Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
patah rome | [pA.tAh Äo.m«] | | terencat pertumbuhan (pada manusia, haiwan peliharaan) daripada segi psikologi dan lain-lain kerana terpisah. | Umo baru due taon dah kene tinggal, ape tak patah rome. | [u.mo bA.Äu du.we tAon dAh k«.n« tiN.gAl A.p« tA/ pA.tAh | Umur baru dua tahun sudah kena tinggal, mana tidak terencat kesuburan. |
duet lawe | [du.wet lA.w«] | | wang yang dibayar kepada mak andam untuk memesan kerusi pengantin lelaki. | Kalau sandeng kat rumah, kite kene siyap duet pintu, kalau kat dewan tak payah le. | [kA.lAw sAn.deN kAt Äu.mAh ki.t« k«.n« si.jAp du.wet pin.tu ] | Kalau bersanding di rumah, kita kena siap duit pintu, kalau bersanding di dewan, tidak payahlah. |
kudut | [ku.dut] | kata adjektif | 1. kecil dan kurus; kurus kedengkek, kurus kedengkeng. 2. berkenaan muka yang selamba dan tidak membayangkan rasa malu atau rasa bersalah | 1.Kudut saje budak tu. Macam tak cukop makan. 2. Dah kene tangkap pon, mukenye kudut. | 1. [ku.dut sA.dZ« bu.dA/ tu mA.tSAm tA/ tSu.kop mA.kAn]2[] | 1. Budak itu sangat kurus. Macam tidak cukup makan. 2. Sudah kena tangkap pun mukanya masih selamba. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
segok | [sE.g/] | kata adjektif | malu, segan, janggal, serba tak kena. | Aku segok nak pi rumah dia pasai dia tu orang kaya. | [A.ku sE.g/ nA/ pi Òu.mAh di.jA pA.sAj di.jA tu .ÒAN kA.jA] | Aku segan nak pergi ke rumahnya kerana dia orangnya kaya. |
koi I | [kj] | kata nama | ketul tanah atau dataran tanah yang keras (umpamanya ketul-ketul tanah di sawah yang kering kontang). | Dia balin adek dia dengan ketoi tanah koi, naseb baek tak kena. | [di.jA bA.lin A.de/ di.jA d«.NAn k«.toj tA.nAh kj nA.seb bAe/ tA/ k«.nA] | Dilempari adiknya dengan seketul tanah keras, nasib baik tidak mengenainya. |
tak ketahuan | [tA/ k«.tA.hu.wAn] | | 1. tidak tentu, sembarangan, kurang pasti. | Masok kampong orang jangan buat tak ketahuan, satni kena kayu tiga tengah dua. | [mA.so/ kAm.poN .ÒAN dZA.NAn bu.wAt tA/ k«.tA.hu.wAn sAt.ni k«.nA kA.ju ti.gA t«.NAh du.wA] | Masuk ke kampung orang jangan sembarangan, nanti kena pukul. |
tak betadong | [tA/ b«.tA.doN] | | ada kena-mengena atau bersangkutan dengan perkara yang sedang dibahas atau diperkatakan. | Benda hak Mat Dereh cakap tu tak betadong dengan kampong kita. | [b«n.dA hA/ mAt d«.Òeh tSA.kAp tu tA/ b«.tA.doN d«.NAn kAm.poN ki.tA] | Perkara yang diceritakan oleh Mat Deris itu tidak ada kena mengena dengan kampung kita. |
pukai I | [pu.kAj] | kata kerja | tunai. | Hang kena bayaq cara pukai, tak mau utang-utang. | [hAN k«.nA bA.jA)Ö tSA.ÒA pu.kAj tA/ mAw u.tAN.u.tAN] | Engkau mesti bayar secara tunai, tidak boleh berhutang. |
kayu tiga tengah dua | [kA.ju ti.gA t«.NAh du.wA] | | pukul. | Masok kampong orang jangan buat tak ketahuan, satni kena kayu tiga tengah dua. | [mA.so/ kAm.poN .ÒAN dZA.NAn bu.wAt tA/ k«.tA.hu.wAn sAt.ni k«.nA kA.ju ti.gA t«.NAh du.wA] | Masuk ke kampung orang jangan sembarangan, nanti kena pukul. |
cerin | [tS«.Òin] | kata adjektif | berkenaan rambut, bulu dan lain-lain yang kering, keras dan tegak. Selalunya kerana keadaan semula jadi atau sebab tidak dibubuh minyak. | Awat cerin sangat rambot budak tu, tak prenah kena minyak kot? | [A.wAt tS«.Òin sA.NAt ÒAm.bot bu.dA/ tu tA/ pÒ«.nAh k«.nA mi.øA/ kot] | Kenapa kering sangat rambut budak itu, agaknya tidak pernah dibubuh minyak. |
cotet | [tS.tEât] | kata adjektif | berkenaan barang atau benda yang kecil sahaja, sedikit sahaja. | Hang tak buleh ambek semua, hang kena ambek secotet saja barula orang tak marah. | [hAN tA/ bu.leh Am.be/ s«.mu.wA hAN k«.nA Am.be/ s«.tS.tEât sA.dZA bA.Òu.lA .ÒAN tA/ mA.ÒAh] | Kamu tidak boleh mengambil kesemuanya, ambil sedikit sahaja barulah kamu tidak dimarahi orang. |
balaeh | [bA.lAEh] | kata kerja | curi. | Barang dalam rumah kat ujong kampong tu habeh kena balaeh pasai tuan dia tak dak. | [bA.ÒAN dA.lAm Òu.mAh kAt u.dZoN kAm.poN tu hA.beh k«.nA bA.lAEh pA.sAj tu.wAn di.jA tA/ dA/] | Barang dalam rumah di hujung kampung itu habis dicuri kerana penghuninya tiada. |
meliau | [m«.li.jAw] | kata kerja | 1. bertambah besar (berkenaan luka dan lain-lain) meroyak. | Luka kena parang tu maken meliau pasai dia tak berobat. | [lu.kA k«.nA pA.ÒAN tu mA.kin m«.li.jAw pA.sAj di.jA tA/ b«.Ò.bAt] | Luka kerana terkena parang itu semakin membesar kerana tidak diubat. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
kewa | [kE.wA] | kata kerja | mengayun ke belakang dan ke hadapan seperti tangan, kayu dan lain-lain. | Mae kewa tange diyo, mujo tok keno aku. | [mA.E kE.wA tA.NE di.j mu.dZo t/ k«.n A.ku] | Mail mengayunkan tangannya, nasib baik tak kena aku. |
lek | [le)/] | kata kerja | mengelak daripada terkena pukulan, tikaman dan lain-lain. | Mujo aku de lek, kalu tidok parok keno behe. | [mu.dZo A.ku dE le)/ kA.lu ti.d/ pA.Ä/ k«.n bE.hE] | Mujur aku sempat mengelak, kalau tak teruk kena pukul. |
karok | [kA.Ä/] | kata nama | suluh yang dibuat daripada daun nyiur yang kering, jamung, andang. | Drektuh, ore jale male keno bowok karok, pasa lapu pecek tak dok. | [dÄE/.tuh .ÄE dZ:A.lE mA.lE k«.n b.w/ kA.Ä/ pA.sA lA.pu pE.tSE/ tA/ d/] | Zaman dulu, orang berjalan malam kena bawa andang kerana tak ada lampu suluh. |
kekpong | [kE/.pN] | kata kerja | mengangkat dan membawa sesuatu dengan kedua-dua lengan. | Tok diyo tok leh jale doh, nok gi mano keno kekpong. | [to/ di.j t/ leh dZ:A.lE dh n/ gi m:A.n k«.n kE/.pN] | Neneknya tak boleh berjalan dah, nak pergi ke mana-mana kena angkat. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
tajau | [tA.dZAw] | kata kerja | pukul, belasah dengan menggunakan lidi, rotan dan lain-lain; cemat, lapon, pedodak, pupuh. | Dio tak poi skolah, sobab kono tajau kek abange. | [di.j tA/ pi sk.lAh s.bAb k.n tA.dZAw kE/ A.bAN.E] | Dia tidak pergi sekolah, sebab kena pukul dengan abangnya. |
pupuh | [pu.puh] | kata kerja | pukul, belasah dengan menggunakan lidi, rotan dan lain-lain; cemat, lapon, pedodak, tajau. | Dio tak poi skolah, sobab kono pupuh kek abange. | [di.j tA/ pi sk.lAh s.bAb k.n pu.puh kE/ A.bAN.E] | Dia tidak pergi sekolah, sebab kena pukul dengan abangnya. |
cemat | [tSE.mAt] | kata kerja | pukul, belasah dengan menggunakan lidi, rotan dan lain-lain; lapon, pedodak, pupuh, tajau. | Dio tak poi skolah, sobab kono cemat kek abange. | [di.j tA/ pi sk.lAh s.bAb k.n tSE.mAt kE/ A.bAN.E] | Dia tidak pergi sekolah, sebab kena pukul dengan abangnya. |
tomaru II | [t.mA.Äu] | kata adjektif | parah. | Tomaru kau kono puko, patutlah tak kolua rumah. | [t.mA.Äu kAw k.n pu.ko pA.tut.lAh tA/ k.luA Äu.mAh] | Parah kau kena pukul, patutlah tidak keluar rumah. |
pedodak | [p«.d.dA/] | kata kerja | pukul, belasah dengan menggunakan lidi, rotan dan lain-lain; cemat, lapon, pupuh, tajau. | Dio tak poi skolah, sobab kono pedodak kek abange. | [di.j tA/ pi sk.lAh s.bAb k.n p«.d.dA/ kE/ A.bAN.E] | Dia tidak pergi sekolah, sebab kena pukul dengan abangnya. |
bolengkangan | [b.lEN.kA.NAn] | kata adjektif | tidak teratur, bersepah-sepah, bersimpang-siur. | Kok kau tido bolengkangan, tak kono dek pukau do. | [ko/ kAw ti.do b.lEN.kA.NAn tA/ k.n de/ pu.kAw d] | Jikalau engkau tidur tidak teratur tidak akan kena pukau. |
ogun | [.gun] | kata kerja | menonyoh-nonyoh kepala; sugun. | Budak tu solalu kono ogun kek omake sobab tak buek kojo sokolah. | [bu.dA/ tu s.lA.lu k.n .gun kE/ .mA/.E s.bAb tA/ bu.we/ k.dZ s.k.lAh] | Budak itu selalu kena tonyoh kepala oleh emaknya kerana tidak membuat kerja sekolah. |
polompa | [p.lm.pA] | kata nama | palang pada dinding di serambi. | Sorambi tu kono bori polompa baru bobudak tak jatoh ko tanah. | [s.ÄAm.bi tu k.n b.Äi p.lm.pA bA.Äu b.bu.dA/ tA/ dZA.toh k tA.nAh] | Serambi itu kena diberi polompa, baru budak-budak tidak jatuh ke tanah. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
barek | [bA.Äe/] | kata kerja | selongkar; kembo. | Abes kaen baju dalam lemari kena barek, tak lain adek engkau punye keje. | [A.bes kAen bA.dZu dA.lAm l«.mA.Äi k«.n« bA.Äe/ tA/ lAen A.de/ «N.kAw pu.ø« k«.dZ«] | Habis kain baju di dalam almari kena selongkar, tak lain perbuatan adik engkau. |
kekau | [k«.kAw] | kata kerja | cakar. | Calau-balau ni tak laen kene kekau kuceng le ni. | [tSA.lAw.bA.lAw ni tA/ lAen k«.n« k«.kAw ku.tSeN l« ni] | Calar-balar ini tak lain kena cakar kucinglah ini. |
tali kaki | [tA.li kA.ki] | | dua utas tali yang diikat bersama dan ditarik untuk merentangkan jaring. Seutas disisipkan pada tepi atas mata jaring manakala seutas lagi dipasangkan pada lubang pelampung; tali ares. | Kau pasang tali kaki kene kuat-kuat, kalau tak, putos. | [kAw pA.sAN tA.li kA.ki k«.n« ku.wAt.ku.wAt kA.lAw tA/ pu.tos] | Kau pasang tali kaki kena kuat-kuat, kalau tak, putus. |
tali ares | [tA.li A.Äes] | | dua utas tali yang diikat bersama dan ditarik untuk merentangkan jaring. Seutas disisipkan pada tepi atas mata jaring manakala seutas lagi dipasangkan pada lubang pelampung; tali kaki. | Kau pasang tali ares kene kuat-kuat, kalau tak, putos. | [kAw pA.sAN tA.li A.Äes k«.n« ku.wAt.ku.wAt kA.lAw tA/ pu.tos] | Kau pasang tali ares kena kuat-kuat, kalau tak, putus. |
terejon sawan | [t«.Ä«.dZon sA.wAn] | | penyakit sawan pada kanak-kanak dengan keadaan bebola matanya terbolak-balik dipercayai akibat disampuk. | Budak tu ken« terejon sawan tak, cobe panggel pak dukon. | [bu.dA/ tu k«.n« t«Ä«.dZon sA.wAn tA/ tSo.b« pAN.gel pA/ du.kon] | Budak itu kena terejon sawan akibat sampuk tak? |
bencah | [b«n.tSAh] | kata kerja | merebak atau meresap (cecair) di atas permukaan seperti kertas, kain dan sebagainya. | Ketas ni tak bagos, kene dakwat die bencah. | [k«.tAs ni tA/ bA.gos k«.n« dA/.wAt di.j« b«n.tSAh] | Kertas ini tidak bagus, kena dakwat, ia merebak. |
bahal | [bA.hAl] | kata adjektif | sakit urat yang setempat biasanya pada punggung, pangkal paha atau gusi. | Dah kene bahal gigi le tu, patot tak becakap. | [dAh k«.n« bA.hAl gi.gi l« tu pA.tot tA/ b«.tSA.kAp] | Sudah kena sakit gigi hingga ke uratlah tu, patutlah tidak boleh bercakap. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
buran | [bu.ÄAn] | kata kerja | membaling sesuatu yang kecil seperti batu-batu kecil dan pasir. | Mata adek tak boleh celek, kena buran dengan pase. | [mA.tA A.dE/ tA/ bo.leh tS«.l«/ k«.nA bu.ÄAn d«.NAn pA.sE] | Mata Ahmad tidak boleh celek, kena baling dengan pasir. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
hotiaq | [ho.ti.jA)Ö] | kata adjektif | berkenaan dengan seseorang yang sangat cerewet | Orang tua tu hotiaq sunggoh, semua tak kena. | [.ÒAN tu.wA tu ho.ti.jA)Ö suN.goh s«.mu.wA tA/ k«.nA] | Orang tua itu sangat cerewet, semuanya tidak kena. |
gelambiaq | [g«.lAm.bi.jA)Ö] | kata adjektif | 1. berkenaan dengan pakaian yang besar dan terbuai-buai | Mak beli baju tu tak kena, nampak gelambiaq bila adek pakai. | [mA b«.li bA.dZu tu tA k«.nA nAm.pA g«.lAm.bi.jA)Ö bi.lA A.de pA.kAj] | Mak beli baju itu tidak kena, nampak besar bila adik pakai. |
gelinte | [g«.lin.tE] | kata kerja | 1. membulat-bulat sesuatu dengan menggunakan dua tapak tangan. | Biskut arab kena gelinte, tak buleh terap. | [bis.kut A.rAb k«.nA g«.lin.tE tA bu.leh t«.ÒAp] | Biskut arab kena buat bulat-bulat dengan tangan, tidak boleh terap. |
kerenyeh | [k«.Ò«.øeh] | kata kerja | senyum yang menampakkan gigi; renyeh. | Lepaih kena puji tak sat ni dia dok kerenyeh lagi. | [l«.pAC k«.nA pu.dZi tA/ sAt ni di.jA do/ k«.Ò«.øeh lA.gi] | Selepas dipuji sebentar tadi dia masih senyum lagi. |
jolok | [dZo.lo/] | kata kerja | mempengaruhi seseorang. | Hang jangan dok jolok dia, sat gi tak pasai-pasai kita kena. | [hAN dZA.NAn do/ dZo.lo/ di.jA sAt gi tA/ pA.sAj.pA.sAj ki.tA k«.nA] | Awak jangan jolok dia, nanti kita pula yang kena. |
demah | [d«.mAh] | kata kerja | menumbuk atau memukul seseorang di bahagian muka. | Kena demah sebijik baru dia serek, tak berani nak cakap lagi. | [k«.nA d«.mAh s«.bi.dZi bA.Òu di.jA s«.Òe tA b«.ÒA.ni nA tSA.kAp lA.gi] | Kena tumbuk sekali baru dia serik, tidak berani hendak bersuara lagi. |
serelom | [s«.Ò«.lom] | kata kerja | 1. menyarung sesuatu daripada atas kepala (seperti baju, kain, songkok dan sebagainya) | Orang pakai baju melayu kena serelom pasai dia tak dak butang. | [o.ÒAN pA.kAj bA.dZu m«.lA.ju k«.nA s«.Ò«.lom pA.sAj di.jA tA dA bu.tAN] | Orang memakai baju Melayu perlu menyarungnya daripada atas kepala sebab tidak berbutang. |
capreh | [tSAp.Òeh] | kata nama | lesen yang berbentuk bulat yang digantung pada baju pemandu (seperti pemandu teksi, bas, lori dan sebagainya). | Dereba lori tu kena tahan polis pasai tak pakai ceperaih. | [d«.ÒE.bA lo.ri tu k«.nA tA.hAn p.lis pA.sAj tA pA.kAj tS«.p«.ÒAC] | Drebar lori tu ditahan polis sebab tidak memakai pas. |
merenyau | [m«.Ò«.øAw] | kata adjektif | 1. berasa gatal di seluruh badan miang | Kot mana pon aku kena pi mandi jugak. Kalu tak mandi merenyau badan. | [kot mA.nA pon A.ku k«.nA pi mAn.di dZu.gA/ kA.lu tA/ mAn.di m«.Ò«.øAw bA.dAn] | Bagaimanapun saya perlu mandi juga. Kalau tidak mandi gatal badan. |
|
Tesaurus |
---|
| Tiada maklumat tesaurus untuk kata tak kena. |
|
Puisi |
---|
|
Tahan bubu di Sungai Dungun, Seekor ikan haram tak kena; Mengapa adik duduk termenung, Di manakah tempat abang tak kena.
Lihat selanjutnya... |
|