.Äu.w lAh si.ki/ tA.li piN.gE] | Kenyang sangat ni, longgarkanlah sikit tali pinggang. |
kara | [kA.ÄA] | kata kerja | menarik tali supaya bergerak ke arah diri sendiri. | Ayoh dok kara ae di tlago blake rumoh. | [A.jh do/ kA.ÄA Ae di tlA.g blA.kE Äu.mh] | Ayah sedang menarik tali pencedok air di telaga belakang rumah. |
kapoh | [kA.poh] | kata kerja | menggabungkan, mencantumkan. | Kalu nok suroh kuwak gak, kapoh duo tali tu. | [kA.lu n/ su.Äoh ku.wA/ gA/ kA.poh du.w tA.li tu] | Kalau nak bagi kuat, cantum dua tali pengikat tu. |
senjoh | [s«n.dZh] | kata kerja | menarik dengan kuat, menyentak. | Senjoh kuwak la baru putuh tali tu. | [s«n.dZh k:u.wA/ lA bA.Äu pu.tuh tA.li tu] | Sentak dengan kuat, baru putus tali tu. |
kemah keming | [k«.mAh k«.miN] | | keadaan ikatan atau tutupan yang terlalu kuat dan susah hendak ditanggalkan atau dicabut. | Jusoh ikat tali tiye tu kemah keming sapa tok leh nok cabut. | [dZu.soh i.kA/ tA.li t:i.jE tu k:«.mAh k«.miN sA.pA t/ l«h n/ tSA.bu/] | Jusuh mengikat tali di tiang tu terlalu kuat hingga tidak boleh dicabut. |
glendong | [gl«n.dN] | kata adjektif | kendur. | Tali jemo kaeng tu glendong doh, nok jemo kaeng guano. | [tA.li dZ«.m kAeN tu gl«n.dN dh n/ dZ«.m kAeN gu.wA.n] | Ampaian tu dah kendur, nak jemur kain macam mana. |
cetung I | [tS«.tuN] | kata kerja | memunjutkan sesuatu dengan tali. | Cetung dulu guni tu, baru mudoh bowok. | [tS«.tuN du.lu g:u.ni tu bA.Äu mu.dh b.w/] | Punjut dulu guni tu, baru mudah bawa. |
ba | [bA] | kata nama | buah pinang yang digunakan untuk diletakkan tali pada hidung lembu atau kerbau supaya tidak tercabut. | Ba hok ayoh buboh kak idong lembu tu, pecoh doh. | ] | Buah pinang yang ayah pasang pada hidung lembu tu, pecah dah. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
korolat | [k.Ä.lAt] | kata nama | tali untuk menaikkan dan menurunkan tempat manisan lebah, tali umbai. | Tali yang elok dibuek korolat, dibuek dari ijok bopinta komali. | [tA.li jAN E.l/ di.bu.wE/ k.Ä.lAt di.bu.wE/ dA.Äi i.dZ/ b.pin.tA k.mA.li] | Tali yang elok dibuat kerolat dibuat daripada tali ijuk berpintal komali. |
arek | [A.ÄE/] | kata adjektif | ketat, kejap, kedap. | Arek bona kau ikek tali ni jang. | [A.ÄE/ b.nA kAw i.ke/ tA.li ni dZAN] | Ketat benar kau ikat tali ini jang. |
komili | [k.mi.li] | kata kerja | pintal. | Komili ijok onau dapek buek tali. | [k.mi.li i.dZ/ .nAw tu dA.pE/ bu.wE/ tA.li] | Pintal ijuk enau itu, dapat buat tali. |
tang ae | [tAN. AE] | | tali air. | Atok poi tang ae ambek ae semayang. | [A.t/ pi tAN. AE Am.bE/ AE s«.mA.jAN] | Datuk ke tali air mengambil air sembahyang. |
lantak | [lAn.tA/] | kata nama | kayu atau buluh yang digunakan untuk mengepung air di sungai. | Posawah momacak lantak kek sungai nak mengompong ae naek ko tali air sawah. | [p.sA.wAh m.mA.tSA/ lAn.tA/ kE/ su.NAj nA/ mo.Nom.poN AE nAE/ k tA.li AE] | Pesawah memacak lantak di sungai untuk mengepung air supaya naik ke tali air sawah. |
pompoyan | [pm.p.jAn] | kata nama | alat menggulung tali seperti roda, gelendong. | Pokojo-pokojo TEN tongah tarek kabel dari pompoyan. | [p.k.dZ p.k.dZ tEn t.NAh tA.ÄE/ kA.bEl dA.Äi pm.p.jAn] | Pekerja-pekerja TEN tengah tarik kabel dari gelendong. |
kalo | [kA.l] | kata nama | sejenis tali yang digunakan untuk berpaut bagi perempuan yang hendak bersalin atau perempuan yang baru bersalin, atau perempuan dalam hari. | Kok takdo kalo, tak dapek de bangket do, kan dio baru besalen. | [ko/ tA/.d kA.l tA/ dA.pE/ dE bAN.kEt d kAn di.j bA.Äu b.sA.len] | Jika tidak ada kalo, tidak dapatlah dia bangun, bukankah dia baru bersalin. |
gonjo | [gn.dZo] | kata kerja | henjut (tentang tali). | Dah toraso makan dek ikan, gonjo sikit juan tu, dapeklah ikan. | [dAh t.ÄA.s mA.kAn dE/ i.kAn gn.dZ si.ket dZu.wAn tu dA.pE/.lA i.kAn] | Dah terasa dimakan oleh ikan, henjut sikit joran itu, dapatlah ikan. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
tali kaki | [tA.li kA.ki] | | dua utas tali yang diikat bersama dan ditarik untuk merentangkan jaring. Seutas disisipkan pada tepi atas mata jaring manakala seutas lagi dipasangkan pada lubang pelampung; tali ares. | Kau pasang tali kaki kene kuat-kuat, kalau tak, putos. | [kAw pA.sAN tA.li kA.ki k«.n« ku.wAt.ku.wAt kA.lAw tA/ pu.tos] | Kau pasang tali kaki kena kuat-kuat, kalau tak, putus. |
tali ares | [tA.li A.Äes] | | dua utas tali yang diikat bersama dan ditarik untuk merentangkan jaring. Seutas disisipkan pada tepi atas mata jaring manakala seutas lagi dipasangkan pada lubang pelampung; tali kaki. | Kau pasang tali ares kene kuat-kuat, kalau tak, putos. | [kAw pA.sAN tA.li A.Äes k«.n« ku.wAt.ku.wAt kA.lAw tA/ pu.tos] | Kau pasang tali ares kena kuat-kuat, kalau tak, putus. |
tali senam | [tA.li s«.nAm] | kata nama | tali untuk membantu orang yang baru lepas bersalin bangun. | Kau tu baru beranak, nak bangon baek-baek, pakai tali senam. | [kAw tu bA.Äu b«.ÄA.nA/ nA/ bA.Non bAe/.bAe/ pA.kAj tA.li s«.nAm] | Kau tu baru beranak, nak bangun baik-baik, pakai tali senam. |
tali angen | [tA.li A.Nen] | | benang halus yang diikat dalam rangka layang-layang untuk menegangkan kertas layang-layang. | Kau tak pasang tali angin, macam mana layang-layang kau nak senang naek. | [kAw tA/ pA.sAN tA.li A.Nen mA.tSAm mA.nA lA.jAN.lA.jAN kAw nA/ s«.nAN nAe/] | Engkau tidak pasang tali angin, macam mana layang-layang engkau hendak senang dinaikkan ke udara. |
cengkam kere | [tS«N.kAm k«.Ä«] | | ikatan untuk menyambung dua utas tali dengan membelitkannya sebanyak dua kali antara satu sama lain. Hujung tali yang terkemudian dibelit dan dimasukkan ke dalam lingkaran yang terbentuk di tengah-tengah belitan sebelum kedua-dua tali ditarik sehingga tersimpul. | Ikat le tali ni pakai cengkam kere, baru kuat. | [i.kAt l« tA.li ni pA.kAj tS«N.kAm k«.Ä« bA.Äu ku.wAt] | Ikatlah tali ni pakai cengkam kera, baru kuat. |
tali mangon | [tA.li mA.Non] | | pelangi. | Kalau ade ujan panas, ade le tali mangon. | [kA.lAw A.d« u.dZAn pA.nAs A.d« l« tA.li mA.Non] | Kalau ada hujan panas, adalah pelangi. |
pemangkal | [p«.mAN.kAl] | kata nama | tali penyambung kili-kili dengan tali mata kail. | Pasang dulu pemangkal baru boleh gi manceng. | [pA.sAN du.lu p«.mAN.kAl bA.Äu bo.leh gi mAn.tSeN] | Pasang dulu pemangkal baru boleh pergi memancing. |
kue kereng | [kueh k«.ÄeN] | | sejenis kuih yang dibuat daripada adunan tepung pulut dan telur putih, berbentuk seperti tali bersimpul atau bulat, digoreng dan disira. | | | |
takak | [tA.kA/] | kata nama | bahagian tali atas yang menjulur lebih panjang daripada jaring. Takak boleh disimpulkan pada takak jaring lain untuk membentuk jaring yang panjang atau diikat pada tali pelampung. | Kalau nak panjangkan jareng sambong aje takak. | [kA.lAw nAk pAn.dZAN.kAn dZA.ÄeN sAm.boN A.dZ« tA.kA/] | Kalau nak panjangkan jaring sambung saja takak. |
anggola | [AN.go.lA] | kata nama | tali atau jaring lama yang dipintal menyerupai tali dan dipasang pada kayu tol dengan sebahagiannya membentuk gelung, tempat gerakan dayung dikawal. | Dayong dah ade, kayu tol pon dah ade, mane anggolanye. | [dA.joN dAh A.d« kA.ju tol pon dAh A.d« mA.n« AN.go.lA.ø«] | Dayong dah ada, kayu tol pon dah ada, mana anggolanya |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
cengko | [tS«N.k] | kata adjektif | berkenaan tali yang tegang. | Awok tarek tali bio cengko. | [A.w/ tA.Äe/ tA.li bi.j tS«N.k] | Awak tarik tali supaya tegang. |
berundeng | [b«.Äun.deN] | kata adjektif | berkenaan tali, benang yang berbelit atau bersimpul; bolot. | Berundeng beto tali tu, susoh nok ikat. | [b«.Äun.deN b«.to tA.li tu su.soh no/ i.kAt] | Bersimpul sungguh tali itu, susah hendak ikat. |
tali arang | [tA.li A.ÄAN] | | benang nilon yang dicelup dalam debu arang yang digunakan untuk membuat penanda pada batang balak. | Tali arang tu kene tarek tegang siket baru nampok garisan. | [tA.li A.ÄAN tu k«.n« tA.Äe/ t«.gAN si.ket bA.Äu nAm.p/ gA.Äi.sAn] | Benang nilon itu perlu ditarik sehingga tegang, barulah nampak garisannya. |
beperai | [b«.p«.ÄAj] | kata nama | teknik menangkap ikan dengan cara melepaskan tali tangsi yang mempunyai banyak mata kail ke laut. Tali ini kemudiannya ditarik perlahan-lahan ketika bersampan. | Sari suntok koi beperai dapat seko je. | [sA.Äi sun.to/ kj b«.p«.ÄAj dA.pAt sE.ko dZ«] | Sehari suntuk saya beperai, dapat seekor ikan sahaja. |
tagang | [tA.gAN] | kata kerja | mengikat sesuatu sehingga tegang. | Tagang tali kat pokok tu, nok jemo kaen. | [tA.gAN tA.li kA/ p.k/ tu n/ j«.m kAen] | Ikat tali pada pokok itu, hendak jemur kain. |
bolot | [bo.lot] | kata adjektif | 1. berkenaan tali, benang yang berbelit atau bersimpul; berundeng. | Gone nok ikat, bolot je tangsi. | [g.n« no/ i.kAt bo.lot dZ« tAN.si] | Bagaimana mana hendak mengikat, tali tangsi tersimpul. |
tajol | [tA.dZol] | kata nama | tali pendek untuk mengikat sesuatu. | Wek ikat jagong tue dengan tajol dekat pare. | [we i.kAt dZA.goN tu.w« d«.NAn tA.dZol d«.kAt pA.Ä«] | Nenek mengikat jagung tua dengan tali pendek dekat para. |
repang | [Ä«.pAN] | kata nama | gegelung tempat menggulung benang, tali, reben dan lain-lain. | Lilet tangsi kat repang takot bekerumuk. | [li.let tAN.si kAt Ä«.pAN tA.kot b«.k«.Äu.mu] | Lilit tali tangsi pada gegelung nanti berkerumuk. |
lapu | [lA.pu] | kata kerja | membuat sesuatu yang sia-sia. | Ikat kuat tali perahu tu, kalu anyut lapu la kito. | [i.kAt ku.wAt tA.li p«.ÄA.hu tu kA.lu A.øut lA.pu lA ki.to] | Ikat kuat-kuat tali perahu itu, kalau hanyut sia-sia kerja ita. |
pocot | [p.tS/] | kata adjektif | berkenaan sesuatu seperti guni, tali yang tinggal sedikit sahaja untuk diikat atau dijerut. | Jangan isi penoh ngat guni tu kalo doh pocok payah nok ikat. | [dZA.NAn i.si pe.nh NAt gu.ni tu kA.lo doh p.tS/ pA.jAh n/ i.kAt] | Jangan isi penuh sangat guni itu kalau tinggal sedikit hujungnya, susah hendak ikat. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
| | | 3. melilit sesuatu (benang, tali tangsi, tali dan sebagainya) | Depa cepat-cepat pulon kampoi tali wau pasai nak ujan. | [dE.pA tS«.pAt.tS«.pAt pu.lon kAm.poj tA.li wAw pA.sAj nA/ u.dZAn] | Mereka cepat-cepat melilit tali wau sebab hampir hujan. |
| | | 2. menarik sesuatu supaya berkumpul semula (seperti tali, pukat, benang layang-layang dan lain-lain). | Karau cepat-cepat pukat tu pasai ribot nak mai. | [kA.ÒAw tS«.pAt.tS«.pAt pu.kAt tu pA.sAj Òi.bot nA/ mAj] | Tarik cepat-cepat pukat itu sebab nak ribut. |
kampoi I | [kAm.poj] | kata nama | gelendong benang, tangsi, tali dan sebagainya. | Kami mintak kampoi waya lektrik pasai nak hias sekolah. | [kA.mi min.tA/ kAm.poj wA.jA le/.tri/ pA.sAj nA/ hi.jAs s«.ko.lAh] | Kami minta gelendong wayar elektrik sebab hendak menghias sekolah. |
jip | [dZip] | kata kerja | mengambil gasing yang sedang berpusing dengan menggunakan tali. | Lekaih jip, sapa lambat gasin dia kena tahan. | [l«.kAC dZip sA.pA lAm.bAt gA.sin di.jA k«.nA tA.hAn] | Cepat jip, siapa lambat gasingnya kena tahan. |
kasut serelom | [kA.sut s«.Ò«.lom] | | kasut yang dipakai tanpa perlu mengenakan tali, pin atau butang. | Kalu pi reja, cek suka pakai kasut serelom. | [kA.lu pi Ò«.dZA tSE/ su.kA pA.kAj kA.sut s«.Ò«.lom] | Kalau pergi kerja, saya suka pakai kasut serelom. |
| | | 2. berkenaan dengan kesan yang panjang pada badan, betis, punggung akibat dipukul dengan sesuatu seperti rotan, tali pinggang dan lain-lain; bebalok. | Dia kena pukoi dengan ekoq pari sampai baloq. | [di.jA k«.nA pu.koj d«.NAn E.ko)Ö pA.Òi sAm.pAj bA.l)Ö] | Dia kena pukul dengan ekor pari sampai berkesan. |
bebaloq | [b«.bA.l))Ö] | kata adjektif | berkenaan dengan kesan yang panjang pada badan, betis, punggung akibat dipukul dengan sesuatu seperti rotan, tali pinggang dan lain-lain; balok. | Mak tiri tibai dia sampai bebaloq tengah belakang. | [mA ti.Òi ti.bAj di.jA sAm.pAj b«.bA.l))Ö t«.NAh b«.lA.kAN] | Mak tirinya memukul hingga berkesan di bahagian belakang badannya. |
|
Tesaurus |
---|
| Tiada maklumat tesaurus untuk kata tali; |
|
Puisi |
---|
|
Lemah lembut pandan berduri, Putuslah tali tali tiada; Lemah lembut membawa diri, Putuslah hati adik penanda.
Lihat selanjutnya... |
|