Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
domok | [do.mo/] | kata adjektif | besar dan gemuk pendek. | Domoknye cucukaw! | [do.mo/.ø« tSu.tSu.kAw] | Besar dan gemuk pendek cucu engkau! |
lolok | [lo.lo/] | kata nama | longkang besar. | Lolok tu penoh sampah, susah ae nak lalu. | [lo.lo/ tu p«.noh sAm.pAh su.sAh Ae nA/ lA.lu] | Longkang besar itu penuh dengan sampah sarap, susah air hendak mengalir. |
besa gedebak | [b«.sA g«.dE.bA/] | | sudah besar (anak-anak). | Dah besa gedebak pon miseh nak tido kat mak. | [dAh b«.sA g«.dE.bA/ pon mi.seh nA/ ti.do kAt mA/] | Sudah besar pun masih hendak tidur bersama emak. |
grenseng | [gÄen.seN] | kata nama | periuk besar daripada tembaga. | Mane nak cari grenseng sekarang, kalau ade pon mahal beno. | [mA.n« nA/ tSA.Äi gÄen.seN s«.kA.ÄAN kA.lAw A.d« pon mA.hAl | Mana nak cari periuk besar daripada tembaga sekarang ini, kalau ada pun terlalu mahal. |
memerot | [m«.m«.Äot] | kata kerja | buang air besar, berak (bahasa kasar); melimbong. | Geramnye aku dengan budak ni, tak abes-abes memerot. | [g«.ÄAm.ø« A.ku d«.NAn bu.dA/ ni tA/ A.bes.A.bes m«.m«.Äot] | Geramnya aku dengan budak ini, tidak habis-habis membuang air besar. |
melimbong | [m«.lim.boN] | kata kerja | buang air besar, berak (bahasa kasar); memerot. | Geramnye aku dengan budak ni, tak abes-abes melimbong. | [g«.ÄAm.ø« A.ku d«.NAn bu.dA/ ni tA/ A.bes.A.bes m«.lim.boN] | Geramnya aku dengan budak ini, tidak habis-habis membuang air besar. |
poren | [po.Äen] | kata nama | ikan terubuk yang besar. | | | |
kebak | [k«.bA/] | kata kerja | 1. mencangkul tanah menjadi bongkah-bongkah besar. | Belom buat batas, kene kebak dulu tanah kat kebon tu. | [b«.lom bu.wAt bA.tAs k«.n« k«.bA/ du.lu tA.nAh kAt k«.bon tu] | Sebelum membuat batas, kenalah mencangkul tanah di kebun itu |
ngelebeh | [N«.le.beh] | kata adjektif | berkenaan kain, baju dan lain-lain yang tidak kemas kerana besar atau longgar. | Jangan pakai baju tu, nanti nampak ngelebeh aje. | [dZA.NAn pA.kAj bA.dZu tu nAn.ti nAm.pA/ N«.le.beh A.dZ«] | Jangan engkau pakai baju itu, nanti nampak tidak kemas kerana longgar. |
opak | [o.pA/] | kata nama | sejenis makanan daripada parutan ubi kayu yang dibentukkan bulat, leper, nipis dan besar seperti saiz pinggan, dikeringkan dan digoreng. | | | |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
nala | [nA.lA] | kata adjektif | besar, hebat, sangat besar. | Dia kaya dalam kampong ni, tak heran la mokalu rumah dia nala punya besaq. | [di.jA kA.jA dA.lAm kAm.poN ni tA/ hE.ÒAn lA m.kA.lu Òu.mAh di.jA nA.lA pu.øA b«.sA)Ö] | Dia kaya dalam kampung ini dan tidak hairanlah jika rumahnya terlalu besar. |
hampong | [hAm.poN] | kata adjektif | berkenaan tubuh bayi, barang dan lain-lain yang besar tetapi ringan, lempung, mampung. | Budak tu betuboh sunggoh, tapi hampong. | [bu.dA/ tu b«.tu.boh suN.goh tA.pi hAm.poN] | Budak itu berbadan besar, tetapi ringan. |
belong | [b«.loN] | kata adjektif | berkenaan badan besar tetapi umur muda. | Awat anak bongsu hang ni belong sangat, abang-abang dia semua kecik-kecik belaka? | [A.wAt A.nA/ bN.su hAN ni b«.loN sA.NAt A.bAN.A.bAN di.jA s«.mu.wA k«.tSi/.k«.tSi/ b«.lA.kA] | Mengapa anak bongsu awak ini besar sangat, abang-abangnya kecil belaka. |
kolom | [k.lm] | kata adjektif | keadaan terperosoknya kepala ke dalam songkok (topi dan sebagainya) yang lebih besar saiznya daripada kepala. | Kepala dia kecik, kepiah dia besak, bila pakai nampak kolom sunggoh. | [k«.pA.lA di.jA k«.tSi/ k«.pi.jAh di.jA b«.sA)Ö bi.lA pA.kAj nAm.pA/ k.lm suN.goh] | Apabila kepalanya yang kecil itu dipakaikan songkok besar, kepalanya terperosok ke dalam. |
segagan | [gA.gAn] | kata adjektif | sebaya, sepadan, sama besar. | Budak-budak Taon Satu sekolah ni nampak segagan saja. | [bu.dA/.bu.dA/ tAon sA.tu s«.ko.lAh ni nAm.pA/ s«.gA.gAn sA.dZA] | Budak-budak Tahun Satu sekolah ini kelihatan sebaya saja. |
meruah | [m«.Òu.wAh] | kata kerja | membuang air besar, berak, kencing; meruah kencin. | Tiap-tiap malam budak tu meruah ataeh tilam. | [ti.jAp.ti.jAp mA.lAm bu.dA/ tu m«.Òu.wAh A.tAEh ti.lAm] | Setiap malam budak itu buang air kecil di tilam. |
meliau | [m«.li.jAw] | kata kerja | 1. bertambah besar (berkenaan luka dan lain-lain) meroyak. | Luka kena parang tu maken meliau pasai dia tak berobat. | [lu.kA k«.nA pA.ÒAN tu mA.kin m«.li.jAw pA.sAj di.jA tA/ b«.Ò.bAt] | Luka kerana terkena parang itu semakin membesar kerana tidak diubat. |
lepai | [l«.pAj] | kata nama | sejenis pokok yang besar dan rimbun. Daun pucuknya dibuat ulam. Biasanya ditanam di kawasan kuil. | | | |
bom I | [bom] | kata kerja | berbohong, temberang, bercakap besar (bahasa kasar). | Apa dia dok bom kat hang tu sampai hang telenggak dengaq? | [A.pA di.jA do/ bom kAt hAN tu sAm.pAj hAN t«.lAN.gA/ d«.NAâÖ] | Apakah yang ditemberangkan olehnya kepadamu sehingga engkau terlopong mendengarnya? |
bewak gabok | [bE.wA/ gA.bo/] | | pencuri, pencuri besar (bahasa kasar) | Malam kemaren bewak gabok masok rumah pengulu, dia kebaeh duet dengan barang kemaeh habeh. | [mA.lAm k«.mA.Òen bE.wA/ gA.bo/ mA.so/ Òu.mAh p«.Nu.lu di.jA k«.bAEh du.wet d«.NAn bA.ÒAN k«.mAEh hA.beh] | Malam kelmarin pencuri telah masuk ke rumah tok penghulu, habis dicurinya wang dan barang kemas. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
| | | 2. berkenaan badan yang besar dan tinggi sedangkan umurnya masih muda. | Budok tu jadi lo lagu tu. | [bu.d/ tu dZ:A.di lo lA.gu tu] | Budak tu jadi besar dan tinggi macam tu. |
besa jreguk | [b«.sA dZÄ«.gu/] | | amat besar. | Pokok tengoh pade tu besa jreguk. | [p.k/ t«.Nh pA.dE tu b«.sA dZÄ«.gu/] | Pokok di tengah padang tu amat besar. |
jok | [dZ/] | kata nama | sejenis raga besar yang diperbuat daripada buluh atau rotan. | Mok buboh buwoh duku dale jok, pasa nok gi juwa keda. | [m/ bu.boh bu.wh du.ku dA.lE dZ/ pA.sA n/ gi dZu.wA k:«.dA] | Mak memasukkan buah duku ke dalam raga besar untuk dijual di kedai. |
bekwoh | [b:E/.wh] | kata nama | kenduri yang diadakan secara besar-besaran (majlis perkahwinan, kesyukuran, dan lain-lain). | Pok Me bekwoh besa pasa anok tino sulung diyo nok nikoh. | [p/ mE b:E/.wh be.sA pA.sA A.n/ t:i.n su.loN di.j n/ : | Pak Man mengadakan kenduri besar-besaran sebab anak perempuan sulungnya nak kahwin. |
bokeh | [b.kEh] | kata kerja | mencabut pokok besar berserta akar-akarnya sekali. | Ayoh dok bokeh pohong temesu depe rumoh. | [A.jh do/ b.kEh p.hoN t«.m«.su d:«.pE Äu.mh] | Ayah sedang mencabut pokok tembusu depan rumah. |
jelok II | [dZ«.lo/] | kata nama | sejenis mangkuk besar tempat membasuh pinggan mangkuk dan lain-lain, besen. | Tulong buboh ubi stelo tu dale jelok ni. | [tu.loN bu.boh u.bi stE.l tu dA.lE dZ«.lo/ ni] | Tolong masukkan ubi keledek itu di dalam besen ini. |
bok | [b))/] | kata adjektif | bengkak yang menjadi lebih besar akibat gigitan serangga, jatuh dan lain-lain. | Muko budok tu bekok bok keno pakoh tebuwe. | [mu.k bu.d/ tu b«.k/ b))/ k«.n pA.kh t«.bu.wE] | Muka budak tu sangat bengkak kerana disengat tebuan. |
siko | [si.ko] | kata nama | sejenis penyodok tanah (yang besar dan lebar) dibuat daripada besi dan mempunyai pemegang yang panjang. | Mamak dok tengoh kambuh lube denge siko. | [mA.mA/ do/ t«.Nh kAm.buh lu.bE d«.NE si.ko] | Mamat sedang menimbus lubang dengan siko. |
pelepoh nyo] | [p«.l«.ph ø] | | hidung yang besar di bahagian hujungnya. | Muko tok malu, baso idong pelepoh nyo. | [mu.k t/ mA.lu bA.s i.doN p«.l«.ph ø] | Muka tak malu, dasar hidung pelepah kelapa. |
gedebok | [g«.dE.b)/] | kata adjektif | berkenaan badan yang besar, gemuk gedempol, tambun; debok. | Gedebok bena demo lo ni. | [g«.dE.b)/ b«.nA dE.m l ni] | Gemuk benar kamu sekarang ni. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
momburan | [mm.bu.ÄAn] | kata kerja | buang air besar. | Dio pantang nengok jamban, mulolah nak momburan. | [di.j pAn.tAN nE.N/ dZAm.bAn mu.l.lAh nA/ mm.bu.ÄAn] | Dia tidak boleh melihat tandas, mulalah hendak buang air besar. |
hogah | [h.gAh] | kata kerja | cakap besar, menggertak. | Dio hogah yo tu, takkan dio borani! | [di.j h.gAh j tu tA/.kAn di.j b.ÄA.ni] | Dia bercakap besar saja, takkan dia berani. |
tonggong | [tN.gN] | kata adjektif | berkenaan bentuk badan manusia yang besar serta tinggi. | Lamo tak jumpo, dah tonggong rupoe kau ni jang. | [lA.m tA/ dZum.p dAh tN.gN Äu.p.E kAw ni jAN] | Lama tidak berjumpa, sudah besar panjang rupanya engkau. |
bojooh | [b.dZ.h] | kata kerja | untung besar. | Bojooh boto orang Felda Sondayan dapek duet jua tanah. | [b.dZ.h bo.to .ÄAN fel.dA sn.dA.jAn dA.pE/ duEt dZu.wA tA.nh] | Beruntung besar betul orang Felda Sendayan dapat duit, jual tanah. |
bogolek | [b.g.lE/] | kata nama | kenduri kahwin secara besar-besaran. | Rumah Pak Ali bogolek sampai duo tigo ari. | [Äu.mAh pA/ A.li b.g.lE/ sAm.pAj du.w ti.g A.Äi] | Rumah Pak Ali mengadakan kenduri kahwin secara besar-besaran sampai dua tiga hari. |
panco | [pAn.tSo] | kata nama | bekas berisi pulut kuning dan bunga telur, biasanya bersaiz besar. | Datok ompek monganta sopanco bosa ko rumah Datok Dagang. | [dA.t/ om.pE/ m.NAn.tA s.pAn.tSo b.sA k Äu.mAh dA.t/ dA.gAN] | Datuk Empat menghantar sepanco besar ke rumah Datuk Dagang. |
godang | [g.dAN] | kata adjektif | besar. | Tobek godang di Gunung Pase tu suku Solomek Minangkabaw nan punyo. | [t.bE/ g.dAN di gu.nuN pA.sE tu su.ku s.l.mE/mi.nAN.kA.bAw nAn pu.ø] | Tebat besar di Gunung Pasir itu, Suku Solomak Minangkabau yang punya. |
morengkeh | [m.ÄEN.kEh] | kata kerja | mengangkat sesuatu yang berat dengan susah payah. | Tandan sawet tu bosa, morengkeh den bawake. | [tAn.dAn sA.wit t b.sA m.ÄEN.kEh dEn bA.wA/.E] | Tandan sawit itu besar, susah payah saya membawanya. |
mongumbai | [m.Num.bAj] | kata kerja | buang air besar dalam waktu yang lama. | Dari tadi dio mongumbai dalam jamban tu dek saket porut makan potai. | [dA.Äi tA.di di.j m.Num.bAj dA.lAm dZAm.bAn tu de/ sA.ket p.Äut mA.kAn p.tAj] | Dari tadi dia buang air besar terlalu lama dalam jamban itu, kerana sakit perut makan petai. |
sede I | [sE.dE] | kata adjektif | biasa, tidak rasmi. | Dio tu pangkek bosa tapi pakaiane sede yo. | [di.j tu pAN.kE/ b.sA tA.pi pA.kAj.jAn.E sE.dE j] | Dia itu pangkat besar tapi pakaiannya biasa saja. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
ngelogak | [N«.lo.gA/] | kata adjektif | berkenaan orang yang suka bercakap besar dan meninggi diri. | Jangan ngelogak, nanti orang benci. | [dZA.NAn N«.lo.gA/ nAn.ti o.ÄAN b«n.tSi] | Jangan suka bercakap besar, nanti orang benci. |
pacal | [pA.tSAl] | kata nama | ikan parang yang bersaiz besar, Chirocentrus dorab. | | | |
jumpol | [dZum.pol] | kata nama | sejenis ikan belanak yang bersaiz besar dan beratnya boleh melebihi sekilo, Mugil planiceps. | | | |
loyah | [lo.jAh] | kata adjektif | berkenaan mulut manusia atau benda yang besar. | Nak senang isik ae, carik le tempayan mulut loyah. | [nA/ s«.nAN i.si/ Ae tSA.Äi/ l« t«m.pA.jAn mu.lut lo.jAh] | Nak senang isi air, carilah tempayan mulut besar. |
durian gantang | [du.Äi.jAn gAn.tAN] | | sejenis buah durian bersaiz besar, biasanya sebesar gantang dan berkulit hijau; durian gajah. | | | |
durian gajah | [du.Äi.jAn gA.dZAh] | | sejenis buah durian bersaiz besar, biasanya sebesar gantang dan berkulit hijau; durian gantang. | | | |
sireh Melayu | [si.Äeh m«.lA.ju] | | sejenis daun sirih yang keras, bersaiz besar dan berwarna hijau dan berurat kasar. Selain dimakan digunakan juga untuk membuat gubahan sirih junjung. | | | |
durian daon | [du.Äi.jAn dAon] | | sejenis buah durian yang bersaiz kecil, berduri panjang, berbiji besar, isinya nipis dan rasanya maung. | | | |
padi Bugis | [pA.di bu.gis] | | sejenis padi yang boleh tumbuh di tanah yang mempunyai sedikit air atau di tanah yang lembab. Padi ini besar dan bulat berbanding padi lain. | | | |
gaseng bawang | [gA.siN bA.wAN] | | sejenis gasing yang berbentuk bawang besar. | Aku maen pakai gaseng bawang aje. | | Aku bermain menggunakan gasing bawang sahaja. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
lolok | [l.l/] | kata nama | 1. parit besar. | Dalam lolok banyak anak ikan. | [dA.lAm l.l/ bA.øA/ A.nA/ i.kAn] | Dalam parit besar ada banyak anak ikan. |
| | | 2. berkenaan binaan yang besar tersergam. | Poh paleh, tejeregut rumoh toke ataih buket. | [ph pA.leh t«.dZ«.Ä«.gut Äu.mh t.kE A.tAC bu.ket] | Amboi, besar tersergam rumah tauke di atas bukit. |
rodok | [Ä.d/] | kata nama | lubang besar. | Baek-baek jalan tu, ade rodok. | [bA.e/.bA.e/ dZA.lAn tu A.d« Ä.d/] | Berhati-hati berjalan tu, ada lubang besar. |
melaroh | [m«.lA.Äh] | kata kerja | buang air besar | Adek melaroh merecek sebak saket perok. | [A.de/ m«.lA.Äh m«.ÄE.tSE/ s«.bA/ sA.ke/ p«.Äo/] | Adik buang air besar merata-rata sebab sakit perut. |
gegumbe | [g«.gum.b«] | kata nama | bahagian pangkal tiang rumah yang agak besar sedikit daripada tiang. | Gegumbe tu biyo beso siket, baru kuat tiang tu. | [g«.gum.b« tu bi.j b«.s si.ket bA.Äu ku.wAt ti.jAN tu] | Pangkal tiang rumah itu biar besar sedikit, barulah kuat tiang itu. |
boloh | [b.lh] | kata adjektif | berkenaan sesuatu (seperti kasut, lubang) yang besar dan tidak sepadan dengan sesuatu yang lain (seperti kaki, skru). | Koi tak sedap jalan pase kasut boloh. | [koi tA/ s«.dAp dZA.lAn pA.sE kA.sut b.lh] | Saya tak selesa berjalan sebab kasut besar. |
buo lesong | [bu.w l«.soN] | kata adjektif | berkenaan pusaran air besar di sungai atau lubuk yang sangat berbahaya dan boleh menerbalikkan perahu atau sampan. | Jangan perahu kat buo lesong tu, kang tebalek. | [dZA.NAn p«.ÄA.hu kAt bu.w l«.soN tu kAN t«.bA.le/] | Jangan berperahu di pusaran air besar, nanti terbalik. |
kince | [kin.tSe] | kata nama | pokok yang sederhana besar yang tumbuh di kawasan sawah, berbuah halus dan apabila masak berwarna kemerah-merahan dan masam rasanya. | | | |
keterau | [k«.t«.ÄAw] | kata nama | sejenis pokok besar yang tumbuh liar di hutan mempunyai buah sebesar ibu jari, buah dan isinya berwarna kekuning-kuningan dan berbiji. | | | |
jabe | [dZA.be] | kata nama | beg yang sederhana besar untuk mengisi barang dalam kuantiti yang sedikit. | Toke keda tu isi barang-barang yang mok beli dalam jabe. | [to.ke k«.dA tu i.si bA.ÄAN---------------------------.bA.ÄAN jAN m/ b«.li dA.lAm dZA.be] | Taukeh kedai itu mengisi barang-barang yang emak beli di dalam beg. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
sendo | [sEn.do] | kata adjektif | berkenaan dengan saiz badan yang besar | Bini dia sendo, tengok ke laki tak padan. | [bi.ni di.jA sEn.do tE.No/ k« lA.ki tA/ pA.dAn] | Isterinya berbadan besar, lihat suaminya tidak sepadan. |
gabai | [gA.bAj] | kata adjektif | berkenaan dengan sesuatu yang besar. | Tak cantek baju tu hang pakai, nampak gabai. | [tA tSAn.tE bA.dZu tu hAN pA.kAj nAm.pA gA.bAj] | Tidak cantik baju itu awak pakai, nampak besar. |
ikan daen | [i.kAn dAen] | | isi ikan kering yang besar | Ikan daen sedap goreng buboh bawang dengan cabai kerin | [i.kAn dAen s«.dAp go.ÒeN bu.boh bA.wAN d«.NAn tSA.bAj k«.Òin] | Isi ikan kering yang besar sedap digoreng bersama bawang dan cili kering. |
gebok | [gE.b/] | kata adjektif | berkenaan dengan badan seseorang yang besar dan pendek. | Dalam ramai adek beradek depa dia sorang gebok, yang laen besaq agam. | [dA.lAm ÒA.mAj A.de/.ÒA.de/ dE.pA di.jA s.ÒAN gE.b/ jAN lAen b«.sA)Ö A.gAm] | Dalam ramai-ramai adik beradik mereka dia seorang yang besar dan pendek, yang lain besar ragam. |
bagok | [bA.g] | kata adjektif | besar dan tinggi berkenaan badan manusia atau haiwan. | Budak ni bagok sunggoh, pasai tu baju pak dia pon dia buleh pakai. | [bu.dA ni bA.g suN.goh pA.sAj tu bA.dZu pA di.jA pon di.jA bu.leh pA.kAj] | Budak ni besar sungguh, sebab itu pakai bajunya pun dia boleh pakai. |
merebiang | [m«.ÒE.bi.jAN] | kata adjektif | berkenaan dengan pakaian yang dipakai lebih besar daripada saiz yang sepatutnya | Dia naek moto pakai jubah nampak merebiang. | [di.jA nAe/ m.t pA.kAj dZu.bAh nAm.pA/ m«.ÒE.bi.jAN] | Dia menunggang motorsikal memakai jubah nampak besar. |
meruah | [m«.Òu.wAh] | kata kerja | 1. membuang air besar | Hari ni saja dah berapa kali dia meruah, silap makan kot. | [hA.Òi ni sA.dZA dAh b«.ÒA.pA kA.li di.jA m«.Òu.wAh si.lAp mA.kAn kot] | Hari ini saja sudah berapa kali dia membuang air besar, tersilap makan agaknya. |
kokak | [k.kA/] | kata kerja | menggigit sesuatu yang keras dan rapuh dengan cara membuka mulut dengan luas. | Jambu tu besar sangat, tak buleh nak kokak. | [dZAm.bu tu b«.sA)Ö sA.NAt tA/ bu.leh nA/ k.kA/] | Jambu itu sangat besar, susah hendak menggigitnya. |
gelambiaq | [g«.lAm.bi.jA)Ö] | kata adjektif | 1. berkenaan dengan pakaian yang besar dan terbuai-buai | Mak beli baju tu tak kena, nampak gelambiaq bila adek pakai. | [mA b«.li bA.dZu tu tA k«.nA nAm.pA g«.lAm.bi.jA)Ö bi.lA A.de pA.kAj] | Mak beli baju itu tidak kena, nampak besar bila adik pakai. |
tikaq sila | [ti.kA)Ö si.lA] | | kusyen besar tempat duduk pengantin | Depa tak boh tikaq sila masa kutbah tadi | [dE.pA tA/ bh ti.kA)Ö si.lA mA.sA kut.bAh tA.di] | Mereka tidak meletakkan tikarq sila semasa akad nikah tadi. |
|
Tesaurus |
---|
| Tiada maklumat tesaurus untuk kata besar |
|
Puisi |
---|
|
Rumah besar alang besar, Rumah datuk permaisuri; Kalau tidak hajat besar, Bilakah tuan datang ke mari.
Lihat selanjutnya... |
|