Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
senyi | [s«.øi] | kata adjektif | berasa ngeri kerana melihat luka. | Senyi kawan nengok luke kat kepale die. | [s«.øi kA.wAn ne.No/ lu.k« kAt k«.pA.l« di.j«] | Saya berasa ngeri menengok luka di kepala dia. |
getan | [g«.tAn] | kata adjektif | marah benar. | Getan aku nengok perangai kau yang tak senonoh ni. | [g«.tAn A.ku ne.No/ p«.ÄA.NAj kAw jAN tA/ s«.no.noh ni] | Marah benar aku melihat perangai engkau yang tidak senonoh ini. |
getan | [g«.tAn] | kata adjektif | marah benar. | Getan aku nengok perangai kau yang tak senonoh ni. | [g«.tAn A.ku ne.No/ p«.ÄA.NAj kAw jAN tA/ s«.no.noh ni] | Marah benar aku melihat perangai engkau yang tidak senonoh ini. |
menuah-nuah | [m«.nu.wAh.nu.wAh] | kata adjektif | manja yang berlebihan sehingga kelihatan mengada-ngada. | Meluat aku tengok perangai kau menuwah-nuwah amat. | [m«.lu.wAt A.ku te.No/ p«.ÄA.NAj kAw m«.nu.wAh/.nu.wAh | Meluat aku melihat perangai engkau ini, manja berlebih-lebihan. |
beketuntang II | [b«.k«.tun.tAN] | kata adjektif berkenaan barang-barang yang terbiar dengan tidak tersusun atau tidak teratur; besele. | | Rimas nengok daponye dibiyakan beketuntang. | [Äi.mAs ne.No/ dA.po.ø« di.bi.jA.kAn b«.k«.tun.tAN] | Rimas apabila kita melihat dapurnya yang dibiarkan tidak tersusun dan tidak teratur. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
damuih | [dA.muih] | kata adjektif | berkenaan rasa jijik dan meloyakan apabila melihat sesuatu yang kotor, (umpamanya nanah, muntah dan lain-lain), muak, jijik; lan. | Aku damuih bila tengok bisoi dia pecah. | [A.ku dA.muih bi.lA tE.N/ bi.soj di.jA p«.tSAh] | Aku berasa jijik apabila melihat bisulnya pecah. |
| | | 2. melihat dari jauh dengan bersungguh-sungguh (supaya nampak dengan jelas). | Penembak tu dok perati gagak hak hinggap kat dahan tu betoi-betoi bagi dia senang perembang dengan senapang dia. | [p«.nEm.bA/ tu do/ p«.ÒA.ti gA.gA/ hA/ hiN.gAp kAt dA.hAn tu b«.toj.b«.toj bA.gi di.jA s«.nAN p«.Ò«m.bAN d«.NAn s«.nA.pAN di.jA] | Penembak itu sedang memerhati gagak yang hinggap di dahan itu bersungguh-sungguh supaya dapat ditenang dengan senapangnya. |
begari | [b«.gA.Òi] | kata kerja | melihat dengan jelas, pegari, nampak. | Aku tau mata hang tak kelabu lagi, tentu begari dia dok mai tu. | [A.ku tAw mA.tA hAN tA/ k«.lA.bu lA.gi t«n.tu b«.gA.Òi di.jA do/ mAj tu] | Aku tahu mata engkau masih terang, tentu kamu nampak dia sedang berjalan ke mari. |
perak | [p«.ÒA/] | kata adjektif | hairan, tercengang kerana pertama kali melihat sesuatu dan sebagainya. | Budak ulu tu baru mai Kwala Lumpoq perak bukan maen. | [bu.dA/ u.lu tu bA.Òu mAj kwA.lA lum.p)Ö p«.ÒA/ bu.kAn mAen] | Budak kampung itu nampak tercengang-cengang sangat kerana baru pertama kali datang ke Kuala Lumpur. |
lan | [lAn] | kata adjektif | berkenaan rasa jijik dan meloyakan apabila melihat sesuatu yang kotor, (umpamanya nanah, muntah dan lain-lain), muak, jijik; damuih. | Aku rasa lan nak makan kat kedai tepi paret tu. | [A.ku ÒA.sA lAn nA/ mA.kAn kAt k«.dAj t«.pi pA.Òet tu] | Aku berasa jijik hendak makan di kedai tepi parit itu. |
derisip | [d«.Òi.sip] | kata nama | terbuka tetapi tidak dapat melihat (tentang mata), buta celik. | Patotla dia tak lintas-lintas jalan tu dia tu derisip. | [pA.tot.lA di.jA tA/ lin.tAEh.lin.tAEh dZA.lAn tu di.jA tu d«.Òi.sip] | Dia tidak melintas langsung jalan itu kerana buta celik. |
becerau | [b«.tS«.ÒAw] | kata kerja | 1. tersirap darah kerana melihat sesuatu (ular, kemalangan dan lain-lain), berderau. | Darah dia becerau bila tengok ulaq sawa kat pintu rumah dia. | [dA.ÒAh di.jA b«.tS«.ÒAw bi.lA tE.No/ u.lAâÖ sA.wA kAt pin.tu Òu.mAh di.jA] | Darahnya tersirap kerana terserempak dengan ular sawa di depan pintu rumahnya. |
| | | 2. galak, merenyam. | Betina tu merenyau sunggoh, tak buleh jumpa jantan, dia nak tegoq. | [b«.ti.nA tu m«.Ò«.øAw suN.goh tA/ bu.leh dZum.pA dZAn.tAn di.jA nA/ t«.g)Ö] | Perempuan itu sungguh galak, pantang melihat lelaki, hendak ditegurnya. |
| | | 2. meluat dan benci kerana tidak berkenan dengan kelakuannya. | Aku melugai tengok perangai anak dara hak tak senonoh tu. | [A.ku m«.lu.gAj tE.N/ p«.ÒA.NAj A.nA/ dA.ÒA hA/ tA/ s«.no.noh tu] | Aku meluat melihat tingkah laku anak gadis yang tidak senonoh itu. |
bon | [bn] | kata nama | tempat berlaga (ayam, lembu atau kerbau) arena, gelanggang. | Depa lengkong bon tu pasai nak tengok belaga ayam. | [dE.pA lEN.koN bn tu pA.sAj nA/ tE.N/ b«.lA.gA A.jAm] | Mereka mengelilingi gelanggang itu kerana hendak melihat ayam berlaga. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
keleh | [k«.leh] | kata kerja | melihat, menonton. | Mari kito keleh tibi, ado crito sedak ni. | [mA.Äi ki.t k«.leh ti.bi A.d tSÄi.t s«.dA/ ni] | Mari kita menonton televisyen, ada cerita menarik sekarang ni. |
pese mato | [p:«.se mA.t] | | tidak berkelip-kelip apabila melihat sesuatu yang mengagumkan. | Demo dok tengok ko gapo gak, sapa pese mato. | [dE.m do/ tE.N/ k g:A.p gA/ sA.pA p:«.se mA.t] | Kamu sedang tengok apa, sampai tak berkelip-kelip mata. |
jongok angok | [dZ:.N/ A.N/] | | keadaan orang ramai yang sedang melihat sesuatu dengan asyik sekali. | Dok tengok gapo gak jongok angok tu. | [do/ tE.N/ g:A.p gA/ dZ:.N/ A.N/ tu] | Sedang tengok apa ramai-ramai tu. |
jerunga | [dZ«.Äu.NA] | kata kerja | menghulur tangan (hendak mengambil sesuatu), menghulur badan atau kepala (hendak melihat sesuatu). | Ambo tengok tange jerunga dok mitok sedekoh. | [Am.b tE.N/ tA.NE dZ«.Äu.NA do/ mi.t/ s«.d«.kh] | Saya lihat tangan berhuluran sedang minta sedekah. |
petak | [p«.tA)/] | kata kerja | 1. menyentuh (memegang-megang atau menjamah) kerana hendak merasai atau mencari sesuatu (tanpa melihat), meraba. | Dohlah balek male, masok rumoh, keno petak dindeng cari suweh lapu, lamo baru jupo. | [dh.lAh bA.le/ mA.lE mA.so/ Äu.mh k«.n p«.tA/ din.deN tSA.Äi su.weh lA.pu lA.m bA.Äu dZ:u.p] | Sudahlah balik waktu malam, nak masuk rumah, kena raba dinding cari suis lampu, lama baru jumpa. |
mecak | [m:e.tSA)/] | kata kerja | teringin benar akan sesuatu, terliur. | Ore tino ngide tu, mecak tengok putik paoh. | [.ÄE t:i.n N:i.dE tu m:«.tSA/ tE.N/ pu.ti/ pAoh] | Perempuan mengidam tu, terliur apabila melihat buah mempelam muda. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
momburan | [mm.bu.ÄAn] | kata kerja | buang air besar. | Dio pantang nengok jamban, mulolah nak momburan. | [di.j pAn.tAN nE.N/ dZAm.bAn mu.l.lAh nA/ mm.bu.ÄAn] | Dia tidak boleh melihat tandas, mulalah hendak buang air besar. |
tocengkong | [t.tSEN.kN] | kata adjektif | duduk bertinggung di dahan, batang kayu dan lain-lain. | Dio tocengkong ateh tembok menengok orang lalu. | [di.j t.tSEN.kN A.tEh tEm.b/ m.nE.N/ .ÄAN lA.lu] | Dia duduk mencangkung di situ melihat orang lalu. |
botontam | [b.tn.tAm] | kata adjektif | berpusu-pusu. | Kek muko pintu tu, orang botontam nak nengok penganten. | [kE/ mu.k pin.tu tu .ÄAN b.tn.tAm nA/ nE.N/ p«.NAn.ten] | Di depan pintu itu, orang berpusu-pusu hendak melihat pengantin. |
ongap | [.NAp] | kata nama | nafas. | Maso uwan saket kuwek, eden nengok, ongape laju, turun naek kek dadoe. | [mA.s u.wAn sA.ket ku.wE/ E.dEn nE.N/ .NAp.E lA.dZu tu.Äun nAe/ kE/ dA.d.E] | Masa nenek sakit tenat, saya melihat nafasnya laju, turun naik di dadanya. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
belebu | [b«.l«.bu] | kata adjektif | berkenaan mata yang mempunyai pandangan yang tidak terang seolah-olah seperti melihat di dalam kabus. | Ingat sape datang tadi, nampak macam anak aku. Rupenya engkau, tu le, mate dah belebu. | [i.NAt sA.p« dA.tAN tA.di nAm.pA/ mA.tSAm A.nA/ A.ku Äu.p«.ø« «N.kAw tu l«. mA.t« dAh b«.l«.bu.] | Ingatkan siapa datang tadi, nampak macam anak aku. Rupanya engkau, itulah, mata sudah belebu. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
| | | 2. berkenaan rasa benci apabila melihat seseorang. | Koi toye ngat tengok muke Abang Den. | [kj t.j« NAt tE.N mu.k« A.bAN den] | Saya benci sangat melihat muka Abang Din. |
mancaih | [mAn.tSAC] | kata adjektif | terliur. | Kak Yam rase mancaih nengok kedondong. | [kA/ jAm ÄA.s« mAn.tSAC nE.N/ k«.don.doN] | Kak Yam rasa terliur apabila melihat buah kedondong. |
getan | [g«.tAn] | kata adjektif | geram. | Getan man tengok budok tok, mengade-ngade. | [g«.tAn mAn tE.N/ bu.d/ to/ m«.NA.d«.NA.d«] | Geram saya melihat budak itu, mengada-ngada. |
ralek | [ÄA.le/] | kata adjektif | asyik, leka. | Orang puteh tu ralek tengok orang besanding. | [.ÄAN pu.teh tu ÄA.le/ tE.No/ .ÄAN b«.sAn.diN] | Orang Inggeris itu asyik melihat orang bersanding. |
tekancu | [t«.kAn.tSu] | kata kerja | tergamam. | Koi tekancu tengok bende itam melintah. | [kj t«.kAn.tSu tE.N b«n.d« i.tAm m«.lin.tAC] | Saya tergamam apabila melihat lembaga hitam melintas. |
selepot | [s«.lE.pot] | kata kerja | duduk dengan tidak bergerak-gerak. | Adek selepot tengok mok buat kue. | [A.de s«.lE.pot tE.N m bu.wAt ku.we] | Adik selepot melihat emak membuat kuih |
cukang | [tSu.kAN] | kata adjektif | tanda pangkah. | Esok ayah tok nok tengok buku ni banyak cukang. | [E.so/ A.jAh t/ n/ tE.N/ bu.ku ni bA.øA/ tSu.kAN] | Nanti ayah tidak mahu melihat buku sekolah ini banyak tanda pangkah. |
menciput | [m«n.tSi.put] | kata kerja | berlari dengan pantas (berkenaan manusia atau haiwan) kerana sesuatu sebab (seperti takut, terkejut). | Budok tu menciput tengok tok mudem. | [bu.d/ tu m«n.tSi.put tE.N/ to/ mu.dem] | Budak itu menciput apabila melihat tok mudim. |
gaye | [gA.j«] | kata adjektif | berkenaan kelakuan yang tidak senonoh kerana terlalu gembira. | Koi nyampoh beto nengok penyokong bola tu, gaye ngat. | [kj øAm.ph b«.to nE.N/ p«.øo.koN b.lA tu gA.j« NAt] | Saya menyampah betul melihat kelakuan yang tidak senonoh para penyokong bola sepak tu. |
ngege | [NùE.gE] kata kerja | kata kerja | 1. berkenaan keadaan membongkokkan badan kerana mengangkat sesuatu yang berat. | Kesian kawan tengok dia ngangkat guni tu, sampe ngege. | [k«.si.jAn kA.wAn tE.N/ di.j« NAN.kAt gu.ni tu sAm.pE NùE.gE] | Kasihan saya melihat dia mengangkat guni itu, sampai membongkokkan badan. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
kembang | [k«m.bAN] | kata adjektif | rasa jijik kerana melihat sesuatu seperti lantai atau tanah yang lembab, berair, berdaki, berlumut dan lain-lain. | Kembang nak makan di kedai tu bila tengok dapoq dia. | [k«m.bAN nA/ mA.kAn di k«.dAj tu bi.lA tE.N/ dA.po)Ö di.jA] | Jijik nak makan di kedai itu apabila melihat dapurnya. |
kembang tekak | [k«m.bAN t«.kA/] | | berasa tidak berselera apabila melihat makanan yang tidak disukai. | Tok kembang tekak tengok hotdog. | [to/ k«m.bAN t«.kA/ tE.No/ hot.dog] | Nenek tidak berselera tengok hotdog. |
mak arok (sintok) | [mA/ A.Òo/ sin.to/] | | berkenaan dengan seseorang yang tidak biasa melihat atau mengalami sesuatu kejadian | Mak arok, moto besaq lagu ni pon hang tak perenah tengok. | [mA/ A.Òo/ sin.to/ m.t b«.sA)Ö lA.gu ni pon hAN tA/ p«.Ò«.nAh tE.No/] | Mak arok (sintok) motorsikal sebesar ini pun kamu tidak pernah lihat. |
| | | 2. rasa meluat atau benci | Naek melugai aku bila tengok perangai budak-budak muda tu. | [nAe/ m«.lu.gAj A.ku bi.lA tE.N/ p«.ÒA.NAj bu.dA/.bu.dA/ mu.dA tu] | Naik meluat saya apabila melihat perangai budak- budak muda itu. |
kerobek | [k«.Ò.bE/] | kata kerja | 1. membelek, mencari dan mengenal pasti sesuatu. | Aku tengok hang berejam-rejam dok kerobek reta tu. | [A.ku tE.No/ hAN b«.Ò«.dZAm.Ò«.dZAm do/ k«.Ò.bE/ ÒE.tA tu] | Saya melihat awak berjam-jam membelek kereta itu. |
lan | [lAn] | kata adjektif | terasa jijik, loya sehingga tidak lalu makan. | Aku lan nak makan kat kedai mamak tu bila tengok dapoq dia. | [A.ku lAn nA/ mA.kAn kAt k«.dAj mA.mA/ tu bi.lA tE.N/ dA.po)Ö di.jA] | Saya berasa jijik hendak makan di kedai mamak itu apabila melihat dapurnya. |
becempera | [b«.tS«m.p«.ÒA] | kata kerja | lari bertempiaran kerana dikejar atau terkejut. | Orang hat dok maen judi tu pon lari bercempera bila nampak mata-mata mai. | [o.ÒAN hAt do mAen dZu.di tu pon lA.Òi b«.tS«m.p«.ÒA bi.lA nAm.pA/ mA.tA.mA.tA mAj] | Orang yang sedang bermain judi itu pun lari bertempiaran apabila melihat polis datang. |
|
Puisi |
---|
|
Kalau melihat air yang tenang, Jangan disangka tiada buaya; Karam di laut boleh berenang, Karam di darat apakan daya.
Lihat selanjutnya... |
|