Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
bekilet | [b«.ki.let] | kata kerja | berlindung dan berteduh daripada hujan, kilat dan bahaya di sesuatu tempat. | Bile pete, kawan bekilet kat belakang rumah kosong tu. | [bi.l« p«.te kA.wAn b«.ki.let kAt b«.lA.kAN Äu.mAh ko.soN tu] | Apabila petir, saya berlindung di belakang rumah kosong itu. |
tesempo | [t«.s«m.p] | kata adjektif | termalu-malu. | Tengah sedap-sedap ngate Pak Ali, aleh-aleh die tejongol kat belakang, ape tak tesempo muke. | [t«.NAh s«.dAp.s«.dAp NA.t« pA/ A.li A.leh.A.leh di.j« t«.dZo.Nol | Tengah sedap-sedap mengata Pak Ali, tiba-tiba dia muncul di belakang, termalu-malu muka masing-masing. |
betatang | [b«.tA.tAN] | kata kerja | berdiri secara berderet-deret beramai-ramai dan tidak mahu duduk. | Orang tue-tue dok kat belakang, awak dok betatang kat depan. Tak reti dudok ke? | [o.ÄAN tu.w«.tu.w« do/ kAt b«.lA.kAN A.wA/ do/ b«.tA.tAN kAt | Orang tua duduk di belakang, kamu semua berdiri di hadapan. Tidak tahu dudukkah? |
amben | [Am.ben] | kata nama | sejenis lantai tinggi yang berkaki, lazimnya terdapat di bahagian belakang rumah atau dapur yang boleh dijadikan tempat duduk, tempat tidur dan lain-lain. Barang-barang juga boleh diletakkan di bahagian bawah atau atas amben. | Mari dok atas amben ni jangan dok kat lantai. | [mA.Äi do/ A.tAs Am.ben ni dZA.NAn do/ kAt lAn.tAj] | Marilah duduk di atas amben ini jangan duduk di lantai. |
sesah | [s«.sAh] | kata kerja | makan (bahasa kasar). | Jangan sesah laok tu sampai abes, ingat orang belakang. | [dZA.NAn s«.sAh lAo/ tu sAm.pAj A.bes i.NAt o.ÄAN b«.lA.kAN] | Jangan makan lauk itu hingga habis, ingat orang yang belum makan |
tepokeng | [t«.po.keN] | kata adjektif | tercacak, terpacak. | Masa dibawak ke spital pisau tu miseh tepokeng kat belakang. | [mA.sA di.bA.wA/ k« spi.tAl pi.sAw tu mi.seh t«.po.keN | Semasa dibawa ke hospital pisau itu masih tercacak pada |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
paling | [pA.liN] | kata tugas | arahan menyuruh kerbau berpusing arah kanan menuju ke belakang sewaktu membajak (kerbau). | Paling!, Mat sergah krebau dia suroh pusin belakang, tapi krebau tu buat tak tau saja. | [pA.liN mAt s«Ò.gAh kÒ«.bAw di.jA su.Òoh pu.sin b«.lA.kAN tA.pi kÒ«.bAw tu bu.wAt tA/ tAw sA.dZA] | Paling!, Ahmad menyergah kerbaunya agar berpusing ke belakang, tetapi kerbau itu tidak memperdulikannya. |
belah daeng | [b«.lAh dAeN] | | membelah di bahagian belakang (berkenaan ikan yang hendak dipanggang atau dikeringkan); belah dain. | Bila angkat bubu satni kita belah daing semua ikan kita siap-siap. | [bi.lA AN.kAt bu.bu sAt.ni ki.tA b«.lAh dAeN s«.mu.wA i.kAn ki.tA si.jAp.si.jAp] | Apabila ikan diangkat dari bubu, kita belah belakang kesemuanya dengan segera. |
merengoh | [m«.Ò«.Nh] | kata kerja | berbunyi seperti bunyi lembu, mengeboh. | Hak bunyi merengoh kat belakang rumah tu lembu pak Mat la tu. | [hA/ bu.øi m«.Ò«.Nh kAt b«.lA.kAN Òu.mAh tu l«m.bu pA/ mAt lA tu] | Yang selalu mengemboh di belakang rumah tu lembu pak Matlah. |
belah dain [b«.lAh dAin] | [b«.lAh dAin] | | membelah di bahagian belakang (berkenaan ikan yang hendak dipanggang atau dikeringkan); belah daeng. | Bila angkat bubu satni kita belah dain semua ikan kita siap-siap. | [bi.lA AN.kAt bu.bu sAt.ni ki.tA b«.lAh dAin s«.mu.wA i.kAn ki.tA si.jAp.si.jAp] | Apabila ikan diangkat dari bubu, kita belah belakang kesemuanya dengan segera. |
lanyau II | [lA.øAw] | kata kerja | membuang lumur, mencuci lumpur di dalam telaga. | Pak Sidek anak-beranak pakat lanyau telaga depa kat belakang rumah. | [pA/ si.de/ A.nA/.b«.ÒA.nA/ pA.kAt lA.øAw t«.lA.gA dE.pA kAt b«.lA.kAN Òu.mAh] | Pak Sidek sekeluarga sedang mencuci telaga di belakang rumah. |
cungget | [tSuN.get] | kata kerja | berlari atau melarikan diri (dengan pantas). | Bila nampak orang mai kutep utang, dia pon cungget ikot pintu belakang. | [bi.lA nAm.pA/ .ÒAN mAj ku.tep u.tAN di.jA pon tSuN.get i.kot pin.tu b «.lA.kAN] | Apabila ternampak orang mengutip hutang datang, dia pun segera melarikan diri melalui pintu belakang. |
cendoi | [tS«n.doj] | kata kerja | turut di belakang, mengekori dengan dekat. | Cucu dia dok cendoi kat mana dia pi. | [tSu.tSu di.jA do/ tS«n.doj kAt mA.nA di.jA pi] | Cucunya selalu mengekorinya ke mana-mana sahaja dia pergi. |
rembat II | [ÒEm.bAt] | kata kerja | 1. menggalas (di belakang). | Lepaeh dia rembat beg dia, dia pon pi. | [l«.pAEh di.jA ÒEm.bAt bEg di.jA di.jA pon pi] | Selepas dia menggalas begnya, dia pun pergi. |
conget | [tS.NEt] | kata kerja | mengangkat atau meninggikan bahagian belakang (perahu, benda dan lain-lain) atau ekor (burung, lembut dan lain-lain). | Anjin itam tu lari conget ekoq pasai tekejot senapang meletup. | [An.dZin i.tAm tu lA.Òi tS.NEt E.kâÖ pA.sAj t«.k«.dZot s«.nA.pAN m«.l«.tup] | Anjing hitam itu lari hingga terangkat ekornya kerana terkejut mendengar letupan senapang. |
serot | [s«.Òt] | kata kerja | 1. undur atau berjalan arah ke belakang. | Pasai deraeh sangat, dia bawak kereta telajak. Lepaeh tu dia kena serot balek pasai nak masok rumah dia. | [pA.sAj d«.ÒAEh sA.NAt di.jA bA.wA/ k«.ÒE.tA t«.lA.dZA/ l«.pAEh tu di.j A k«.nA s«.Òt bA.le/ pA.sAj nA/ mA.so/ Òu.mAh di.jA] | Oleh sebab dia memandu terlalu laju, keretanya terlajak dan terpaksa berundur untuk memasuki jalan ke rumahnya. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
patak kaeng | [pA.tA/ kAeN] | | bahagian belakang kain batik sarung. | Corok patak kaeng ni, come bena. | [tS.Ä/ pA.tA/ kAeN ni tS.mE b«.nA] | Corak belakang kain ni, sungguh cantik. |
ngonek | [N:.nE/] | kata kerja | ikut dari belakang (secara berderetan). | Anok itek tu ngonek ikok mok diyo. | [A.n/ i.te/ tu N:.nE/ i.ko/ m/ di.j] | Anak itik tu mengikut dari arah belakang ibu dia. |
ponggek | [pN.gE/] | kata nama | bahagian belakang (kereta, binatang). | Tulong ambek bare dale ponggek kreto tu. | [tu.loN Am.be/ bA.ÄE dA.lE pN.ge/ kÄE.t tu] | Tolong ambil barang di dalam bahagian belakang kereta tu. |
kekkong | [kE/.kN] | kata kerja | membawa sesuatu di belakang badan. | Adek suko sangak naek kekkong abe long. | [A.de/ su.k sA.NA/ nA.e/ kE/.kN A.bE loN] | Adik suka sangat naik atas belakang badan abang long. |
ceko | [tS«.k] | kata kerja | memicit-micit dan meramas-ramas (biasanya di bahagian belakang badan) kerana lenguh atau sakit. | Acu ceko blake mok sikik, lengoh bena braso ni. | [A.tSu tS«.k blA.kE m/ si.ki/ l«.Nh b«.nA bÄA.s ni] | Tolong picit belakang mak sikit, lengoh sangat rasanya ni. |
retak | [Ä«.tA/] | kata kerja | tampar dengan belakang tangan. | Mung wak pranga molek sikik gak, aku retak ke. | [muN wA/ pÄA.NA m:.lE/ si.ki/ gA/ A.ku Ä«.tA/ kE] | Kamu berperangai elok sikit, aku retak nanti. |
kewa | [kE.wA] | kata kerja | mengayun ke belakang dan ke hadapan seperti tangan, kayu dan lain-lain. | Mae kewa tange diyo, mujo tok keno aku. | [mA.E kE.wA tA.NE di.j mu.dZo t/ k«.n A.ku] | Mail mengayunkan tangannya, nasib baik tak kena aku. |
berak | [b:«.ÄA/] | kata adjektif | berkenaan buah dalam keadaan mula hendak masak. | Buoh mokte blake rumoh tu, berak doh. | [:] | Buah rambutan belakang rumah tu dah mula masak. |
ceruk | [tS:«.Äu/] | kata kerja | menyabit rumput. | Pok Me dok ceruk rupuk blake rumoh. | p/ mE do/ tS:«.Äu/ Äu.pu/ blA.kE Äu.mh] | Pak Man sedang menyabit rumput di belakang rumah. |
copong | [tS:.pN] | kata nama | corong. | Jange dok blake bah, copong bah tu wak tubek asak cema. | [dZA.NE do/ blA.kE bAh tS:.pN bAh tu wA/ tu.be/ A.sA/ | Jangan duduk di belakang bas, corong asapnya mengeluarkan udara kotor. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
monueng-tueng | [m.nu.EN.tu.eN] | kata kerja | mengekori dari belakang. | Adek monueng-tueng mano yo, omak poi. | [A.de/ m.nu.eN.tu.eN mA.n j .mA/ pi] | Adik mengekori dari belakang, ke mana saja emak pergi. |
roman | [Ä.mAn] | kata nama | geraham belakang. | Gigi Pak Aji tu dah habih sumo, tingga duwo batang roromane yo. | [gi.gi pA/ A.dZi tu dA hA.bih su.m tiN.gA du.w bA.tAN Ä.mAn.E j] | Gigi Pak Aji itu sudah habis tanggal, tinggal dua batang geraham di bahagian belakang saja. |
sibak | [si.bA/] | kata nama | 1. kaki burung yang dua jarinya ke hadapan dan dua jarinya ke belakang. | Burong yang bojari sibak, tak buleh dimakan. | [bu.ÄoN jAN b.dZA.Äi si.bA/ tA/ bu.lEh di.mA.kAn] | Burung yang dua jari kakinya hadapan dan dua jarinya ke belakang tidak boleh dimakan. |
nunuk-nanak | [nu.nu/.nA.nA/] | kata adjektif | berkenaan cara berjalan atau berlari yang tidak tentu hal, huyung-hayang. | Nunuk-nanak yo di bolakang rumah tu apo dibueke. | [nu.nu/.nA.nA/ j di.b.lA.kAN Äu.mAh tu A.p di.bu.wE/.E] | Terhuyung-hayang saja di belakang rumah itu, apa dibuatnya.. |
moncieh | [mn.tSi.jEh] | kata kerja | mengeluarkan peluh dengan banyak. | Dek tolalu lamo molambuk tanah di bolakang rumah, moncieh polohe. | [de/ t.lA.lu lA.m m.lAm.bu/ tA.nAh kE/ b.lA.kAN Äu.mAh mn.tSi.jEh p.lh.E] | Kerana terlampau lama mencangkul tanah di belakang rumah, keluar banyak peluhnya. |
langgai | [lAN.gAj] | kata nama | kayu palang tempat menyandarkan buluh lemang ketika dibakar. | Tolong buekan langgaian lomang kek bolakang rumah tu, lomange dah siap nak baka. | [t.lN bu.wE/.An lAN.gAj.An l.mAN kE/ b.lA.kAN Äu.mAh tu l.mAN.E dAh siAp nA/ bA.kA] | Tolong buatkan langgaian lemang di belakang rumah itu, lemangnya sudah siap hendak bakar. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Dialek |
Maksud Ayat |
nyelolo | [ø«.lo.lo] | kata kerja | terbabas ke belakang, misalnya kenderaan. | Nak undo kete, tibe-tibe teros nyelolo. | [nA/ un.do k«.t« ti.b«.ti.b« t«.Äos ø«.lo.lo] | Hendak undur kereta, tiba-tiba terus tergelongsor ke belakang. |
pancah | [pAn.tSAh] | kata kerja | mencantas belukar atau semak sekadar untuk laluan. | Abang dah pacah semak kat belakang rumah, senang nak pegi kebon. | [A.bAN dAh pAn.tSAh s«.mA/ kAt b«.lA.kAN Äu.mAh s«.nAN nA/ p«.gi k«.bon ] | Abang dah tebas semak di belakang rumah, senang nak pergi kebun. |
lese | [l«.se] | kata kerja | membaling benda-benda yang tidak dikehendaki dengan tujuan untuk membuang. | Lese aje le pot susu kosong tu kat belakang rumah, buat semak aje. | [l«.se A.dZ« l« kAt b«.lA.kAN Äu.mAh bu.wAt s«.mA/ A.dZ«] | Baling sahajalah di belakang rumah, buat semak sahaja. |
bulu gombak | [bu.lu gom.bA/] | | bulu anjing yang tebal dan gebu | Malam aku nampak ade anjeng bulu gombak kat belakang rumah engkau. | [mA.lAm A.ku nAm.pA/ A.d« An.dZeN bu.lu gom.bA/ kAt b«.lA.kAN Äu.mAh «N.kAw] | Semalam aku nampak ada anjing berbulu tebal dan gebu di belakang rumah engkau. |
melarah | [m«.lA.ÄAh] | kata kerja | gugur dalam kuantiti yang banyak. | Malam tadi ribot kuat, abes melarah buah kuini aku belakang rumah. | : [mA.lAm tA.di Äi.bot ku.wAt A.bes m«.lA.ÄAh bu.wAh ku.i.ni A.ku b«.lA.kAN Äu.mAh] | Malam tadi ribut kuat, habis luruh buah kuini aku di belakang rumah. |
| | | 2. mendukung seseorang di bahagian belakang badan; encang. | Meh atuk cangcang engkau, boleh jalan cepat sikit. | [meh A.tu/ tSAN.tSAN «N.kAw bo.leh dZA.lAn tS«.pAt si.ket] | Mari atuk dukung engkau di belakang, boleh jalan cepat sikit. |
melawan ari | [m«.lA.wAn A.Äi] | | peringkat buah padi atau buah-buahan seperti duku, langsat, rambutan, pisang, betik dan lain-lain yang sudah mulai masak. | Pokok kepaye yang kau tanam kat belakang rumah dulu dah bebuah dah, tengah melawan ari. | [po.ko/ k«.pA.j« jAN kAw tA.nAm kAt b«.lA.kAN Äu.mAh du.lu dAh b«.bu.wAh dAh t«.NAh m«.lA.wAn A.Äi] | Pokok betik yang engkau tanam di belakang rumah dahulu sudah berbuah, sudah mulai masak. |
gelotok | [g«.lo.to/] | kata kerja | membelah buah kelapa yang sudah dibuang sabutnya dengan menggunakan belakang parang atau lain-lain. | Tolong le gelotok kelape tu. | [to.loN l« g«.lo.to/ k«.lA.p« tu] | Tolonglah belah kelapa itu. |
langgai bubu | [lAN.gAj bu.bu] | | bahagian belakang langgai yang berjaring halus, berkerucut serta berinjap. Langgai diangkat separuh menegak ke arah badan sambil digoncang-goncangkan supaya anak udang terus masuk ke dalam kerucut. | Langgai bubu kau dah penoh, masokkan dalam bakol. | [lAN.gAj bu.bu kAw dAh p«.noh mA.so/.kAn dA.lAm bA.kol] | Langgai bubu kau dah penuh, masukkan dalam bakul. |
lidah lopak-lopak | [li.dAh lo.pA/.lo.pA/] | | bahagian belakang pelepah pisang yang dipotong beberapa bilah tanpa putus dan dikopakkan menegak menyerupai lidah, digunakan dalam permainan lopak-lopak. | Lidah lopak-lopak kau ni siket sangat, tak banyak le bunyi die. | [li.dAh lo.pA/.lo.pA/ kAw ni si.ket sA.NAt tA/ bA.øA/ l« bu.øi di.j«] | Lidah lopak-lopak engkau ini sedikit sangat, tidak banyaklah bunyinya. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
repih | [Ä«.peh] | kata kerja | merumput. | Wek repeh kat belakang rumoh nok tanam jagong. | [we/ Ä«.peh kAt b«.lA.kAN Äu.mh n/ tA.nAm dZA.goN] | Nenek merumput di belakang rumah kerana hendak bertanam jagung. |
sengkeleng | [s«N.k«.leN] | kata kerja | pulas tangan ke belakang. | Tangan koi rase saket pase sengkeling dek abang. | [tA.NAn kj ÄA.s« sA.ket pA.sE s«N.k«.leN de A.bAN] | Tangan saya merasa sakit kerana dipulas ke belakang oleh abang. |
rengkok | [ÄeN.k/] | kata adjektif | berkenaan percakapan yang tidak jelas kerana terlalu ramai orang yang bercakap. | Ustaz beceramoh kat depan wokme rengkok kat belakang. | [us.tAz b«.tS«.ÄA.m«h kAt d«.pAn w/.m« ÄeN.k/ kAt b«.lA.kAN] | Ustaz berceramah di hadapan kamu bercakap di belakang. |
rengkek | [ÄEN.kE/] | kata adjektif | berkenaan membongkokkan badan kerana membawa bebanan di bahagian belakang badan. | Badan Pak Usu rengkek bawok seguni derian. | [bA.dAn pAk u.su ÄEN.kE/ bA.wo/ s«.gu.ni d«.Äi.jAn] | Badan Pak Usu membongkok kerana membawa seguni durian. |
daeng | [dA.eN] | kata adjektif | berkenaan keadaan ikan yang dibelah dua tanpa putus dari bahagian belakang kepala hingga ke ekor, biasanya untuk dikeringkan atau dipanggang. | Ikan daeng tu jemo cepat kering. | [i.kAn dA.eN tu dZe.m tSe.pAt k«.ÄiN] | Ikan daeng itu hendaklah dijemur supaya cepat kering. |
Entri |
Fonetik |
Kelas Kata |
Makna |
Ayat Dialek |
Sebutan Ayat |
Maksud Ayat |
| | | 2. bahagian belakang sesuatu seperti kereta, kuali dan lain-lain | Awat pungkoq reta hang kemek? | [A.wAt puN.ko)Ö ÒE.tA hAN k«.me] | Apa sebab belakang kereta awak kemek? |
balaih | [bA.lAC] | kata kerja | mengambil tanpa izin. | Depa balaih habeh laok, orang belakang tak dan. | [dE.pA bA.lAC hA.beh lAo o.ÒAN b«.lA.kAN tA dAn] | Mereka mengambil habis lauk, orang belakang tidak sempat. |
pelantaq | [p«.lAn.tA)Ö] | kata nama | bahagian belakang basikal untuk membawa seseorang atau sesuatu | Letak bakue ataih pelantaq baskat, berat aku nak rembiang. | [l«.tA bA.kue A.tAC p«.lAn.tA)Ö bAs.kAt b«.ÒAt A.ku nA Òem.bi.jAN] | Letak bakul di belakang basikal, berat saya membawanya dengan tangan. |
pelekoh | [p«.l«.koh] | kata kerja | menangkap seseorang dari bahagian belakang badan | Kawaq pelekoh budak pompuan tu pasai nak ragut rantai. Sebutan Dialek | [kA.wA)Ö p«.l«.koh bu.dA pom.pu.wAn tu pA.sAj nA ÒA.gut ÒAn.tAj] | Pencuri menangkap budak perempuan itu dari bahagian belakang sebab hendak meragut rantai. |
| | | 2. menaiki pada bahagian belakang seseorang | Kalu masok lawan panjat tiang lincen, hampa kena pandai-pandai kerabat kawan. | [kA.lu mA.so/ lA.wAn pAn.dZAt ti.jAN lin.tSen hAm.pA k«.nA pAn.dAj.pAn.dAj k«.ÒA.bAt kA.wAn] | Kalau masuk perlawanan panjat tiang licin, kamu semua perlu pandai menaiki bahagian belakang kawan. |
ngungam-ngungam | [Nu.NAm.Nu.NAm] | kata adjektif | berkenaan dengan bunyi bising daripada percakapan | Masa dia dok berucap orang kat belakang dewan dok ngungam- ngungam. | [mA.sA di.jA do b«.Òu.tSAp o.ÒAN kAt b«.lA.kAN dE.wAn do Nu.NAm.Nu.NAm] | Semasa dia sedang berucap orang di belakang dewan bising. |
juboq | [dZu.b)Ö] | kata nama | bahagian belakang badan antara pinggang dengan pangkal paha. | | | |
pungkoq | [puN.ko)Ö] | kata nama | 1. bahagian belakang badan antara pinggang dengan pangkal paha | Cekgu besaq pukoi dia kat pungkoq dengan rotan sepuloh kali. | [tSE.gu b«.sA)Ö pu.koj di.jA kAt puN.ko)Ö d«.NAn Òo.tAn s«.pu.loh kA.li] | Guru besar memukulnya di punggung dengan rotan sepuluh kali. |
goh | [goh] | kata nama | bonggol pada bahagian atas belakang lembu jantan | Lembu jantan ada goh tapi rebau jantan tak dak. | [l«m.bu dZAn.tAn A.dA goh tA.pi Ò«.bAw dZAn.tAn tA dA] | Lembu jantan ada bonggol tapi kerbau jantan tidak ada. |
| | | 2. menarik kulit bahagian hadapan kemaluan lelaki ke bahagian belakang. | | | |
|
Tesaurus |
---|
| Tiada maklumat tesaurus untuk kata belakang |
|
Puisi |
---|
|
Ikan sengat ikan sembilang, Tebuk belakang ambil hati; Kus semangat abang seorang, Tolak belakang ada ganti.
Lihat selanjutnya... |
|