Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
menonoi | [m«.no.noj] | kata adjektif | berkenaan kudis yang sudah melarat. | Kudis kat badan dah menonoi. | [ku.dis kAt bA.dAn dAh m«.no.noj] | Kudis di badannya sudah melarat. |
besa gedebak | [b«.sA g«.dE.bA/] | | sudah besar (anak-anak). | Dah besa gedebak pon miseh nak tido kat mak. | [dAh b«.sA g«.dE.bA/ pon mi.seh nA/ ti.do kAt mA/] | Sudah besar pun masih hendak tidur bersama emak. |
bonyo | [bo.øo] | kata adjektif | berkenaan buah yang terlalu lembik kerana sudah lama terbiar atau terjatuh atau dihempap sesuatu. | Pisang dah bonyo, baek buang aje. | [pi.sAN dAh bo.øo bAe/ bu.wAN A.dZ«] | Pisang yang sudah lembik, lebih baik dibuang sahaja. |
canguk | [tSA.No/] | kata adjektif | penat yang amat sangat. | Sebab dah uzo, buat keje sikit dah canguk. | [s«.bAb dAh u.zo bu.wAt k«.dZ« si.kit dAh tSA.No/] | Oleh sebab badan sudah uzur, buat kerja sedikit sudah terasa betul-betul penat. |
gedam | [g«.dAm] | kata adjektif | hancur berkecai. | Gelas dah pecah, gedam. | [g«.lAs dAh p«.tSAh g«.dAm] | Gelas sudah pecah, hancur berkecai. |
nyaang | [øA/.AN] | kata kerja | arwah (Pulau Aur, Mersing). | Kawan man dah nyaang. | [kA.wAn mAn dAh øA/.AN] | Kawan saya sudah meninggal dunia. |
nasi uduk | [nA.si u.du/] | | sejenis nasi yang dimasak bersama kuah lauk ayam. Rempah ditumis hingga kering sebelum dimasukkan santan dan ayam. Ayam yang sudah masak dikeluarkan dan dimasukkan beras dan dimasak sebelum dimasukkan semula ayam tadi. | | | |
sapan | [sA.pAn] | kata adjektif | habis. | Dah sapan padi aku, burong makan. | [dAh sA.pAn pA.di A.ku bu.ÄoN mA.kAn] | Sudah habis padi aku dimakan burung. |
gemeh | [ge.meh] | kata adjektif | riang gembira. | Kalau dah bejumpe bukan maen gemeh | [kA.lAw dAh b«.dZum.p« bu.kAn mAen ge.meh] | Kalau sudah berjumpa kelihatan bukan main manis. |
gemeh | [ge.meh] | kata adjektif | riang gembira. | Kalau dah bejumpe bukan maen gemeh. | [kA.lAw dAh b«.dZum.p« bu.kAn mAen ge.meh] | Kalau sudah berjumpa kelihatan bukan main manis. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
lus | [lus] | kata adjektif | longgar (misalnya skru dan sebagainya). | Sekeru tu lus dah, pasai trip dia hus langsong. | [s«.k«.ru tu lus dAh pA.sAj trip di.jA hus lAN.soN] | Skru tu sudah longgar kerana bunganya sudah haus. |
rap | [ÒAp] | kata adjektif | 1. sudah siap dikerjakan atau disiapkan untuk ditanami. | Kita kena rap bendang kita ari Rabu depan, pasai depa nak tanam sekali pakai mesen. | [ki.tA k«.nA ÒAp b«n.dAN ki.tA A.Òi ÒA.bu d«.pAn pA.sAj dE.pA nA/ tA.nAm s«.kA.li pA.kAj me.sen] | Kita mesti menyiapkan bendang kita pada hari Rabu depan, kerana kerja-kerja penanaman padi akan dijalankan serentak dengan mesin. |
dahdah | [dAh.dAh] | kata tugas | bersedia, dahulu, sudah siap, selesai. | Siapla dahdah sebelom depa mai. | [si.jAp.lA dAh.dAh s«.b«.lom dE.pA mAj] | Bersiaplah dahulu sebelum mereka datang. |
hangit | [hA.Nit] | kata adjektif | bersungguh-sungguh (kiasan). | Dia pulon hangit nak bagi sudah kreja tu. | [di.jA pu.lon hA.Nit nA/ bA.gi su.dAh kÒ«.dZA tu] | Dia bekerja bersungguh-sungguh untuk menyudahkan kerja itu. |
periat | [p«.Òi.jAt] | kata kerja | menduga, mengagak, meneka, meramal, serkap jarang. | Mokalu hang tak reti, hang dok sengap sudah la, jangan la nak periat pulak. | [m.kA.lu hAN tA/ Ò«.ti hAN do/ s«.NAp su.dAh lA dZA.NAn lA nA/ p«.Òi.jAt pu.lA/] | Kalau kamu tidak tahu, diam sajalah, jangan cuba meneka. |
memalek | [m«.mA.le/] | kata kerja | menenggala atau membajak sawah pada peringkat kedua dengan cara membalikkan tanah (tahi tenggala) yang sudah ditenggala. | Abeh memalek ni buleh la membongkaq pulak dengan sisiaq. | [A.beh m«.mA.le/ ni bu.leh lA m«m.boN.kA)Ö pu.lA/ d«.NAn si.si.jA)Ö] | Setelah selesai menenggala, bolehlah membongkar, dengan menggunakan sisir. |
makngot | [mA/.Nt] | kata adjektif | berkenaan orang yang tidak cergas atau lembab. | Makngot betoi budak tu, suroh kupeh nyoq sebijik pon dekat setengah jam baru sudah? | [mA/.Nt b«.toj bu.dA/ tu su.Òoh ku.pAEh ø)Ö s«.bi.dZi/ pon d«.kAt s«.t«.NAh dZAm bA.Òu su.dAh] | Lembap benar budak itu, disuruh mengupas kelapa sebiji pun hampir setengah jam baru siap? |
taaah | [tA/.dA/.dAh] | kata adjektif | meninggal dunia. | Hang tak tau ka, dia dah taaah? | [hAN tA/ tAw kA di.jA dAh tA/.dA/.dAh] | Engkau tak tahu, dia sudah meninggal? |
merinin | [m«.Òi.nin] | kata adjektif | tersangat cantik, tersangat elok. | Buah pelam dah merinin, buleh kaet dah ni. | [bu.wAh p«.lAm dAh m«.Òi.nin bu.leh kAEt dAh ni] | Buah mempelam sudah masak elok, boleh kait dah. |
sereyat | [s«.Ò«.jAt] | kata kerja | reda, berhenti (hujan). | Ujan sereyat dah, mai kita buat kreja semula. | [u.dZAn s«.Ò«.jAt dAh mAj ki.tA bu.wAt kÒe.dZA s«.mu.lA] | Hujan sudah reda, mari kita meneruskan kerja. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
nilek | [n:i.le/] | kata kerja | berdandan diri (bagi perempuan) dengan pakaian (barang kemas dan lain-lain) supaya kelihatan cantik, berhias. | Lamo teh dok nilek, bo bo la. | [lA.m tEh do/ n:i.le/ b: b: lA] | Sudah lama kamu berhias, sudah-sudahlah tu. |
bo | [b:] | kata tugas | jangan, sudah, cukup. | Bo la buwak krijo hok tok molek tu. | [b: lA bu.wA/ kÄi.dZ h/ t/ m.lE/ tu] | Berhentilah buat perkara yang tak baik tu. |
patoh turong | [pA.th tu.ÄoN] | | sudah lanjut usia (tidak muda lagi), tua. | Ambo patoh turong doh loni, tok srupo mulo. | [Am.b pA.th tu.ÄoN doh l: ni t/ sÄu.p mu.l] | Saya dah tua sekarang, tak macam dulu lagi. |
tuluk | [t:u.lu/] | kata nama | bunyi yang dikeluarkan untuk menunjukkan persembunyian sudah bermula dalam permainan sembunyi-sembunyi bagi kanak-kanak. | Mung sebok tuluk la dulu, baru aku gi cari. | [muN s«.bo/ t:u.lu/ lA du.lu bA.Äu A.ku gi tSA.Äi] | Kamu sebut tuluklah dulu, baru aku pergi cari. |
gari | [g:A.Äi] | kata adjektif | berkenaan mata yang masih terang penglihatan, tidak kabur (walaupun sudah tua). | Mato Pok Leh gari lagi tuo-tuo pong. | [mA.t p/ lEh g:A.Äi lA.gi tu.w.tu.w poN] | Mata Pak Leh masih lagi terang walaupun tua. |
degih | [d:«.gih] | kata kerja | bergerak, berganjak, beralih kedudukan. | Ambo tolok doh tapi tok degih. | [Am.b t.l/ dh tA.pi t/ d:«.gih] | Saya sudah tolak tapi tidak bergerak. |
cek wo | [tSe/.w] | | panggilan untuk datuk. | Cek wo ambo nyanyok doh pasa tuo tlajok. | [tSe/ w Am.b øA.øo/ dh pA.sA tu.w tlA.dZ/] | Datuk saya sudah nyanyuk kerana terlalu tua. |
sering | [s«.ÄiN] | kata adjektif | berkenaan nasi yang hampir masak, kering. | Nasik tu sering doh, meta lagi masokla. | [nA.si/ tu s«.ÄiN dh m«.tA lA.gi mA.s/.lA] | Nasi tu sudah kering, sebentar lagi masaklah. |
abih reng | | | bersungguh-sungguh membuat sesuatu pekerjaan; abih o, abih te. | Ambo tolok abih reng doh tapi tok degih. | [Am.b t.l/ A.bih ÄEN dh tA.pi t/ d:«.gih] | Saya sudah tolak bersungguh-sungguh tapi tidak berganjak. |
cemuh | [tS«.muh] | kata adjektif | jemu, bosan. | Puah cemuh doh aku buwak krijo ni, nok wak krijo laeng pulok. | [pu.wAh tS«.muh dh A.ku bu.wA/ kÄi.dZ ni n/ wA/ kÄi.dZ lAeN pu.l/] | Sudah jemu aku buat kerja ni, nak buat kerja lain pula. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
dikesai | [di.kE.sAj] | kata kerja | disepah-sepah, dikirai, kena sepah. | Kaen yang dah dilipat tu dah dikesai dek anake. | [kAEn jAN dAh di.li.pAt tu dAh di.kE.sAj dE/ A.nA/.E] | Kain yang sudah dilipat itu, sudah dikirai oleh anaknya. |
sopang II | [s.pAN] | kata adjektif | tidak bengkak lagi. | Bisoe dah sepang sobab nanahe dah kelua. | [bi.s.E dAh sE.pAN s.bAb nA.nAh.E dAh k«.luA] | Bisulnya sudah tidak bengkak lagi, sebab nanahnya sudah keluar. |
paneh gek ego | [pA.nEh gE/.E.g] | | terlalu panas, panas terik. | Paneh gek ego dah tigo bulan, pigi dah koreng, jimek ae tu siket. | [pA.nEh gE/.E.g dAh ti.g bu.lAn pi.gi dAh k.ÄEN dZi.mE/ AE tu si.ket] | Panas terik sudah tiga bulan, perigi sudah kering, jimat air itu sedikit. |
bosarau | [b.sA.ÄAw] | kata nama | berlubang-lubang. | Atap rumah tu dah bosarau dek lamo kono tingga. | [A.tAp Äu.mAh tu dAh b.sA.ÄAw de/ lA.m k.n tiN.gA] | Atap rumah itu sudah berlubang-lubang kerana rumah tersebut sudah lama ditinggalkan. |
montereh | [mn.tE.ÄEh] | kata adjektif | terlalu kenyang. | Den dah monotok tadi, porut pon dah montereh, kau yolah makan sorang. | [dEn dAh m.n.t/ tA.di p.Äut pon dAh mn.tE.ÄEh kAw j.lAh mA.kAn s.ÄAN] | Saya sudah makan tadi, perut pun sudah terlalu kenyang, kau sajalah makan sendirian. |
| | | 2. penat, letih. | Daki bukit siket yo dio dah hongeh. | [dA.ki bu.ket si.ket j di.j dAh h.NEh] | Daki bukit sedikit saja dia sudah penat. |
tokinyam | [t.ki.øAm] | kata adjektif | berselera. | Tadi tak nak, dah rasom baru tokinyam. | [tAdi tA/ nA/ dAh ÄAs bAÄu t.ki.øAm] | Tadi tidak mahu, sudah rasa baru berselera. |
loho | [l.ho] | kata kerja | longgar, tidak sempit, tidak ketat. | Dah loho pam basika tu, tak elok lai. | [dAh l.hE pAm bA.si.kA tu tA/ E.l/ lA:] | Sudah longgar pam basikal itu, tidak elok lagi. |
upau | [u.pAw] | kata nama | beg duit yang diikat di pinggang. | Upau uwan dah ilang, sapo yang ngambek. | [u.pAw u.wAn dAh i.lAN sA.p jAN NAm.be/] | Upau nenek sudah hilang, siapa yang mengambilnya. |
sobun | [s.bun] | kata tugas | terkambus sendiri oleh tanah, pasir. | Pigi tu dah sobun tak digunoan lai. | [pi.gi tu dAh s.bun tA/ di.gu.n.An lAi:] | Perigi itu sudah terkambus, tidak digunakan lagi. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
tepek | [te.pe/] | kata kerja | meleperkan sesuatu dengan tapak tangan. | Getah kau dah beku, dah boleh tepek ni. | [g«.tAh kAw dAh b«.ku dAh bo.leh te.pe/ ni] | Getah engkau sudah beku, sudah boleh ditekan dengan tapak tangan. |
melawan ari | [m«.lA.wAn A.Äi] | | peringkat buah padi atau buah-buahan seperti duku, langsat, rambutan, pisang, betik dan lain-lain yang sudah mulai masak. | Pokok kepaye yang kau tanam kat belakang rumah dulu dah bebuah dah, tengah melawan ari. | [po.ko/ k«.pA.j« jAN kAw tA.nAm kAt b«.lA.kAN Äu.mAh du.lu dAh b«.bu.wAh dAh t«.NAh m«.lA.wAn A.Äi] | Pokok betik yang engkau tanam di belakang rumah dahulu sudah berbuah, sudah mulai masak. |
buke belah | [bu.k« b«.lAh] | | memulakan kerja awal menanam padi. | Engkau dah buke belah ke? | [«N.kAw dAh bu.k« b«.lAh k«] | Engkau sudah memulakan menanam padi? |
beborot | [b«.bo.Äot] | kata adjektif | berbelit atau kusut. | Dah beborot pulak benang ni. | [dAh b«.bo.Äot pu.lA/ b«.nAN ni] | Sudah berbelit pula benang ini. |
menyiak | [m«.øi.jA/] | kata nama | suatu kepercayaan lama dalam aktiviti penanaman padi. Sewaktu padi hampir berbunga, beberapa orang perempuan tua berumur sekitar 50 dan 60 tahun akan berbogel dan berlari-lari anak di atas batas sawah sewaktu masuk waktu maghrib. Tujuannya bagi menjauhkan serangga dan musuh tanaman lain seperti tikus daripada merosakkan pokok-pokok padi. | Musem ni, kau dah menyiak? | [mu.sem ni kAw dAh m«.øi.jA/] | Musim ini, engkau sudah menyiak? |
kopok | [ko.po/] | kata kerja | tepuk perlahan-lahan, misalnya mententeramkan bayi. | Dah kene kopok, baru die tido. | [dAh k«.n« ko.po/ bA.Äu di.j« ti.do] | Sudah ditepuk perlahan-lahan, baru dia tidur. |
ngelocak | [N«.lo.tSA/] | kata adjektif | berkenaan kudis yang semakin teruk; mengoyak. | Wah, dah ngelocak kudes budak ni! | [wAh dAh N«.lo.tSA/ ku.des bu.dA/ ni] | Wah, sudah ngelocak kudis budak ini. |
gelugo | [g«.lu.go] | kata adjektif | mendidih. | Kalau dah gelugo, angkat kuah tu. | [kA.lAw dAh g«.lu.go AN.kAt ku.wAh tu] | Kalau sudah mendidih, angkat kuah itu. |
puas ketotak | [pu.wAs k«.to.tA/] | | lama berubat ; puas ketontang. | Dah puas ketotak sane sini, baru baek. | [dAh pu.wAs k«.to.tA/ sA.n« si.ni bA.Äu bAe/] | Sudah lama berubat sana sini, baru sembuh. |
puas ketontang | [pu.wAs k«.ton.tAN] | | lama berubat; puas ketotak. | Dah puas ketontang sane sini, baru baek. | [dAh pu.wAs k«.ton.tAN sA.n« si.ni bA.Äu bAe/] | Sudah lama berubat sana sini, baru sembuh. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
mepeh | [mE.pEh] | kata adjektif | berkenaan seseorang atau haiwan yang kelihatan lemah kerana kalah atau tewas dalam sesuatu perlawanan. | Ayam jantan doh mepeh lepaih belage. | [A.jAm dZAn.tAn dh mE.pEh l«.pAih b«.lA.g«] | ayam jantan itu sudah sudah kelihatan lemah selepas berlaga. |
kaleh | [kA.leh] | kata tugas | mangli, lali kerana sudah biasa. | Mok dah kaleh dengan perangai ayah. | [m/ dAh kA.leh d«.NAn p«.ÄA.NAj A.jAh] | Emak sudah mangli dengan perangai ayah. |
betok | [b«.t/] | kata adjektif | berkenaan cecair yang sudah penuh dalam sesuatu bekas. | Tutop pep, besen tu dah betok. | [tu.top pep bE.sEn tu dAh b«.t/] | Tutup paip, besen tu sudah penuh. |
kedaloi | [k«.dA.loj] | kata adjektif | mangli, lali kerana sudah biasa. | Dah kedaloi budak kecik tu dengan rotan semambu. | [dAh k«.dA.loj bu.do/ k«.tSi/ tu d«.NAn Äo.tAn s«.mAm.bu] | Sudah mangli budak kecil itu dengan rotan semambu. |
godek | [g.dE/] | kata adjektif | berkenaan sesuatu yang telah longgar. | Gando cangko doh godek pase pasok doh haoh. | [gAn.do tSAN.ko dh g.dE/ pA.sE pA.s/ dh hA.oh] | Gandar cangkul sudah longgar kerana pasaknya sudah haus. |
kosi | [k.si] | kata adjektif | berkenaan buah-buahan atau daun yang sudah kecut atau kering. | Pinang tu doh kosi tok leh makan. | [pi.nAN tu dh k.si t/ leh mA.kAn] | Buah pinang itu sudah kering, tidak boleh makan. |
sontok | [sn.t] | kata adjektif | berkenaan sesuatu yang sudah sampai pada hadnya. | Pasok tiang tu dah sontok, tok boleh masok lagi. | [pA.so ti.jAN tu dAh sn.t t bo.leh mA.so lA.gi] | Pasak tiang itu sudah sampai kepada hadnya, tidak boleh masuk lagi. |
tebeng | [t«.bEN] | kata tugas | cuba melakukan sesuatu yang boleh membahayakan diri, sama ada baru mencuba atau sudah melakukannya. | Doh tau die tu panah baran, yang dok tebeng buat ape. | [dh tAw di.je tu pA.nAh bA.ÄAn jAN do t«.bEN bu.wAt A.p«] | Kalau sudah tahu dia tu panas baran, yang awak tebeng buat apa. |
kepot | [k«.pot] | kata adjektif | berkenaan sesuatu yang sudah tidak dapat kembali kepada bentuk asalnya akibat terkena sesuatu (seperti kereta kemek akibat dilanggar, kertas yang dikeronyok dan sebagainya). | Habeh lalu kepot krete koi, kene langgo dek lori. | [hA.beh lA.lu k«.pot kÄE.t« k«.n« lAN.g de/ l.Äi] | Habis langsung kemek kereta saya, kerana dilanggar lori. |
barang kosi | [bA.ÄAN k.si] | | barang yang sudah terlalu lama dan tidak berguna lagi. | Wek maroh aki simpan barang kosi. | [we/ mA.Äh A.ki sim.pAn bA.ÄAN k.si] | Nenek memarahi datuk kerana suka menyimpan barang lama. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
riang | [Òi.AN] | kata nama | tenaga, kuasa | Aku dah penat, aku dah tak dak riang lagi dah. | [A.ku dAh p«.nAt A.ku dAh tA dA Òi.AN] | Saya sudah penat, saya sudah tidak ada tenaga lagi. |
merengkam | [m«.Ò«N.kAm] | kata adjektif | berkenaan dengan seseorang yang menyimpan perasaan marah atau memendam rasa | Dia dok merekam tak habeh-habeh kat Pak Pen pasai dapat gaji melintang. | [di.jA do/ m«.Ò«.kAm tA/ hA.bEh.hA.bEh kAt pA/ pen pA.sAj dA.pAt gA.dZi m«.lin.tAN] | Dia marah tidak sudah-sudah pada Pak Arifin sebab mendapat pergerakkan gaji melintang. |
hau | [hAw] | kata adjektif | berkenaan dengan sesuatu yang sudah habis. | Tadi laok banyak lagi, mai tengah hari dah hau. | [tA.di lAo bA.øA lA.gi mAj t«.NAh hA.Òi dAh hAw] | Tadi lauk banyak lagi, waktu tengah hari sudah habis. |
tebiang | [t«.bi.jAN] | kata kerja | melakukan sesuatu yang sudah diketahui risikonya | Dah tau pokok tu ada sarang tebuan, buat apa yang hang dok tebiang panjat. | [dAh tAw p.k/ tu A.dA sA.ÒAN t«.bu.wAn bu.wAt A.pA jAN hAN t«.bi.AN pAn.dZAt] | Sudah tahu pokok itu ada sarang tebuan, buat apa awak panjat. |
lepaih | [l«.pAC] | kata kerja | sudah berkahwin | Lega sikit la ni pasai anak-anak semua dah lepaih, depa pon dok asin-asin. | [l«.gA si.kit lA ni pA.sAj A.nA/.A.nA/ s«.mu.wA dAh l«.pAC dE.pA pon do/ Òu.mAh A.sin.A.sin] | Lega sikit sekarang ini anak-anak sudah berkahwin, mereka pun tinggal berasingan. |
rigeh | [Òi.gEh] | kata nama | tandan kelapa yang sudah tidak berbuah | Dulu-dulu orang guna rigeh hat muda buat gosok gigi. | [du.lu.du.lu o.ÒAN gu.nA Òi.gEh hAt mu.dA bu.wAt go.so gi.gi] | Dahulu orang gunakan tandan kelapa muda untuk menggosok gigi. |
genjoq | [g«n.dZ)Ö] | kata adjektif | berkenaan dengan sesuatu (seperti getah, spring) yang memeri | Spring ndoi dah genjoq. | [spÒiN ndoj dAh g«n.dZ)Ö] | Spring buai sudah memeri |
| | | 2. mabuk. | Baru kena setengah kole tuak dah beng. | [bA.Òu k«.nA s«.t«.NAh ko.lE tu.wA dAh b«N] | Baru minum setengah kole tuak sudah mabuk. |
belayaq | [b«.lA.jA)Ö] | kata kerja | tidur. | Baru pukoi lapan dak belayaq dah. | [bA.Òu pu.koj lA.pAn dA/ b«.lA.jA)Ö dAh] | Baru pukul lapan sudah tidur. |
tan II | [tAn] | kata kerja | mengharap untuk memiliki seseorang atau sesuatu | Cen dah lama tan anak dara mami. | [tSen dAh lA.mA tAn A.nA/ dA.ÒA mA.mi] | Husin sudah lama mengharap untuk memiliki anak dara mami. |
|
Tesaurus |
---|
| Tiada maklumat tesaurus untuk kata sudah; |
|
Puisi |
---|
|
Sudah kapas menjadi benang, Sudah benang menjadi kain; Sudah lepas jangan dikenang, Sudah jadi orang lain.
Lihat selanjutnya... |
|