Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
bentat | [b«n.tAt] | kata adjektif | berkenaan kuih yang kurang naik kerana salah adunan atau lambat dimasak dan lain-lain. | Kek pisang tu bentat, terlebeh tepong. | [ke/ pi.sAN tu b«n.tAt t«.l«.beh t«.poN] | Kek pisang itu tidak cukup naik kerana terlebih tepung. |
pireh | [pi.Äeh] | kata adjektif | parah, teruk (kerugian, penyakit dan lain-lain). | Bile barang-barang naek harge, pireh kite dibuatnye. | [bi.l« bA.ÄAN.bA.ÄAN nAe/ hAÄ.g« pi.Äeh ki.t« di.bu.wAt.ø«] | Apabila barang naik harga, teruk kita semua dibuatnya. |
telonop | [t«.lo.nop] | kata adjektif | jahanam atau rosak pada sesuatu kerana perbuatan manusia, binatang, benda atau keadaan alam. | Telonop basikal budak Ali, bile ade orang tue yang naek. | [t«.lo.nop bA.si.kAl bu.dA/ A.li bi.l« A.d« o.ÄAN tu.w« jAN | Rosak basikal Ali, apabila orang tua yang naik. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
dia II | [di.jA] | kata tugas | ya (menyatakan persetujuan dalam percakapan perbualan), menyungguhkan, mengiakan. | Orang Amerika ka yang naek ke bulan? Dia. | [.ÒAN A.mE.ri.kA kA jAN nAE/ kA bu.lAn di.jA] | Orang Amerikakah yang naik ke bulan? Ya. |
tebok | [tE.b/] | kata kerja | menanduk, menyondol (bagi binatang yang bertanduk seperti kerbau, lembu dan lain-lain). | Tut-tut krebau jantan tu naek minyak, dia pon tebok tuan dia kena betoi tang tulang rusok. | [tut.tut kÒ«.bAw dZAn.tAn tu nAe/ mi.øA/ di.jA pon tE.b/ tu.wAn di.jA k«.nA b«.toj tAN tu.lAN Òu.so/] | Tiba-tiba kerbau jantan itu naik minyak lalu menanduk tuannya betul-betul kena tulang rusuk. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
ayuk | [A.ju/] | kata adjektif | gayat. | Jange naek tinggi bedokoh, nati ayuk. | [dZA.NE nAE/ tiN.gi b«.d/.h nA.ti A.ju/] | Jangan naik terlalu tinggi, nanti gayat. |
mucuk | [m:u.tSu/] | kata kerja | meluncur. | Wa bule tu naek mucuk tinggi lepah kapong. | [wA bu.lE tu nAe/ m:u.tSu/ tiN.gi l«.pAh kA.poN] | Wau bulan tu naik meluncur tinggi merentasi kampung. |
kekkong | [kE/.kN] | kata kerja | membawa sesuatu di belakang badan. | Adek suko sangak naek kekkong abe long. | [A.de/ su.k sA.NA/ nA.e/ kE/.kN A.bE loN] | Adik suka sangat naik atas belakang badan abang long. |
ceding | [tS«.diN] | kata nama | bahagian tumbuhan yang baru mengeluarkan daun, tunas. | Bute getoh hok ambo sema tu naek ceding doh. | [bu.te g«.th h/ Am.b s«.mA tu nAE/ tS«.diN dh] | Biji getah yang saya semai tu naik tunas dah. |
cagok | [tSA.g/] | kata nama | pengandar (dibuat daripada buluh) untuk mengangkut rumput dan hasil pertanian. | Pok Leh ngakok gema padi denge cagok wak naek batah. | [p/ leh N:A.ko/ g«.mA pA.di d«.NE tSA.g/ wA/ nAE/ :] | Pak Saleh mengangkut gemal padi dengan cagak untuk dibawa naik ke atas permatang. |
cuk | [tSu/] | kata kerja | melepaskan sesuatu (berkenaan tali wau, tali lembu dan lain-lain) supaya dapat bergerak lebih bebas (tetapi masih dalam ikatan). | Mung cuk molek la tali wa tu, baru wa mung naek tinggi. | [muN tSu/ m:.lE/ lA tA.li wA tu bA.Äu wA muN nAe/ tiN.gi] | Kamu lepaskanlah tali wau tu, baru wau kamu naik tinggi. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
kata kerja | [b.tA.ÄA/] | kata kerja | 1. bertolak-tolak. | Eloklah bobareh, jangan botarak naek bas tu. | [E.l/.lAh b.bA.ÄEh dZA.NAn b.tA.ÄA/ nAE/ bAs tu] | Eloklah berbaris jangan bertolak-tolak naik bas itu. |
robu | [Ä.bu] | kata adjektif | kembang, naik. | Kue apam yang omak buek tu elok robue. | [kuE A.pAm jAN .mA/ bu.wE/ tu E.l/ Ä.bu.E] | Kuih apam yang emak buat itu elok kembangnya. |
ongap | [.NAp] | kata nama | nafas. | Maso uwan saket kuwek, eden nengok, ongape laju, turun naek kek dadoe. | [mA.s u.wAn sA.ket ku.wE/ E.dEn nE.N/ .NAp.E lA.dZu tu.Äun nAe/ kE/ dA.d.E] | Masa nenek sakit tenat, saya melihat nafasnya laju, turun naik di dadanya. |
lantak | [lAn.tA/] | kata nama | kayu atau buluh yang digunakan untuk mengepung air di sungai. | Posawah momacak lantak kek sungai nak mengompong ae naek ko tali air sawah. | [p.sA.wAh m.mA.tSA/ lAn.tA/ kE/ su.NAj nA/ mo.Nom.poN AE nAE/ k tA.li AE] | Pesawah memacak lantak di sungai untuk mengepung air supaya naik ke tali air sawah. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
kesarok | [k«.sA.Äo/] | kata adjektif | naik angin. | Dah kesarok budak ni abes pintu pon tendang. | [dAh k«.sA.Äo/ bu.dA/ ni A.bes pin.tu pon t«n.dAN] | Sudah naik angin budak ini, habis pintu pun ditendang. |
naek padi | [nAe/ pA.di] | | proses menuai dan membawa padi naik dari sawah. | Dah dekat nak naek padi, kene le siap lesong. | [dAh d«.kAt nA/ nAe/ pA.di k«.n« l« si.jAp l«.soN] | Sudah dekat nak naik padi, kenalah siapkan lesong. |
encap | [«n.tSAp] | kata kerja | menggerakkan sesuatu (turun naik) dalam air. | Ae dalam besen tu bereseh, encap aje daon kucai tu. | [Ae dA.lAm be.sen tu b«.Ä«.seh «n.tSAp A.dZ« dAon ku.tSAj tu] | Air di dalam besen itu bersih, encap sahaja daun kucai itu. |
melindong batas | [m«.lin.doN bA.tAs] | | peringkat pokok padi mulai naik dan tingginya melampaui batas-batas padi. | Padi aku tengah melindong batas, tak lame lagi bebuah le. | [pA.di A.ku t«.NAh m«.lin.doN bA.tAs tA/ lA.m« lA.gi b«.bu.wAh l«] | Padi aku tengah melindung batas, tak lama lagi berbuahlah. |
naek buai | [nAe/ bu.wAj] | | suatu upacara yang dilakukan sebelum bayi menggunakan buaian buat kali yang pertama. Bidan akan memasukkan barang-barang seperti dua genggam beras diisi di dalam gayung, anak lesung batu dan kitab suci al-Quran lalu dibuai sebanyak tujuh kali sambil bidan membaca doa. Kemudian barang-barang dan al-Quran tersebut cepat-cepat dikeluarkan dan selepas itu baru bayi dimasukkan ke dalam buaian. | Kau kena panggel bidan yang pandai naek buai dulu baru anak kau ni boleh naek buaian. | [kAw k«.nA pAN.gel bi.dAn jAN pAn.dAj nAe/ bu.wAj du.lu bA.Äu A.nA/ kAw ni bo.leh nAe/ bu.wAj.jAn] | Engkau kena panggil bidan yang pandai menjalankan upacara naik buaian dulu, baru anak engkau boleh menggunakan buaian. |
buat pemelau | [bu.wAt p«.m«.lAw] | | melawak yang tidak kena pada tempatnya. | Dengan pak sedare kau tu jangan buat pemelau, nanti die naek angen baru tau. | [d«.NAn pA/ s«.dA.Ä« kAw dZA.NAn bu.wAt p«.m«.lAw nAn.ti di.j« nAe/ A.Nen bA.Äu tAu] | Dengan bapa saudara kau tu jangan nak melawak sembarangan, nanti dia naik angin, baru engkau tahu. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
dan | [dAn] | kata adjektif | sempat. | Naseb baek koi dan naek baih. | [nA.seb bA.e/ koj dAn nA.e/ bAC] | Nasib baik saya sempat naik bas. |
saru | [sA.Äu] | kata adjektif | risau. | Saru koi naek kerete dengan diri. | [sA.Äu kj nA.e/ k«.ÄE.t« d«.NAn di.Äi] | Risau saya naik kereta dengan awak. |
bederok | [b«.d«.Äo)/] | kata adjektif | berkenaan cuaca yang tidak baik. | Naek ke rumoh, ari bederok ni. | [nA.e/ k« Äu.moh A.Äi b«.d«.Äo)/ ni] | Naik ke atas rumah, cuaca tidak baik. |
celo I | [tS«.l] | kata nama | kilat sabung menyabung. | Cepat naek ke rumoh, celo kat luo tu. | [tS«.pAt nA.e/ k« Äu.moh tS«.l kAt lu.w tu] | Lekas naik ke atas rumah, kilat sabung menyabung di luar itu. |
lasak | [lA.sA/] | kata adjektif | berkenaan kepala yang tidak berambut pada bahagian tertentu. | Lepaih naek pangkat, kepala pon lasak. | [l«.pAC nA.e/ pAN.kAt k«.pA.lA pon lA.sA/] | Selepas naik pangkat, kepala pun botak. |
kuncoh | [kun.tSh] | kata kerja | menyimbah air yanpa tujuan (untuk suka-suka). | Jangan kuncoh ae, be naek sape nok baya. | [dZA.NAn kun.tSh Ae be nA.e/ sA.p« n/ bA.jA] | Jangan kuncoh air, bil naik siapa yang hendak membayarnya. |
| | | 2. berkenaan manusia, kenderaan, haiwan dan lain-lain yang tersangat kotor seperti bergelumang dengan lumpur. | Kaki awok beseledot, jangan naek rumoh. | [kA.ki A.w/ b«.s«.lE.d.et dZA.NAn nA.e/ Äu.mh] | Kaki awak tersangat kotor, jangan naik ke atas rumah. |
kering embe-embe | [k«.ÄiN Em.bE.Em.bE] | | berkenaan pakaian yang lembap. | Jangan pake baju kering embe-embe, kang naek panau. | [dZA.NAn pA.kE bA.dZu k«.ÄiN Em.bE.Em.bE kAN nA.e/ pA.nAw] | Jangan dipakai baju yang lembap, nanti naik panau. |
belonok | [b«.l.n/] | kata adjektif | berkenaan keseluruhan badan seseorang atau haiwan yang berlumuran dengan kotoran. | Awok jangan naek, pase kaki tu belonok dengan lumpo. | [A.w/ dZA.NAn nA.e/ pA.se kA.ki tu b«.l.n/ d«.NAn lum.po] | Awak jangan naik, sebab kaki tu berlumuran dengan lumpur. |
| [b«.ÄA.gAC] | kata adjektif | 1. berkenaan seseorang yang bermegah dengan sesuatu kelebihan yang dimiliki. | Mentang-mentang dia naek pangkat, mulo nok beragaih | [m«n.tAN.m«n.tAN di.j« nA.e/ pAN.kAt mu.lA.lAh n/ b«.ÄA.gAC d«.NAn ki.t«] | Mentang-mentang dia naik pangkat, mulalah hendak bermegah dengan kita. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
bekelon | [b«.k«.lon] | kata adjektif | berkenaan dengan asap yang nampak naik secara perlahan-lahan ke udara. | Ada orang isap rokok kat pancoq, nampak asap bekelon. | [A.dA .ÒAN i.sAp Ò.k kAt pAn.tS)Ö nAm.pA/ A.sAp b«.k«.lon] | Ada orang menghisap rokok dalam bilik air, nampak asap bekelon. |
jom | [dZom] | kata tugas | kata ajakan. | Semua dah siap, jom kita naek reta. | [s«.mu.wA dAh si.jAp dZom ki.tA nAe/ ÒE.tA] | Semua dah siap, mari kita naik kereta. |
melingkop | [m«.liN.kop] | kata kerja | berambus; lingkop | Melingkop cepat sebelom aku naek darah. | [m«.liN.kop tS«.pAt s«.b«.lom A.ku nAe/ dA.ÒAh] | Berambus cepat sebelum saya naik darah. |
| | | 2. rasa meluat atau benci | Naek melugai aku bila tengok perangai budak-budak muda tu. | [nAe/ m«.lu.gAj A.ku bi.lA tE.N/ p«.ÒA.NAj bu.dA/.bu.dA/ mu.dA tu] | Naik meluat saya apabila melihat perangai budak- budak muda itu. |
gon | [g)n] | kata adjektif | tanah yang makin meninggi. | Penat sunggoh aku kayoh baskat masa naek gon. | [p«.nAt suN.goh A.ku kA.joh bAs.kAt mA.sA nAe g)n] | Penat sunggoh saya kayuh basikal masa naik gon. |
yong yat I | [joN jAt] | | papan jongkang jongkit | Anak aku kalu pi padang pemenan suka naek yong yat. | [A.nA/ A.ku kA.lu pi pA.dAN p«.mE.nAn su.kA nAe/ joN jAt] | Anak saya kalau pergi ke padang permainan suka naik papan jongkang-jongkit. |
mot | [m)t] | kata kerja | membawa atau membonceng seseorang atau sesuatu dengan kenderaan (seperti basikal, motosikal, kereta dan sebagainya) | Jom aku mot hang naek moto pi pekan. | [dZom A.ku m)t hAN nAe/ m.t pi p«.kAn] | Mari saya bawa awak naik motorsikal pergi ke bandar. |
het-het | [het.het] | kata tugas | bersebab atau berpunca. | Het-het belanggaq pokok nyoq, dia tak mau naek baskat. | [het.het b«.lAN.gA)Ö po.ko ø)Ö di.jA tA mAw nAe bAs.kAt] | Sejak berlanggar pokok kelapa, dia tidak mahu naik basikal. |
| | | 2. sombong dan kurang ajar. | Sejak dia naek pangkat nampak juah sunggoh, kawan baek pon dia tak mau tegok. | [s«.dZA/ di.jA nAe/ pAN.kAt nAm.pA/ dZu.wAh suN.goh kA.wAn bAe/ pon di.jA tA/ mAw t«.go)Ö] | Sejak dia naik pangkat nampak sangat sombongnya, kawan baik pun dia tidak mahu tegur. |
sepiak sireh | [s«.pi.jA/ si.Òeh] | | sehelai sirih bersama sekacip pinang, secalit kapur dan secubit gambir | Mak andam bagi sepiak sireh kat peganten pompuan pasai nak naek seri. | [mA/ An.dAm bA.gi s«.pi.jA/ si.Òeh kAt p«.NAn.ten pom.pu.wAn pA.sAj nA/ nAe/ s«.Òi] | Mak andam memberikan sehelai sirih, secalit kapur dan secubit gambir kepada pengantin perempuan supaya naik serinya. |
|
Tesaurus |
---|
| Tiada maklumat tesaurus untuk kata naik; |
|
Puisi |
---|
|
Cubalah abang naik rakit, Naik kereta pergi ke hulu; Bolehlah abang tolong sedikit, Supaya adik bolehlah tahu.
Lihat selanjutnya... |
|